Tek Adam - Cilt 2 Mustafa Kemal / 1919-1922 Şevket Süreyya Aydemir
EMRE KONGAR
-
Baskı Tarihi:Ekim 2012
-
Sayfa Sayısı:560
-
ISBN:9789751406712
-
Yayınevi:Remzi Kitabevi
-
Kitabın Türü:
Tam anlamıyla bir başucu kitabı; insanın sık sık eline alması gereken, kafası bir konuya takıldı mı hemen kısaca bir göz atılması lazım gelen, birincisinden çok daha iyi bir kitap; zira burada bütün Milli Mücadele'den söz ediyoruz. Ve ben hâlâ, lisede, bu kitabın gerekirse "zorla" okutulması taraftarıyım -tabii bu tartışılır, "zorla" kısmını çok dikkate almayın.
Bir kere okunacak, "okudum" diyerek geçiştirilebilecek bir kitap değil bu; tekrar tekrar okumak, öğrenmek lazım. Burada kastettiğim, baştan sona tekrar tekrar öğütmek değil elbet ki bunun yararı konusunda da şüpheliyim. Fakat özümseyerek, sindire sindire bilmek lazım her bir kısmını.
Kitabın üç yüz kırk altıncı sayfasında geçen bir alıntıyla tamamlamak istiyorum sözlerimi: "Hakiki kültür, kazanılan ve benimsenen bilgilerin zenginliğidir. Geçmiş davaların kültürlü bir şekilde idraki ve tevarüs edilmesidir. Karşılaşılan durumların doğru olarak anlaşılması için de, bunların makul ve tenkidi bir surette açıklanabilmesidir..." Sovyet bir diplomat olan Çiçerin'in sözleri bunlar, Aralof'u Ankara'da büyükelçi olmaya ikna ederken sarf ettiği sözler. Bu da bir ışık olsun bize, neden bu kitabı okumamız gerektiğine.
"Kültürlü" okumalar.
1919'de başlayıp 1922 tarihine kadar Atatürk liderliğinde,askerlerin,köylülerin,kadınların canla başla Anadolu'yu işgalcilerden kurtarmak adına gerçekleştirdikleri bir ölüm kalım savaşı, öncesindeki kongreler safhası, meclisin açılışı, meclisteki taraflar arasındaki çetin tartışmalar, resmi tarih çizgisiyle dile getirilmiştir. Milli Mücadele'nin safhalarını ayrıntılarıyla anlayabilmek, Mustafa Kemal'i bir komutan ve devlet adamı olarak tanıyabilmek adına yararlı bir eser.
Tek Adam’ın ikinci cildinde, Atatürk 'ün 1919’da Samsun’a çıkışıyla başlayıp 1922 yılının sonuna kadarki dönemi kapsamaktadır
Kitaptan 12 Alıntı
...Uyuşuk ve sinmiş kalabalıklar halk demek değildir.
Tek Adam - Cilt 2, Şevket Süreyya Aydemir
İnsanlığın hepsini bir vücut ve her milleti bu vücudun bir uzvu, azası saymak icap eder.Bir vücudun bir parmağının ucundaki acıdan, diğer bütün uzuvlar müteessir olur.Ancak böyle bir düşünüş insanları, milletleri hodbinlikten kurtarır.
Bizim açık ve uygulama imkânı gördüğümüz siyasi meslek, milli siyasettir.Dünyanın bugünkü genel şartları ve asırların dimağlarda ve karakterlerde topladığı hakikatler karşısında hayalperest olmak kadar büyük hata olamaz.Tarihin söylediği budur.İlmin, aklın, mantığın ifadesi böyledir.
"...Fakat kültür demek, bazılarının sandığı gibi, yemekte balığı bıçakla kesmemek demek değildir. Bu dış alışkanlıklar çabuk benimsenir.
Hakiki kültür, kazanılan ve benimsenen bilgilerin zenginliğidir. Geçmiş davaların kültürlü bir şekilde idraki ve tevarüs edilmesidir. Karşılaşılan durumların doğru olarak anlaşılması için de, bunların makul ve tenkidi bir surette açıklanabilmesidir..."
Bimennih-il Kerim, Allah'ın lütfu ile Nisan'ın 23'üncü cuma günü, cuma namazından sonra Ankara'da Büyük Millet Meclisi açılacaktır.
Büyük sanılan adamlar, bazen büyük ölçüde kararlar aldıklarını zannederler.O kararlar ki, ancak hatadırlar.Fakat bu büyük sanılan küçük insanlar, birer tarihi rastlantı eseri olarak büyük insan kitlelerinin ve milletlerin kaderlerine hükmedecek durumda bulundukları için, onların bu hataları bazen binlerce, yüz binlerce insanın kanına, hayatına mâl olabilir.
Onun için askerlik, bir sanattı.Ama silahşorlukla övünmezdi.Harp ve muharebe özlemini, hiçbir zaman yaymamıştır.Anılarında harbe, ancak gerektiği zaman, gerektiği kadar yer verdi.Halbuki usta, cesur bir askerdi. Çanakkale'de muzaffer oldu.Anadolu'da meydan muharebeleri kazandı.Fakat savaş tanrısına hiçbir zaman tapmadı.Son savaşından döndükten sonra üniformalarını çıkardı ve bir daha giyinmedi.İstiklal madalyasından başka bütün madalyalarını reddetti.Savaşı değil, barışı özledi.Düşmanlarına gelince: Onları, daha yendiği gün affetti...
Bu arada, kalabalıkların ilkel, geri ve tam bir bilince dayanmayan duygu ve eğilimlerinin sömürülmesi, iç isyanların her safhasında kendini göstermiştir. Kara kalabalıkların bilinçaltı içgüdüleri ve ihtirasları, halk düşmanları tarafından daima sömürülmüştür.
Halbuki kara kalabalık demek, millet demektir. Millet, müşterek bir bilince sahip olan, milletçe müşterek ölçülere bağlı olan ve ona inanan bir sosyal toplum demektir. Başıboş ve cahil kalabalıklarda, adına sürü psikolojisi diyebileceğimiz ilkel enstenktler (içgüdüler) rol oynar. Halbuki milli psikoloji, yani müşterek bir millet bilinç ve anlayışına dayanan duygular ve değerler birliği, sürü psikolojisinin, tamamen zıddıdır.
Bazı yazarlar (Sabahattin Selek: Anadolu İhtilali.), Mustafa Kemal'in Havza'da, Rusya'dan gelen General Budenni ve bir Rus Heyeti ile temaslarda bulunduğunu yazarlar. Fakat böyle bir temasa ait hiçbir belge yoktur. Kaldı ki böyle bir temasa ihtimal de verilemez. Evvela şunun için ki, o tarihte Samsun, İngiliz işgalindedir. Rusya ovaları, müttefiklerden destek gören ihtilal aleyhtarı generallerin, beyaz orduların işgali altındadır. Oralardan birinin, heyetin Samsun'a gelmesine ihtimal yoktur. Kaldı ki o günlerde Mustafa Kemal, göze çarpacak, dikkati çekecek bir durumda değildir. Daha sonra, General ve Mareşal olan Budenni de siyasi bir kişilik sayılmaz. O tarihte sadece Yoldaş Budenni olarak Ukrayna'da bir Süvari Kumandanıydı ve zaten alaylı bir askerdi. Hulasa böyle bir ziyarete ihtimal verilemez.
"Amasyalılar!
Padişah ve hükümet, itilaf devletlerinin elinde esirdir.Memleket elden gitmek üzeredir.Bu kötü vaziyete çare bulmak için sizlerle işbirliği yapmaya geldim.
Amasyalılar!
Düşmanlarımızın Samsun'dan yapacakları herhangi bir çıkartma hareketine karşı, ayaklarımıza çarıklarımızı çekecek, dağlara çekilecek, vatanımızı en son kayasına kadar müdafaa edeceğiz...
Amasyalılar! Hep birlikte yemin edelim ki..."
