Taşlıcalı Yayha Beğ'in Şehzade Mustafa Mersiyesi

Ahmet Atilla Şentürk
Ahmet Atilla ŞentürkTaşlıcalı Yahya Beğin Şehzade Mustafa Mersiyesi Yahut Kanuni Hicviyesi Ahmet Atillâ Şentürk, keder ve öfke hisleriyle nazmedilerek aynı zamanda Kanunî için yazılmış bir hicviye hüviyeti kazanan meşhur "Şehzâde Mustafa Mersiyesi"ni yorumlayarak şehzâdenin idamına edebiyat cephesinden ışık tutuyor: Halkın ve ordunun kendisine ümitler bağladığı bir Şehzâde, tahtının oğlu tarafından ele geçirileceği vehmiyle aldatılan ihtiyar bir baba, sahte mektuplar, yargısız infaz, tarihi etkileyen bir idam, galeyana gelen ordu, zaptedilemeyen bir kalem, haksızlık karşısında susmayıp ikbal vadeden bir hayatı feda eden bir şair, Türk edebiyatı tarihinde bir hükümdar aleyhinde ilk defa bu derece sivrilen bir dil, hakaret mi yoksa iltifat mı kestirilemeyen bir üslup, bundan cesaret alan kadınlı erkekli bir şairler topluluğu, daima mutlak otoritenin yanında olmakla itham edilen bir edebiyatın sıra dışı kahramanları ve hicvedilmesine rağmen susmayı tercih eden dünya hakimi bir hükümdar…
Kitabın Konusu:
280 sayfa
Reklam

Yorumlar ve İncelemeler

280 syf.
10/10 puan verdi
Ahmet Atilla Şentürk Hocanın kaleminden çıkan bu eser, merhum Halil İnalcık'ın "Şair ve Patron" tezinin tam zıttını kanıtlayan bir inceleme ve şerh kitabıdır. 16. Yy. şairi olan Taşlıcalı Yahyâ Beğ'in Kanunî Sultan Süleyman'ın oğlu Şehzâde Mustafa'nın babası tarafından boğdurtulmasından hemen sonra kaleme aldığı yedi bentlik mersiye büyük bir öneme hâizdir. Çünkü mersiye ölen insanın iyiliklerini ve faziletlerini belirtmek için yazılır. Fakat Taşlıcalı Yahyâ ilk defa patrona başkaldıran; sadece uysal bir kul değil, bilakis haksızlık karşısında Kanunî'yi dahi karşısına alan güzîde bir eserdir. Divan şairlerini yalnızca padişah dalkavuğu yahut padişaha tabasbus eden bir tip olarak gören câhil-i cühelâlar içinde âdeta tokat niteliğinde bir eserdir. Attilla Hocanın "...Yahut Kanunî Hicviyesi" olarak ek başlık ile eseri adlandırmasının sebebi de sırf bu sebepledir. Taşlıcalı Yahyâ Beğ Kanunî'yi, Hürrem Sultanı ve Rüstem Paşa'yı över görünürken bu zikredilen isimleri âdeta yerden yere vurur. Üstelik öyle sanat oyunları ile bunu yapar ki padişah huzuruna çağıracak olsa her türlü mana çıkabilir. Yani ortada şairin hep başını kurtarmaya salâhiyetli bir metin vardır. Çok söz, esere merakı azaltabilir. Bu sebeple son olarak zikrettiğim eser ile Dursun Ali Tökel'in "Ölüme Sevinen Mersiye: Yahyâ Bey'in Rüstem Paşa Mersiyesi" başlıklı makalesi de kesinlikle okunmalıdır.
Taşlıcalı Yayha Beğ'in Şehzade Mustafa Mersiyesi
Taşlıcalı Yayha Beğ'in Şehzade Mustafa MersiyesiAhmet Atilla Şentürk · Büyüyen Ay Yayınları · 201454 okunma
280 syf.
9/10 puan verdi
·
5 günde okudu
Hem şehzadenin idamı karşısında duyulan öfkeyi, hüznü cesurca anlatan hem de herhangi bir itham durumunda tamamen farklı şekilde yorumlanıp şairin suçlanmasının önüne geçebilecek şekilde yazılmış olan mükemmel bir mersiye. Çözümleme kısmını okuduğunuzda şairin zekasına, yeteneğine ve birikimine hayran kalıyorsunuz. Kitap üç kısımdan oluşuyor. İlk kısımda şehzadenin hayatı, ikinci kısımda mersiyenin ne zaman ve nasıl yazıldığı anlatılıyor. Son kısım da mersiyenin beyit beyit çözümlenmesini ve yorumlanmasını içeriyor. Eski kaynaklardan ve Şehzade Mustafa adına yazılmış diğer mersiyelerden verilen örneklerin günümüz Türkçesine çevirisi olmadığı için zaman zaman Osmanlıca sözlük karıştırmak gerekebilir. İleri okuma yapmak isteyenler için zengin bir kaynakçaya da sahip. İnsan, padişahın isteğiyle öldürülmüş olmasına rağmen adına bu kadar çok mersiye yazılmış, bu kadar sevilmiş bir şehzade tahta geçseydi ne olurdu diye düşünmeden edemiyor. Konuya ilginiz varsa okumalısınız.
Taşlıcalı Yayha Beğ'in Şehzade Mustafa Mersiyesi
Taşlıcalı Yayha Beğ'in Şehzade Mustafa MersiyesiAhmet Atilla Şentürk · Büyüyen Ay Yayınları · 201454 okunma

Yazar Hakkında

Ahmet Atilla Şentürk
Ahmet Atilla ŞentürkYazar · 9 kitap
1980’de İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nden mezun olarak aynı üniversitenin Eski Türk Edebiyatı Anabilim Dalına asistan girdi. 1987’de Başlangıçtan XVI. Asra Kadar Anadolu Sahası Mesnevîlerinde Edebî Tasvirler konulu doktora tezini bitirdi. 1991-1993 akademik yıllarında A.B.D., Ohio State Üniversitesi’nde “Near Eastern Languages and Literatures” bölümünde Daily Life in the Ottoman Empire in Light of Literary Texts konulu disertasyonla misafir öğretim üyesi olarak bulundu. İstanbul Üniversitesinde 1993’te doçent 1999’da profesör olarak edebiyat tarihi, metin şerhi, metin tamiri ve edebî metinler ışığında toplum hayatı konularında dersler verip kitaplar yayımladı. Eserlerinden bazıları: Yahyâ Beğ'in Şehzade Mustafa Mersiyesi yahut Kanunî Hicviyesi (Enderun Kitabevi, 1998); Osmanlı Şiiri Antolojisi, (Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık, 1999); Eski Türk Edebiyatı Tarihi (Dergâh Yayıncılık, İstanbul 2007) İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesinden 2010’da emekli olan Şentürk 2016’da Osmanlı Edebiyatı Araştırmaları Merkezi OSEDAM’ı kurarak uzun yıllar üzerinde çalıştığı eseri Osmanlı Şiiri Kılavuzu’nu yayımlamaya başladı. Bugüne kadar yayımladığı ciltler şunlardır: Osmanlı Şiiri Kılavuzu (Âb-Azrail) c.I, İstanbul 2016; Osmanlı Şiiri Kılavuzu (Bâb-Çüst eri) c.II, İstanbul 2017; Osmanlı Şiiri Kılavuzu (Dâbbe-Düzgün) c.III, İstanbul 2019; Osmanlı Şiiri Kılavuzu (Ebabil-Efsûn) c.IV, İstanbul 2020.
30 öğeden 1 ile 10 arasındakiler gösteriliyor.