Sarıkamış
Osman PamukoğluSarıkamış Gönderileri
Sarıkamış kitaplarını, Sarıkamış sözleri ve alıntılarını, Sarıkamış yazarlarını, Sarıkamış yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.Beş bine yakın savaşçıdan oluşan 93. Alay ancak üç yüz erle Başköy'e varabilmişti. Alay, askerlerinin yüzde doksan dördünü Allahuekber Dağı'nda cansız bırakmıştı.
Yürüyüş kolunun ardı kesilince, büyük yıkım bütün çıplaklığıyla ortaya çıktı. Yüz elli erden oluşan bölüklerin er sayısı on-on beşe dek düşmüş, hatta bazı bölüklerde subaylardan başka kimse kalmamıştı. Yüzde doksanı aşan bir kayıp verilmişti. Tarih, çatışma olmadan bir tümen gücündeki bir kuvvetin böyle korkunç bir felakete uğrayışını ilk kez kaydediyordu. Allahuekber Dağı'na tırmanmaya başlamadan önce 30.Tümen'in er sayısı on altı bin üç yüz dolayındaydı. Yapılan yoklamada Beyköy'deki er sayısının bin dört yüze zor ulaştığı anlaşıldı. Bir günlük yürüyüşte Allahuekber Dağı on beş bine yakın savaşçıyı yutmuş, yok etmişti.
Topçu Tabur Komutanı Binbaşı Hamdi çaresizlik içinde kıvranıyordu. Kendi topları namlusu ve kundağı ayrı ayrı hayvanlar sırtında taşınan kısa menzilli dağ toplarıydı. Mermileri Rus toplarına ulaşamıyordu.
"Aman doktorum. Beni bu dağ başında bırakma."
Değer miydi?
Enver Paşa acelesinin nedenini ağzından kaçırmıştı. Hafız Hakkı tek başına Sarıkamış'a girip daha fazla üne kavuşmamalıydı.
Alman subayları, Albay Hafız Hakkı'nın kolordusu Beyköy'e varıncaya dek bu yorgun insanları Bardız'da alıkoymak, dinlendirerek güçlenmelerine yardım etmek istiyorlardı. En sonunda acımışlardı Türk askerlerine...
Kendi isteğiyle ve planlı şekilde taarruza kalkan bir ordu, kendi topraklarında aç kalıyordu. Hem de ordu karargahına yirmi beş-otuz, barıştaki üssüne doksan-doksan beş kilometre yakındayken açlık çekiyordu...
İlk plana göre kolordunun Oltu'yu aldıktan sonra Bardız'a yürümesi gerekiyordu. Şimdi planda önemli bir sapma yapılıyordu. Ardahan yönüne gidilerek Bardız ve Sarıkamış'tan uzaklaşılıyordu. Zaten yiyecek yoktu, giyecek yoktu. Bir an önce kesin sonuç aranan Sarıkamış'a varmaya çalışmak gerekirken yol uzatılıyor, felakete ortam hazırlanıyordu.
Mezarsız, kefensiz, bedeninde en küçük bir yara izi olmayan şehitlerin arasına bir kişi daha katılmıştı...
İki büklüm yürüyenler, savaşı, hatta asker olduklarını unutmuşlardı. Artık onlar acımasız doğanın elinden canlarını kurtarma derdine düşmüş bezgin insanlardı.