Hz. Peygamber Allahım! Bana eşyanın hakikatini olduğu hal üzere göster/ buyurur. Günlük meşguliyetler içerisinde ruhumuzun en ° derininde gizlenmiş en saklı talebimizi bundan daha iyi özetleyecek bir £ cümle olamazdı herhalde! Eşyanın hakikatini olduğu hal üzere görmek g insanlığın kendini ifade edebildiği devirlerden beri aradığı idealdir. Mitolojiler üzerindeki araştırmalar bu metinlerdeki temel meselenin hakikati arama olduğunu gösteriyor. Platonun mağara istiaresinin ana sorunu gölgelerle yetinmek yerine hakikati tanıma cesaretini göstermenin insanı insan yapan yegâne imkân olduğuydu. Hakikati arama talebi farklı bilim ve düşünce havzalarının izlerini taşıyarak islan metafizik geleneğinde nihai formunu buldu. Bu gelenekte artık hakikat arama arzusu büyük filozoflara mahsus bir ayrıcalık değil, her bir ferdir peşinde olduğu bir insanlık ödevi sayıldı. Hakikat farklı bağlamlarda yeni isimler kazanarak Müslümanların-hayatının merkezine yerleşti: İnsan-Allah ilişkisinde sahih iman ve marifet, ferdi ve içtimai fiillerimiz için adalet, sanat ve estetik alanında ise güzellik kavramı salt hakikati temsil etti. Hakikate ufaşmanın neticesi ise huzur ve saadettir. Bütün bu kavramlar, varlıklarını ve gerçekliklerini hakikatler hakikati Cenab-ı Haktan kazanarak var olurlar.
Tasavvuf Metafiziği (Miftâhül-Gayb), büyük metafizikçi Sadreddin Konevînin insan-Allah ve âlem ilişkilerinde hakikat meselesini ele aldığı İslam metafizik geleneğinin başyapıtıdır.
-Ekrem Demirli-
