Sıkı Kontrol Edilen Trenler Bohumil Hrabal
İstasyonun en genç elemanı, bakir Miloş, hayatı anlamaya çalışan toy bir delikanlı. O durağanlık içinde kendi yerini bulmaya çalışıyor ama hem kadınlar hem de acımasız savaş kafasını fena halde karıştırıyor.
Savaş sonrası Çek edebiyatının en önemli kalemi kabul edilen Bohumil Hrabal'ın Sıkı Kontrol Edilen Trenler'i, edebiyatının evrenselliğine en güzel örneklerden biri. Yazarın 1965'te kaleme aldığı ve artık çağdaş klasikler arasında anılmaya başlanan bu eser, savaşlardan yakasını bir türlü kurtaramayan biçare dünyamıza, tarihin derinliklerinden ayna tutuyor. Sıkı Kontrol Edilen Trenler, sürpriz finaliyle, hayatın durağanlığına çakan bir şimşek...
Çarpıcı bir son, böyle kendi halinde ama yaratıcı ilerleyen bir hikaye için çarpıcı bir son, harika bir son. İkinci dünya savaşını konu alan diğer romanlar gibi yoğun bir içeriğe sahip ve eminim ki diğerleri kadar evrenselliğe hak ettiği saygınlığa ulaşacak bir kitap. Sadece 90 sayfa, lakin sizi alıyor ve tren istasyonundaki üçüncü kişi oluyorsunuz... Gerçekten de Çek edebiyatının en güçlü kalemlerinden biri olan Bohumil Hrabal önünde şapkamı saygıyla çıkartıyorum.
Kitaptan 13 Alıntı
Son ana, kendi kendimi gözden yitirinceye kadar ölü erle el eleydik ve ben, erin sağır kulağına, bahtsız Almanları Dresden'den getiren marşandizdeki tren şefinin söylediği sözü tekrarlayıp duruyordum:
"Evinizde oturup kalsaydınız ya götünüzün üstünde..."Sıkı Kontrol Edilen Trenler, Bohumil Hrabal (Sayfa 90)
Ahlak bataklığına gömülmüş... Eski çağların Sodom şehri... Fuhuş, polisin yardımıyla kahvelere, lokantalara, işletme odalarına kadar yayılmış. Koca, karısını fuhuşa zorluyor... Kadın oğlunu, testereyle doğrarım seni diye tehdit ediyor... Pipolar, ağızlıklar dezenfekte edilsin... Kıyamet günü gelip, İsrafil sûrunu öttürse de her şeye bir son verse daha iyi...
Delinmiş bir karnın sonu ölüm olduğu için, artık ona da kimsenin yardım edemeyeceğini biliyordu.
Ölülerle dolu bir orman, ağaçlara tünemiş olanlar da ölüydüler, uykuda donmuşlardı...
Karşı karşıya durduk öyle, aramızda parmaklık, ellerimizde astar boya ile dolu kova, karşılıklı fırçalarımızı dokundurur, parmaklığı boyar dururduk işte, tabi her birimiz kendi tarafını; hiç ara vermeksizin de yüz yüze gelirdik, toptan tam dört kilometrelik bir parmaklıktı, beş ay böyle sürdüydü, Maşa ile birbirimize söylenecek her şeyi söylemiştik ama, aramızda hep o parmaklık vardı...
Üç ay önce boktan bir nedenle bilek damarlarımı kestim. Hoş, bence bir nedeni vardı ya, benim farkında olduğum ve yüzüme bakan herkes de farkına varıyordur diye korktuğum bir şey. Onun içindir ki her pencerenin ardında bir çift göz görüyorum işte. Yirmi yaşına basmış bir gencin aklına neler gelmez ki...
Ben o sırada banyo teknelerini andıran yataklarındaki genç erkekleri gözden geçirirdim, sanki banyo yapacaklarmış gibi bir halleri olurdu, öbür gün ölmesinler ister, yuvalarına, karılarına, sevgililerine, son defa konuşmuş oldukları o insanlarına dönsünler isterdim. Çünkü buraya bir girenin sonu da gelmiş oluyordu...
Güzel insanlarla öteden beri güçlük çekmişimdir, şöyle karşı karşıya geçip de konuşmaya girişememişimdir güzel insanlarla; hemen terlemeye başlar, kekeledim. Öylesine hayranlık duyardım güzel yüzlere, öylesine gözümü kamaştırırdı ki güzellik, güzel bir yüze şöyle alıcı gözle bir bakamazdım bile.
Müdürün kanepesini yırtmak ha... Neden biliyor musun, insanın üstünde inanılan hiçbir şey kalmadı da ondan... Ne Tanrı, ne efsane, ne bir suret ne de bir sembol... Yalnız başımıza kaldık bu yeryüzünde, onun için her şeye izin var... Ama benim için öyle değil. Benim için henüz Tanrı diye bir şey var.
İşte ilerleyen umudumuz. Bizim gençlik, özgür bir Avrupa için çarpışıyor. Ya siz ne yapıyorsunuz burada? Telgrafçı kızın poposuna mühür basıyorsunuz!..
