Akış
Ara
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol
Gönderi Oluştur

Şeyh Said ve İsyanı

Metin Toker
7.8/10
10 Kişi
23
Okunma
6
Beğeni
1.409
Görüntülenme
Şeyh Sait ve İsyanı yeni kuşak tarafından yeterince bilinmiyor. Kürt siyasetinin ayrılıkçılık talepleri ve "Şeriat isteriz!" sesleri artık açıkça ve yüksek sesle söylenir oldu. Bu iki unsur, 1925'teki "Şeyh Sait ve İsyanı"nın da doğasını oluşturur. Aradaki tek temel fark: 1925'te genç Cumhuriyet "devrimler mi, demokrasi mi?" ikilemi karşısındaydı ve devrimlerin yapılması, demokrasinin ertelenmesi tercihinin hayat bulmasına yol açıyordu. Bugün ise ihtiyacımız olan şey "ülke bütünlüğü ile devrimlerin demokrasi içinde korunması"dır. Şeyh Sait ve İsyanı hem büyük bir emeğin hem de büyük bir talihin eseridir. Ayaklanma bölgesi, bütün özellikleri saptanarak adım adım dolaşıldı. Olayı yaşamış olanlar bulundu, konuşturuldu. Talih ise şuradaydı: İstanbul'daki "kilit adam", polis müdürü Ekrem Bey -sonradan Korgeneral Ekrem Baydar- eşimin çok yakın bir arkadaşının dayısıydı. Mezara götürmeye kararlı bulunduğu gerçekleri anlatmak için ikna oldu. Macerasını tıpkı bir James Bond filmi gibi, bazen gülerek okuyacağınız "Mr. Templen" o sırada hayattaydı; hikâyeyi onun ağzından dinlemek fırsatı doğdu. Başka birçok ayrıntı, zamanın "eski Türkçe" gazetelerinden alınmıştır. Yanımda, "eski Türkçe" bilen bir yardımcımla bunları seçmek ve derlemek için Milli Kütüphane'de aylarca vakit geçirdik. Düşündürücü, ibret verici, ve bir o kadar da kolay okunan elinizdeki kitap işte böyle dünyaya geldi. Dikkati çeken bir nokta, çok partili hayata geçtiğimiz 1946 senesinden uzun yıllar sonra Şeyh Sait'in elinde bayrak olmuş koyu taassup ve irticanın sesini, hem de fütursuzlukla Türkiye'de yükseltebilme imkanına sahip görünmesidir. Bundan dolayıdır ki, Cumhuriyet'in bu önemli işaret taşının, Şeyh Sait ve İsyanı'nın bütün yönleriyle bilinmesinin, belki bugün her zamankinden de fazla bir gereklilik, hatta zorunluluk olduğuna inanıyorum.
Yazar:
Metin Toker
Metin Toker
Tahmini Okuma Süresi: 4 sa. 5 dk.Sayfa Sayısı: 144Basım Tarihi: Mayıs 2015Yayınevi: Ka Kitap
ISBN: 9786058447417Ülke: TürkiyeDil: TürkçeFormat: Karton kapak

Yorumlar ve İncelemeler

Tümünü Gör
144 syf.
8/10 puan verdi
·
Beğendi
·
1 saatte okudu
Dikkat spoiler içerir. İsmet İnönü'nün damadı olan gazeteci yazardan güzel bir araştırma eseri. Şeyh Sait isyanının nasıl başladığı, o zaman başbakan olan Fethi Okyar'ın bu konuyu fazla önemsememesi ve isyanın bir jandarma çatışmasından çıkıp giderek büyümesi, Piran kasabasından yayılıp gelişmesi, Nasturi isyanında da parmağı olduğu için Sait'in asker kendisini alacak korkusu ile isyanı erken başlatması ile başlıyor. Sonrasında İsmet Paşa'nın başbakan olması ve Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının itirazlarına rağmen meclisten Takriri Sükun ve İstiklal Mahkemeleri kanunlarının çıkması, TCF'nin en başta Hükümet ile hareket edip sonradan olayların büyümesi üzerine kapatılması gibi konularla devam ediyor. İsmet Paşa'nın aldıpı tedbirler ile Diyarbakır'ın Sait ve yandaşlarının eline geçmemesi, askerin güçlendikçe Sait taraftarlarını yenmesi ve en sonunda teslim olması anlatılıyor. Diyarbakır ve Ankara'da kurulan mahkemelerde Sait'in ifadesi, Şeyh Şemsettin ve Seyit Abdulkadir'in ifadeleri, Seyit'in bir polis olan Nizamettin tarafından öncesinde kandırılarak İngilizmiş gibi anlaşma imzalaması gibi konular detaylıca anlatılıyor. Mahkemelerde çelişkili ifadeler, Sait'in her şeyi itiraf ederse sürgün olacağına ikna olması ama idam kararı çıkınca mahkeme üyelerine serzenişte bulunması, 46 arkadaşı ile beraber asılması anlatılıyor. O dönemdeki karışık siyasi ve dini ortamın oldukça güzel anlatıldığı, mutlaka okunması gereken eserlerden biri.
Şeyh Said ve İsyanı
Şeyh Said ve İsyanıMetin Toker · Ka Kitap · 201523 okunma
Reklam
144 syf.
10/10 puan verdi
·
4 günde okudu
Cumhuriyet Rejimine İsyanın Sonu
Din, bu topraklarda belki de en çok kullanılan; üzerinden çıkar sağlanan kavramdır. Genç Cumhuriyet kendini yeni yeni toparlarken bir din tacirinin “Din elden gidiyor, Cumhuriyet rejimi kadınlarımızı çırılçıplak soyduruyor.” sloganıyla halkı isyan ettirmesi olayı Şeyh Sait isyanını başlattı. Bu isyan yüzünden İngilizlere karşı elimiz ayağımız bağlı kaldı ve Musul/Kerkük hattını kaybettik. Neyse ki asiler hak ettikleri şekilde darağacında sallandırıldılar.
Şeyh Said ve İsyanı
Şeyh Said ve İsyanıMetin Toker · Ka Kitap · 201523 okunma
144 syf.
9/10 puan verdi
#metintoker #şeyhsaitveisyanı bulup okumanın zor olduğu bir kitap.. Devlet karakol basıp askerleri şehit edenleri çiçekle karşılamamıştır. İslam adına ayaklandım diyerek yağma yapıp kadınlara çocuklara kıyana da... Ne bileyim...Muhalif tarih yazıcıları olayın bu kısmını hiç anlatmaz. Kitap bu açıdan bakıldığında harika bir kaynak eser. 170 sayfa yormadan okunabilir. Meraklısına şiddetle tavsiye ederim.
Şeyh Said ve İsyanı
Şeyh Said ve İsyanıMetin Toker · Ka Kitap · 201523 okunma
144 syf.
8/10 puan verdi
·
Beğendi
·
3 günde okudu
Kitap 1925’teki isyanı en ince ayrıntısına kadar anlatmış. Cumhuriyet’in ilk yılları hakkında bilgilendirici bir kitap. Tarih okumayı sevenlere tavsiye ederim.
Şeyh Said ve İsyanı
Şeyh Said ve İsyanıMetin Toker · Ka Kitap · 201523 okunma
Reklam
144 syf.
9/10 puan verdi
·
Beğendi
Geçmişimizden ders çıkarmaya millet olarak çok ihtiyacımız var. Dini kendi emellerine alet eden sözüm ona(!) şeyhlerin gerçek yüzünü bizlere gösteriyor. Son zamanlarda geçen olayları anlamamız için gerçekten bire bir.
Şeyh Said ve İsyanı
Şeyh Said ve İsyanıMetin Toker · Ka Kitap · 201523 okunma
100 öğeden 1 ile 10 arasındakiler gösteriliyor.