Sokrates'ten Jakobenlere Batı'da Siyasal Düşünceler
Mehmet Ali AğaoğullarıSokrates'ten Jakobenlere Batı'da Siyasal Düşünceler Posts
You can find Sokrates'ten Jakobenlere Batı'da Siyasal Düşünceler books, Sokrates'ten Jakobenlere Batı'da Siyasal Düşünceler quotes and quotes, Sokrates'ten Jakobenlere Batı'da Siyasal Düşünceler authors, Sokrates'ten Jakobenlere Batı'da Siyasal Düşünceler reviews and reviews on 1000Kitap.
Yunan demokrasisinin siyaseten bir demokrasi olduğunu söylemek son derece zordur. Çünkü, siyasal tarih içindeki gelişmelere bakıldığında demosun yok sul bileşenlerinin bütün eşitlikçi kabullere karşın siyasal yaşam içinde etkin bir biçimde yer alamadığı, hatta eşitlikçi savların tam da bu kesimlerin etkin katılı mının önünü kestiği ve bir tür mistifikasyona neden olduğu söylenebilir. Kaldı ki kölelerin, kadınların ve metoikoslann konumu zaten siyaseten bir demokrasinin olanaksızlığını açıkça göstermektedir.
Sayfa 47Kitabı okuyor
Atina gimnazyumunda verilen eğitim, Sparta'da verilen eğitimden oldukça fa rklıdır. Sparta, askeri bir topluluk olduğu için, çocuklar özellikle bedensel potansiyellerini açığa çıkarmak ve en iyi biçimde kullanmak üzere eğitiliyorlardı.
Ancak yine de Atina ve Sparta'nın verdiği eğitimin ortak bir noktası vardı: Çocuklar, özellikle oğlan çocukları eğitim yoluyla kendi bedenlerinin kendilerine ait olmaktan ibaret olmadığını, büyük bir kolektifin parçası olduklarını, deyim yerindeyse cılız çocuk bedenlerinin büyük ve tek bir gövdenin parçası olduğunu öğreniyorlardı. Fakat bu ortaklığın ötesinde, Atina gimnazyumunda verilen eğitim biraz daha farklıydı.
Antik Yunan'da Metoikos sınıfı:
Metoikoslar ise çalışan sınıflardı. Ticaretle ya da zanaatlarla uğraşıyorlardı.
Üstelik edindikleri, biriktirdikleri servet her an polis tarafından şu ya da bu ba haneyle el konulabilir bir servet durumundaydı. Yunan demokrasisinin en parlak çağında kültürel ve sanatsal etkinlikleri (biraz da sistemin içinde yer edine bilmek adına) finanse edenlerin başında metoikoslar geliyordu. Aynı şey savaş dönemleri için de geçerliydi. Kendileri birer hukuksal özne sayılmayan, kendi adlarına yurttaşlarla hukuksal ilişkiler kuramayan, bu anlamda adeta reşit ka bul edilmeyen, örneğin bir yurttaştan bir gayrimenkul kiralayabilmek ya da satın alabilmek için bir başka yurttaşın vesayetine muhtaç olan (örneğin Aristoteles ders vereceği yeri ancak bir Yunan yurttaşının vesayetiyle edinebilmişti, çünkü kendisi bir metoikostu) metoikos, elbette bu anlamda "özgür" bir sınıf sayılamazdı.
Sayfa 43Kitabı okuyor
Antik Yunan’da çok az bir grubun siyasal hakları vardı:
Solon'un zamanında önemsiz olan kölelik, demokrasinin altın çağında özellikle önem kazanır. Küçük köylülük özgürleşip siyasallaştıkça köleye olan ihtiyaç artar. Tahminlere göre, bu dönemde toplam 310 bin olan Atina nüfusunun 110 bini köledir. Nüfusun 170 bini özgürlerden, yani yurttaşlar ve bunların ailelerinden oluşurken, bunlann otuz bininin tam yurttaş olduğu sanılmaktadır. 28 binlik nüfus ise siyasal hakları olmayan, oturum hakkına sahip yaban cılardır (metoihos).
Sayfa 38Kitabı okuyor
Antik Yunan'da anti-tiranlık uygulaması:
Bule'nin üye sayısı beş yüze çıkarılır ve bu meclis temel yönetim organı olur. Her deme, orantılı bir biçimde meclise delege yollar. Areopagus (yaşlılar meclisi) ve arkhonlann yetkileri sınırlandırılır. Nihayet tiranlığı önleyebilmek için Kleisthenes, ostrakismos uygulamasını getirir. Buna göre niyetin den kuşkulanılan tehlikeli yurttaşlar Ekklesia'da oylanır ve eğer 6.000 oyla ilgili yurttaşın tehlikeli olduğu onaylanırsa, o yurttaş on yıllığına, polis dışına sürülür. Oy kullanmak için küçük çanak çömlek parçalan kullanıldığı için bu uygu lamaya ostrahismos (çanak çömlek) adı verilmektedir.
Sayfa 38Kitabı okuyor
Antik Yunan'da Solon sonrası sınıf,Oligarşi ve Aristokrasi
Solon'un ardından Atina üç dört ayrı partiye bölünmüştü. llk grup, eupatrk desler, (iyi doğmuşlar, soylular) verimli ova topraklarını ellerinde tutuyorlardı (bu yüzden onlara pedionlular da deniyordu). İkinci grup (paralialılar), deniz bölgesinin tüccar ve zanaatkarlannı temsil ediyordu. Üçüncü grup ise dağlılar (diakrialılar), yoksul theteslerdi. Bu grubun başında da soylu olmasına rağmen, soyuyla bağlarını koparmış Peisistratos vardı. Çatışmadan bu grup zaferle ayrıkacak, M.Ö 560 yılında Peisistratos iktidarı ele geçirecek, ancak kesin hakimiyetini 542'de tesis etmeyi başaracak ve demokrat güçler adına tiran olarak Atina'yı M.Ö 527'deki ölümüne kadar yönetecektir. Bu dönemde soyluların önemli bir bölümü tasfiye edilecek, geniş topraklarına el konulacaktır. Bu dönem adeta Atina'nın altın çağıdır. Hem askeri ve kültürel, hem ekonomik olarak. Ancak Peisistratos'un ardından oğullan aynı başarıyı gösteremeyince, Sparta'nın da des teğiyle Atina'da aristokrasi, oligarşiyi yeniden inşa etmeyi başaracaktır. Yunan dünyası az sayıda kişinin bir araya gelerek yönetimi ele geçirmesine alışkındır ve bu nedenle de bu tür rejimlere, "soy olarak en iyilerin ya da kısaca soyluların yönetimi" anlamında aristokrasi adını vermekten çok, az sayıda kişinin (oligoi) yönetimi elde tutmasından ötürü "azınlığın ya da az sayıda kişinin yönetimi" anlamında oligarkhia, oligarşi demeyi tercih etmiştir.
Sayfa 38Kitabı okuyor
Drakon Yasaları Atina'da hoşnutsuzluğu daha da artırmaktan öteye gitmedi. Ayaklanma girişimleri birbirini izleyince bu kez yeni bir yasa yapıcıya görev verildi. Yunan dünyasının yedi bilgesinden biri sayılan Solon, MÖ 594'te yasa yapıcı olarak görevlendirildi. Solon'un ilk yaptığı şey, toplumsal ve siyasal krizlerijn en önemli kaynaklarından biri olan borç köleliğini ortadan kaldırmak oldu. Hatta bu yüzden ağır biçimde eleştirildi de.
Drakon Yasaları:
Drakon Yasaları katılığıyla ünlüdür ve esasında kabile hukukunun, soylula rın çıkarlarına uygun olarak yazıya geçirilmiş bir derlemesinden başka bir şey değildir. Drakon öylesine katı bir derleme yapmıştı ki en küçük hırsızlığın bile cezası ölümdü. Atinalı hatip Demades, Drakon Yasaları'nı kanla yazılmış oldu ğunu belirtir. Drakon Yasaları ne kadar katı olursa olsun, önemli bir dönüşüm anını işaretliyordu. Artık tanrısal kökenli olduğuna inanılan ve ayrıcalıklı ke simlerin keyfince yor u mladığı sözlü ve söylencesel tanrısal yasalar (thesmoi) yerini, içeriği ne olursa olsun, herkese açılmış, yazıya geçirilmiş ve özellikle de bir insan eliyle ortaya konulmuş nomoiye bırakıyordu. Ancak Drakon Yasaları Atina'da hoşnutsuzluğu daha da artırmaktan öteye gitmedi.
Sayfa 35Kitabı okuyor
Tiranlık:
Lydia kökenli bir sözcük olan tiran, bugün akla ilk olarak zulümü getirmektedir; özellikle yönetimini yönetilenler üzerindeki baskı ve eziyet sayesinde sürdüren yöneti cilere tiran adı verilmektedir. Oysa Yunan casıyla tyrannos, iktidarı mevcut yasal düzenlemelerin dışında, ona aykırı bir biçim de ele geçirmiş ya da böyle ele geçirilmiş bir yönetimi devralmış kimseleri nitele mektedir. Tiranlıklar özellikle İÖ VI 1. yüzyıla doğru, aristokratik yönetimlerin giderek saygınlığını yitirmesiyle belirmeye başladı. Tiranlık her ne kadar fazlasıyla kişisel bir vurgu içerse de esasta toplumsal dayanak larından bağımsız bir biçimde düşünülemez. Örneğin bazen zengin toprak sahip leri tiranlığı desteklerken bazen tam ter sine, topraksız köylüler tiranlık rejiminin başlıca savunucusu olmuştur. Kimileyin de tiranlık rejimleri dış siyasal aktörlerce polislerin başında özel olarak tutulmuştur.
Örneğin Persler, ele geçirdikleri polislerde tiranları özellikle destekleyip yönetimde tutmuşlardır. Tiranlığın zalimane yönetim anlamı giderek öne çıktığı için, siyasal bir küfür olarak kullanımına sıklıkla rastlanır.
Örneğin demokratik rejimlerin düşmanları için demokrasi, cahil kalabalıkların tiran lığından ya da kalabalıkları demagojiyle çekip çeviren kurnazların tiranlığından başka bir şey değildir. Tiranlığın olumsuz içerimi öne çıktıkça Yunan dünyasında tiranların öldürülmesi, yani tyrannicide genellikle olumlu, hatta kahramanca bir eylem olarak karşılandı.
Sayfa 34Kitabı okuyor
Güçlü konumuna karşın emperyal amaçlar gütmeyen ve kendi içine kapalı bir topluluk olan Sparta, bu özellikleri kayboldukça çözülüp dağılmaya başlamıştır.
Sayfa 33Kitabı okuyor