Hal tercümesi metinleri sadece ele aldığı kişinin şahsî hikâyesini vermekle sınırlı kalmaz, aynı zamanda bir dünyaya işaret eder. Bu dünyanın içinde biyografisi yazılan kişinin dönemi, o dönemin insanları, dost ve düşman o insanların arayışları, beklentileri, zaferleri, hüsranları, geçmiş ve gelecek tasavvurları, hırçın yahut mûnis mizaçları bir şekilde vardır. O bakımdan iyi yazılmış bir biyografi bize bir dönemi hatta bir mekânı, bir coğrafyayı da resmeder. Resimde yaşama biçimlerine, mücadele tarzlarına, ahlâk anlayışlarına dair canlı veya silik izler, çizgiler, renkler bulunur. Ali Birinci yakın devir Türk müelliflerin, bizim insanlarımızın biyografilerine, en hurde malumat ihtiva edenlere varıncaya kadar kaynaklarına heyecanla, zevkle, sabırla ve sevgiyle yaklaşan, buna rağmen akademik ve fikri mesafeleri, ölçüleri korumaya çalışan yazarlardan biridir. Tarihin Alacakaranlığında yazarın ikinci büyük biyografi kitabı. Bir öncesinde Tarihin Gölgesinde vardı. Meşâhir-i meçhûle artık daha bilinir halde. Yakın tarihin alacalı yüzleri aydınlanıyor.
