Şarklılarda ilim işi bir sır, başkalarına müracat edip yardım istemek te kendi cehaletini ifşa etmek gibi telakki edildiğinden bizde herkes kendi başına çalışıp hemen bir keşif yapmak iddiasına düşer
El-Biruni diyor, ki "Tarihte de hakikati meydana çıkarmanın yolu akılla istidlal (al-istidlal bi 'l-macqulat) ve görüp hissedilen şeylerle mukayesedir.
Muhtelif ilimler inc;anın hayati ihtiyaçlarından doğmuştur. insanın iktisadi hayatı "tabii muamele" usulünden sonra "vaz'i muamele" usulünü doğurmuştur. iktisadi meseler riyazi ve tabii ilimlere dayanır. insanların diğer ihtiyaçları tıp, musiki, mantık, lisaniyat ilimlerini, şiir ve edebiyatı vücuda getirmiştir. Umumiyetle ilimler yekdiğerine sıkı bir şekilde merbuttuı' ve bu ilimler karşısında muhtelif milletlerin vaziyeti de aynıdır.
İnsanın hayatı sıçrayışlardan ve tesadüflerden ibarettir. Medeniyetler yekdiğeri arasında ancak tesadüfen rabıta bularak, ansızın meydana çıkıyor, ihtiyarlıyor ve öluyorlar, onların yerine yenileri doğuyor.