Tanrısal Öngörü
SenecaTanrısal Öngörü, Senecanın Diyaloglar adlı eserinin ilk kitabı. Filozofun bu bölümü sürgün dönemindeyken Korsikada yazmış olduğu düşünülmektedir. Eser, konusunu Senecanın öğrencisi ve arkadaşı Luciliusun sorduğu Tanrısal Öngörü doğaya hakim olmasına rağmen iyi kimselerin neden kötülüklerle karşı karşıya kaldığı sorusuna verdiği cevaptan alır.
Türler:
69 sayfa · İlk Yayın Tarihi: 1997
Yorumlar ve İncelemeler
İnsanların kötü yazgısı, tanrıların onları sevmediği anlamına gelmez!
Felsefenin yanı sıra bilimle, şiirle uğraşarak yaşamını sürdüren 
Seneca , topluma ters düşen yaşantısından dolayı sürgünler yemiş hatta ölüme bile mahkum edilmiştir. İmparatorlar ölür ve yenileri gelir.
Gelen yeni imparatorlardan biri olan Nero onu affeder ve onu yanına aldırır. Ne var ki bu da iyi sonla bitmez; Nero’ya karşı düzenlenen bir suikast girişimine onun adı karışır ve imparator kendini öldürmesini emreder. Bütün yaşamı boyunca ölümün hiçe sayılması gerektiğini savunmuş olan Seneca bu emri hoşgörü ile karşılar ve damarlarını keserek intihar eder.
Böyle erdemli bir felsefeciden geriye kalan muhteşem eserlerden sadece biri olan 
Tanrısal Öngörü T…
Eser, Lucilius’un yazara sorduğu şu soru ile başlar: “Dünyamızı tanrısal öngörü yönetiyorsa neden hâlâ iyi insanların başına bir takım kötülükler gelir?”
Seneca, eserini bu soru üzerine kaleme alır. İnsan ve Tanrı arasında dostluk gibi sıkı bağ olduğunu nasıl ki bir babanın çocuklarını sert bir şekilde eğitip erdemli olmasını istiyorsa Tanrının da iyi insanları kendisi için yetiştirdiğini ve zorluklarla karşılaştırarak daha sağlam olmasını istediğini belirtir.
İyi insan, güçlüklerle karşılaşınca pes eden değil aksine güçlüklerle sonuna kadar mücadele eden insandır. Ancak bu şekilde bir insan kendini tanıyabilir ve yaşamını devam ettirebilir.
Kitabı sıkılmadan severek ve de merak ederek okudum. Hoşuma giden en önemli yönü okuduğum baskının bir yüzünün Latince bir diğer yüzünün de kitabın çevirisini içermesidir.
Okunması gereken bir felsefeci ve de okunması gereken bir eser.
Seneca, Stoa felsefesinin önemli isimlerinden. Ailesinin varlıklı olması sebebiyle önemli felsefecilerden ders almıs ve bilgelik sevgisi yüzünden genc yasta felsefeye yönelmiştir. Stoa ve kinik akımlarından etkilenen ve bu öğretilerle yasamını değiştiren Seneca nın durumu babasını rahatsız eder ve önce Pompei sonra Mısır a gönderilir. Yasamı sürgüne geçen, Roma ya özlem duyan Seneca Nero nun imparatorluğu döneminde gelir ancak imparatorluk bünyesinde görev alır ve kendi yaşamına cekilmek ister. Benimsediği öğretisinden uzak bir yasamdır çünkü. İS 65 yılında imparator Nero nun emri ile damarlarını keserek intihar eder. İntiharı şaşırtmasın. Ona göre fazla yaşamak ölümün süresini uzatmaktan başka bisey değildir. Ve insan yaşamdan ayrılmak için bir ölüm biçimi seçebilir.
Seneca felsefesini üç kavram üzerinden açıklar: Kader, talih ve tanrısal öngörü. Genel olarak tanrısal öngörü kavramı üzerinde yoğunlaşır. Tanrısal öngörü üzerinde durulmasının nedeni ise Lucius'un Stoacılığı benimseyen, tanrının varlığını kabul eden ama hala anlayamadığı bir soruya yanıt niteliğinde. Soru ise: Tanrısal öngörü olduğu halde neden iyi insanların basına birtakım felaketler gelir?
Bu soruyu "tanrıların davasını üstleneceğim" cümlesiyle altı maddede açıklar. Açıklamaları sizi düşündüren, belki inancınızı destekleyen yer yer tatmin eden bazen boşluklar oluşturan cinsten olabilir.
Hala güçlü bir öğreti olarak duran Stoacılığı Seneca dan bir okuyun derim. Seneca
Yazar Hakkında
SenecaYazar · 25 kitap
Roma’ya küçük yaşta teyzesi tarafından getirilmiş ve Mısır valisinin eşi olan bu kudretli kadının gözetiminde büyümüştür. Babası atlı sınıfına (equites) üyedir ve derlediği söylevlerle Latin edebiyatında Rhetor Seneca ve Stoacı ahlak görüşleriyle tanınan Seneka, ahlakın temeline doğaya uygun yaşama ilkesiyle, bir bilge idealini yerleştirmiştir. Zamanın toplumunu bir vahşi hayvanlar topluluğu olarak gören Seneka, bilge kişisini, kendi kendine yeten, hazza olduğu kadar eleme karşı da duygusuz, korku bilmez, evrenin gerçek efendisi, erdemi özgür iradesinin sonucu olan ve ölümden korkmayan kişi olarak tanımlamıştır.
Her ne kadar Stoacı maddeciliği benimsemiş olsa da, Tanrı'nın aşkın olduğunu öne süren Seneca, pratik felsefeyi öne çıkarmış ve gerçek erdemle değerin, dışarıda değil de, insanın içinde olduğunu belirtmiştir. Ayrıca harici iyiler ve zenginliklerin, insana mutluluk sağlamayacağını da söylemiştir.
Seneca, ailesinin varlıklı olması sayesinde ünlü felsefeciler ve söylev ustalarından (rhetor) eğitim almış ve bilgelik sevgisi yüzünden genç yaşta retorikten (söylev sanatı bilgisi) sıyrılmış ve felsefe eğitimine ağırlık vermiştir. Pythagorasçı Sotion’dan dersler alarak onun gibi etyemez olmuş ve ruhun ölümsüzlüğüne inanmıştır. Daha sonra Attalus’a bağlanıp güzel kokulardan, şaraptan, istiridye ve mantar yemekten ve yumuşak bir yatakta uyumaktan vazgeçmiştir. Kynik Demetrius’u ve Papirius Fabianus’u da hararetle dinleyen Seneca’nın felsefeye olan aşırı düşkünlüğü babasını telaşlandırmıştır; çünkü İmparator Tiberius gençliği saran bu felsefe akımlarına hiç sıcak bakmıyor, garip kılıklı ve tavırlı bu kişileri Roma’dan uzaklaştırıyordu. Ayrıca Seneca’nın, yaptığı perhizlerden dolayı zaten narin olan bünyesi daha da bozulmuştu, sağlığı iyice kötüye gidiyordu. Babası, oğlunun sağlığını düzeltmek ve felsefeden uzaklaştırmak için onu ilk önce Pompei’ye, sonra Mısır’a gönderdi. Roma’ya MS 31 yılında dönen Seneca, kendini siyasete verdi ve quaestorluk (idam cezası vermeye yetkili hakim) elde ederek mahkemede avukatlık yapmaya başladı. Quaestor oldu, senato üyeliğine seçildi. Fabianus’tan öğrendiği keskin çelişkiler içeren, imalarla dolu kısa cümleli ifadeler kullanmada oldukça başarılıydı. Kıskanç İmparator Caligula’nın deyimiyle “kum taneleri” gibi akıp giden üslubu ölüm nedeniydi. Böyle başarılı bir konuşmacının kendi Roma’sında yeri yoktu. Ancak saraydaki bazı kişiler Seneca’nın hasta bir insan olduğunu ve çok az bir ömrü kaldığını söyleyerek İmparatoru zor ikna etti ve ünlü bir düşünürün yaşamını bağışlattı. İmparatoriçe Messalina, Caligula and Agrippina'nın kızkardeşi Julia Livilla ile Seneca arasında bir ilişki olduğuna ilişkin dedikodular çıkarınca, Seneca MS 41’de Korsika’ya sürgüne yollandı. Livilla ise öldürüldü. Seneca sürgündeki yaşamını felsefe yapıtları yazarak, bilim ve şiirle uğraşarak geçirdi. İlk yıllar kolay geçti, ama sonraki yıllarda Roma’ya dönme arzusu yüreğini iyice kaplayınca, Cladius’un azatlısı Polybius’a kardeşinin ölümünden dolayı yazdığı Ad Polybium De Consolatione (Polybius’a Teselli Üzerine) başlıklı yazısında hem ona hem de imparatora adeta yalvarmıştır. Ayrıca yine aynı ruh durumuyla annesine yazdığı Ad Helviam Matrem De Consolatione (Annem Helvia’ya Teselli Üzerine) yazısında da annesinden çok kendini teselli eder gibidir. Bütün bu yakarılarına karşın Seneca Roma’ya ancak Livilla’nın kardeşi Agrippina zamanında dönebilmiştir. Genç Prens Neron’un annesi Agrippina, tanınmış bir edebiyatçının, oğlunun eğitiminde önemli bir rol oynayacağını düşündüğü için Seneca’yı sürgünden çağırtmıştı. Neron’un tüm eğitimini üstlenen Seneca, ona çağının önemli kültür konularıyla ilgili dersler vermiş, ancak Agrippina’nın felsefeye pek sıcak bakmaması nedeniyle bu konulardaki derslerine bazı kısıtlamalar getirmek zorunda kalmıştır. M.S 54 yılında Claudius öldüğünde Neron on altı yaşında İmparator ilan edilince, Seneca muhafız kıtası komutanı Afranius Burrus ile birlikte idarede söz sahibi olmuştur. Ama filozoflara yakışmayacak yaşam tarzı ile savunduğu düşünceler uyuşmadığı için hakkında dedikodular çıkmasına engel olamamıştır. Bu arada Neron tümüyle anormal davranışlar içine girmiş ve annesi Agrippina’yı öldürtmüştür. Bunun ardından Burrus’un zehirlenerek öldürülmesi Seneca’yı saray yönetiminde tek başına bırakmıştır. Bunun üzerine tüm servetini imparatora bırakarak özel yaşamına çekilmeye karar veren Seneca, bu düşüncesini Neron’a açmış, ancak reddedilmiştir. İS 64’te meydana gelen büyük Roma yangınından sonra bu önerisini yinelediği halde imparator tarafından ikinci kez reddedilmiştir. Ancak Seneca bu kez kararlı davranmış, Neron’dan aldıklarının bir kısmını geri vererek siyasetten ayrılmıştır.
M.S 61-65 yılları Seneca’nın kendini tümüyle felsefeye verdiği en verimli dönemi oldu. Ancak M.S 65’te C. Calpurnius Piso’nun başı çektiği, Faenius Rufus, Plautus Lateranus ve şair Lucanus'un adının karıştığı Neron’a karşı düzenlenen bir suikast girişimine onun da adı karıştığı için, İmparator tarafından kendini öldürmesi emri verildi. Bütün yaşamı boyunca ölümün hiçe sayılması gerektiğini savunmuş olan Seneca, bu emri metanetle karşıladı ve M.S 65’te damarlarını keserek intihar etti.
Kaynak: tr.wikipedia.org/wiki/Lucius_Ann...
