Restoran, yemek yenen bir yer olmadan yüzyıllar önce, böyle bir yer haline geldikten on yıllar sonra bile, yenecek bir şey, şifalı et suyuydu,bu günde bildiğimiz hâliyle restoranının minik bir tas bulyondan doğuşunun izleri sürülmektedir..
Onsekizinci yüzyılın bulyonundan ondokuzuncu yüzyılın işletmesine,
minyatür bir çorba kasesinden Rabelaisci bir ifrata, duyarlılıktan siyasete,
bütün bu geçişler restoran terimini tanımlamıştır. Bugün bildiğimiz anlamda restoran, onsekizinci yüzyılın duyarlılık tapısından ondokuzuncu
yüzyılın zevk duygusuna geçişi temsil etmektedir: bir çağın toplumsal
değerinin mutasyona uğrayarak bir başka çağda kültürel bir cakaya dönüş
mesi. Bulyondan ihsana bu geçiş hiç de kaçınılmaz değildi; tersine, çoğu
zaman birbiriyle ilgisiz görülen konuların -restoran ele§tirileriyle siyasi
yemekler, moda icatlarla Aydınlanma bilimi, devrimci hevesle estetik
hiyerarşiler, caiz olmayan fingirdeşmelerle tıbbi karışımlar- çakıştığı ve
iç içe geçtiği karmaşık bir öyküdür burada anlatılacak olan. Geçen 230
yılda restoran bir tür kent kaplıcası olmaktan çıkıp "siyasal" bir kamu
forumuna, daha sonra da açıkça ve bilfiil gayrı siyasi bir sığınağa dönüştü.
Baştan sona, bu dönüşümler, restoranın Paris'in yaşamındaki yeriyle ilgili
her yeni idrakın başka yeniden değerlendirmelere ve yaratıcı kopuşlara
kapı açtığı, süregiden yarışmacı bir süreç olarak tanımlanmış bir dizi
evreden geçen bir ilerleme şeklinde olmamıştır.
Valimizin zihni oldukça karı§mış Sarthe'taki bir başka meslektaşı
da raporunda benzer bir ifade kullanıyordu: "Buradaki bütün hancılar
gelen geçene yemek verdiğinden ve bütün restorancılar oda kiraladığından
bizde gerçek anlamda restoran bulunmamaktadır."9 "Restorancı" terimiyle hazır yemek satanları kastetmekle birlikte, odaların kiralandığı ve
atların, tıpkı insanlar gibi, beslendiği bir müesseseye "restoran" demek
valinin içinden gelmemişti. Çünkü, insanlar "restoranlar"dan konuşurken, terime ve mekana bir kentsel zarafet, yenilik ve gizem havası vererek
çok özel bir şeyden söz ediyorlardı.
Onsekizinci yüzyılın bulyonundan ondokuzuncu yüzyılın işletmesine,