Yorumlar ve İncelemeler
·
Puan vermedi
(Əsər haqqında 2020 -ci ildə yazdığım fikirlər) 
Celil Memmedguluzade
Cəlil Məmmədquluzadənin 1920 -ci ildə yazdığı "Kamança " pyesi Azərbaycan ədəbiyyatında Qarabağ mövzusuna həsr olunmuş ilk əsərdir . Əsərdə müəllifin erməni vandalizminə dərin nifrəti hiss olunur .Bu qəzəb Qəhrəman yüzbaşının ermənilər tərəfindən öldürülən igid oğulların ölümünə yanmasında ,Zeynəb ana timsalında gözüyaşlı , qəhrəman oğul analarının qəzəbində əks olunub. Müsəlmanların toyunda kamança çalanların ,plov yeyənlərin müsəlman qanı tökməsi ,neçə-neçə insanın faciəsinə səbəb olması düşmənin necə təhlükəli olduğunu anlamağa kömək edir .
"Kamança " əsərdə bədii obraz səviyyəsinə qalxmışdır . Yüzbaşı kamanın səsinə qulaq asanda mürgülü xatirələri oyanır ,Baxşını öldürməkdən əl çəkir .Müəllif bu lövhə ilə Qəhrəman yüzbaşı timsalında Azərbaycan xalqının humanizmini əks etdirib . İlk öncə ,Qəhrəman yüzbaşının kamançanı " bir tikə ağac qırığı " hesab etməsi ,erməni Baxşının kamançanı əziz tutması əsərin əsas qayəsini anlamağa imkan verir . Halbuki ,kamança Azərbaycanın milli musiqi alətidir . Kamança timsalında sanki bizim bütün milli adət -ənənələrimiz ,dəyərlərimiz nəzərdə tutulub .Mirzə Cəlil öz milli dəyərlərimizə sahib çıxmağın nə qədər önəmli olduğunu vurğulayır .Bu cəhətdən ,Azərbaycan ədəbiyyatında " Kamança "pyesi milli şüur ,milli özünəqayıdış kimi yüksək dəyərlərin təbliği və yaşadılması baxımından dəyərli bədii nümunədir .
