Tarihten Günümüze Fütüvvet ve Ahilik

Türk esnaf ve sanatkar kurumu olan Ahîlik adından da belli olduğu gibi kurucusu Ahi Evran Veli Hazretleri dir. Bir çok yazılı kaynaktan aktarıldığına göre Ahi Evran Veli Anadolu erenlerinin pir'i kabul edilen Hacı Bektaş Veli Hazretlerine bağlıdır. 1261 yılında Kırşehir de vefat ettiği bilinir. 32 çeşit esnaf ve sanatkarların pir'i olarak tanınır. Gezgin İbn Batuta Seyahatnamesinde yazdığına göre Anadolu seyahatinde Ahilerle tanışmış ve onlar hakkında kitabında geniş bir yer ayırmıştır... İbn Batuta Anadolu’ya ‘’Dünyanın en güzel memleketidir. Tanrı güzelliklerini öteki ülkelere ayrı ayrı dağıtırken, burada hepsini bir araya getirmiştir. Burada dünyanın en güzel insanları, en temiz kıyafetli halkı yaşar ve en nefis yemekler pişirilir. Tanrının yaratıkları içinde en şefkatli olanlar bunlardır.’’demektedir. Bu ifadelerden gezginin Türk vatanını güzel ve Türk insanlarını güzel, temiz, şefkatli bularak beğendiğini anlıyoruz. İbn Batuta bize o devirdeki Türk kadınlarının yaşayışını,dış görünüşünü anlatmaktadır.Onların giyim kuşamları, toplum içindeki rolleriyle ilgili önemli bilgiler vermektedir . “Bu ülkede kadınlar erkeklerden kaçmazlar. Yola çıkacağımız zaman kadınlar akraba ve hane halkındaymışçasına bizimle vedalaşırlar, bu ayrılıktan dolayı üzüntülerini gözyaşlarını dökerek belirtirler.”diyerek kadınların toplumdaki yaşayışa katkılarını övmektedir. İbn Batuta, Anadolu’da gezerken, her yerde ahiler tarafından karşılanır. Onların tekkelerinde bedava yer, içer ve konaklar. Ahiler hakkında önemli bilgiler veren Batuta “Ahiler, Anadolu’ya yerleşmiş Türkmenlerin yaşadıkları her yerde şehir ve köylerde bulunmaktadır. Dünyanın hiçbir yerinde bunların eş ve örneklerine rastlamak mümkün değildir.” Diyerek Ahilerin yüksek ahlâk özelliklerini belirtmektedir. Cenab-ı Hak cömert ve hamiyet sahibi olan, yabancılara şefkat ve merhameti esirgemeyen, misafirlerine iyilikle muamele ederek muhabbet gösteren şu taifeyi daima hayırla mükâfatlandırsın. Allah bütün Ahilerden razı olsun. Bilinmelidir ki, onlardan herhangi birinin zaviyesine adım atan bir yabancı, en sevdiği yakınının yanına gelmiş gibi mutlu, huzurlu ve güvende olur. Ahilik, birbirini seven, birbirine saygı duyan, yardım eden, fakiri gözeten, yoksulu barındıran, işi kutsal, çalışmayı bir ibadet sayan, ahlâk kurallarına sıkı sıkıya bağlı esnaf ve sanatkârların iş teşkilatı manasını taşır. Ahiliğin felsefesi sanat ile iş ahlâkının uyumlu birlikteliğini kurmak olarak özetlenebilir. Ahi kültürünün temelinde üçü açık üçü kapalı olarak tanımlanan altı temel ilke vardır. Ahiliğe yeni giren bir kişiye 740 maddeden oluşan davranış kurallarının tümü birden hemen öğretilmezdi, dokuz aşamalı meslek sıralamasının ilk üç aşaması olan yiğitlik, yamaklık ve çıraklık süresince 124 usul-erkân kuralının öğrenilmesi beklenir iken, ustalık ve sonrası kademelerde 740 usul-erkân kuralının bilinmesi gerekirdi. Hacı Bektaş Veli Hazretleri Kadim Türklerin engin kültür birikiminden, Kitap ve Sünnetten formülleştirdiği Ele, bele, dile sahip olmak ilkesi Ahilerde de vardır. Bu kitapta Türk kültürünün ince bir dokusu olan Ahilik hakkında geniş ve derli toplu bilgilere ulaşacaksınız...

Esselâmualeyküm, kitap dahil değildi elhamdülillah isteğime olumlu yanıt verildi çok teşekkür ederim. Velhasılıkelam söz sahibi: Abdullah Sivaslı ‘Sûfîlerin bireyin/sâlikin iç dünyâsıyla ilgilendikleri kadar dış âlemle münâsebetlerine de önem verdiklerini gösteren iki köklü düşünce sisteminden bahsedebiliriz: Fütüvvet ve Ahîlik Teşkîlâtı. Bu kuruluşlar/anlayışlar mânevî önderlerin rehberliğinde bireyin/sâlikin maddî ve mânevî alanlarda mesâfe kat etmesini temin için oluşturulmuş sistemlerdir. Bu çalışmada tasavvufî düşüncenin hücrelerine/iliklerine kadar rengine boyadığı bu iki sistemin kuruluş, işleyiş ve düşünce yapısı üzerinde durulmuştur.’ • ‘Osmanlı Devletinin ticari ve ekonomik anlamda İslami kurallar ışığında gelişmesini sağlayan en önemli teşkilatın ismi Ahilik'tir. Ahilik teşkilatı Fütüvvet teşkilatının Anadolu yansımasıdır. Ahilik teşkilatı, bugünkü anlamda esnaf birliği gibi bir görev yapmanın yanında; milli ve ahlaki bir şuur oluşturma/yaşatma ve toplumun İslami vasıflarını koruyup muhafaza etme gibi önemli bir vazifeye de haiz idi.’ Kynk: Ankara Üniversitesi Uzem Yayınları-Tasavvuf Tarihi