Tiryaki Sözleri

Kitap okumanın durağan zamanlarındayım. Elime geçen roman sürünüyor, Konsantrasyon eksikliği, sıcak ve nemli havanın verdiği bitkinlik, herhangi bir sayfayı okurken, farkında olmaksızın dakikalarca o sayfada kalıp bir şeyler düşünmem, bilinçsizce çevirdiğim sayfalar ve sonunda yarıda kalıp rafa kaldırılan son bir buçuk ayda okunamayan birkaç roman. İç sıkıntısı ve huzursuzluğun getirdiği birtakım şeylerden ötürü okumalarda kopuk olmam belli bir süre ara verebileceğim anlamına geliyor sanırım.

76 basılı 43 tane e-kitabın okuma sıralamasını yaparken, canımın sıkılıp da aldığım bir kitap listenin arasına giriyor. Bir kitap, bir kitap daha… Liste? Liste çöp. ‘Sırası gelmeden almamalıydım’ lafına sanırım hiçbir zaman uyamayacağım. Kuralları, programları oldum olası sevmem, birilerinin faydasını görüp söyledikleri laflara bakıp, özenerek yaptıysam da bir kere uymamışımdır. Daha çok “O an nasıl hissedersem, canım nasıl isterse” diyenlerdenim. Özgürlüğün tatlı yanı bu çünkü.
Hastalık denebilecek bir huy daha: Girdiğim kitapçıdan en az bir kitap almadan dönmemek. Alınmayacak olmasa bile ellerin mutlaka beğenilen bir kitaba değmesi vs, hastalık gibi, neydi o kitap hastalığının ismi, işte tam da ondan. Her neyse, tam da böyle durağan zamanlarda “Sözler” ya da diğer isimle “Aforizmalar” okumayı tercih ediyorum. Roman okumanın gerektirdiği dikkat, konudan sapmamak, verilen mesajları anlayabilmek gibi kavramlar Aforizmalarda yok tabii ki, Bir cümleyi okursunuz, beğenirsiniz, gerçekten düşünülen mantıklı bir cümledir ve alıntılarsınız hepsi bu kadar. Kitap okuma zorunluluğunun verdiği bir duygu içerisinde iyi geliyor bu tür kitaplar, o boşluğu doldurması önemli benim için.
Cenap Şahabettin. Asıl mesleği doktor olan yazarın İsmini daha çok Üniversite sınavlarına hazırlanırken öğrendiğimi anımsıyorum. Servet-i Fünun denildiğinde ilk aklıma gelen şey Abdülhamid ve onun aleyhinde olan sanatçılar geliyor...
Tevfik Fikret, Halit Ziya Uşaklıgil ile birlikte Servet-i Fünun edebiyatının üç önemli isminden biri Cenap Şahabettin. Düzyazı türünde eserleri olup, daha çok şairliğiyle tanınmıştır. Şiiri “kelimelerle yapılmış resim” olarak tanımlamış; şiirlerinde olduğu gibi sözlerinde de ‘Sembolizmi yansıtmıştır.

Herkes gibi yazmamak için uğraş verip cümlelerini sağlam bir üsluba oturtan yazarları seviyorum. "Sıradan"laşarak yazan ne çok yazar var... Kendi Dünyasını kurup, yarattığı imgelemle hafızalardan hiç çıkmayacak yazanlarda var... Dostoyevski, Shakespeare, Canetti, Sabahattin Ali gibi... Bilinçli okunulduğunda, tek bir cümlesinden yazarı olmaksızın tanınabilecek değer abideleri...
Cenap Şahabettin bir roman yazarı değil fakat kendine has bir dili olduğu; çok renkli ve geniş bir hayal gücü olduğu gerçek. Tanzimat ve Servet-i Fünun dönemi şairlerinin yeterince okunup, değer verilmediğini zannediyorum.
Ziya Paşa’nın Terkib-i Bent ve Tercib-i Bentleri, Ahmet Vefik Paşa’yı, Muallim Naci’yi, Tevfik Fikret’i, Mehmet Rauf’un Eylül’ünü, Ahmet Rasim’in büyük tarihçiliğini, Hüseyin Rahmi’nin polisiyelerini okuyup, tanışmamız gereken değerlerden olduğunu düşünüyorum. Velev ki modern zamanın çok satan ve hiçbir değeri olmayan kitaplara göre-kıyaslamak doğru olmasa bile- çok çok daha değerli olduklarını düşünüyorum. Bugünlerin modası haline gelen “Allah aşkı” gibi üstün bir latife, tasavvufun T'sini bilmeyenlerin elinde roman için malzeme oluyor(!) On yedi yaşımsın gibi bir yığın paçavra olan kitapların, paçavra yazarları, hiçbir edebi değeri olmayan kitaplarını piyasaya sürüyor. Onların çok sattığı bugün, bir Tanzimat şairi kitabının yükselen raflarda olmayışını bırakın, bu yazarların tanınmaması üzücü olan mesele.
Tevfik Fikret, Ziya Paşa, Cenap Şahabettin gibi düzyazı ve şiir yazmış şairler, içinde zerre ‘gerçekçiliği' olmayan piyasa yazarlarından çok daha fazla okunmayı hak ediyor.

"Tiryaki Sözler" kitabi Türk Edebiyatı'nda büyük yeri olan şair Cenap Şahabettin tarafından 1918 yılında yazılmış olup içerisinde 1817 söz bulunmaktadır.

"Tiryaki Sözler" Cenap Şahabettin'in bir ömür boyu topladığı ve kaydettiği sözlerden oluşmaktadır.
Bir solukta okuyacağınız bilgi dolu bir kitap.

Keyifli okumalar...

Içinde guzel sözlerin bulunduğu, guzel ve hemen beş dakika içinde bitirebilecek bir kitap, böyle temel eserler her kütüphanede bulunmalı ,cok kisa ve sözlerden oluşan bir eser olduğu için uzun yorum ve ya üstünde cok konuşulacak bir kitap değil ama güzel

Özlü sözler veya aforizmalar üzerine okuduğum kitaplar arasında kendisine oldukça iyi bir yer aldırdı bu kitap.Çok güzel sözlere sahip olan eser kendisini de rahat okutturuyor ve bol bol not aldırtıyor.

Servet-i Fünun döneminin şair ve yazarlarından Cenap Şehabettin'in güzel sözler içerin kitabıdır. Gelenekçi şairlerin en çok saldırdığı yenilikçi şairdir. 1934 yılında vefat etmiştir. Mezarı Bakırköy'dedir.

İki kitabına, ikinci incelemeyi yazıyorum efendi. Kelimeleri seviyor oluşun, platonik bir aşka öteliyor beni. Nitekim sana işmar ediyor o kadim lügatin, kadim kelimeleri.

Şiirlerinin karşısında daima edeple ilikledim, kalemime takat veren ve kalpten gelen o damarın yol eylediği bileklerimi. Şiirin, şuur neticesi olduğuna iman etmiş biri olarak, şuuru diskalifiye edebilecek lezzete medar mısralara hükmediyor oluşun, daima müteessir kılıyor beni. Sen, paranteze lüzum bırakmayan bir istisna oluyorsun şiir diyarında.

Lakin, fikir ringindeki gövden o kadar cılız ve sıska kalıyor ki; ortaokul münazaralarındaki üçlü ahşap sıralarda otururken tahayyül ediyorum seni ve daima mağlubiyetle kalkyorsun o masadan.

Kayda değer bir fikir göremiyorum nesirlerinde. Gördüğüm şeylerse fikir olmaktan çokça geride. Uçarı sloganlar korosunda, ayak parmaklarının ucuna basan, arka hizadaki papyonlu zevattan biri oluveriyorsun.

Yine de hakkını yeme cüreti elbette sıkletimi aşacaktır. Nitekim el ele ikame ettiğiniz o kast sisteminin, ayrıcalıklı zümresine dair fevkalâde sosyolojik temaşa da bulunmuş ve konyak kokulu salonlarda çokça alkış toplamaya muvaffak olmuştun.

"İşine yarayan bir yalan, işine yaramayan bir hakikatten evladır" şeklindeki sözün ve buna benziyen birçok aforizman, tiryaki sözler kertesinde değil; müptezel söylemler statüsündedir.

Sana daima "parnasyenlerin en yakışıklı şairi" olarak baktım. Hâlâ şiirdeki en ayrıcalıklı yerimsin. Şairsin, kelimesin. Şiirin fikir mengenesinde boğuluyorken kaçtığım en nezih adressin. Kirletme çarıklarını..

...

Tiryaki Sözler kitabı, 100 Temel Eser'in arasında yer alan bir eser olarak çıkıyor karşımıza. Fakat benim karşıma 1817 adet aforizmadan mütevellit bir dehleme kitap olarak çıktı.

İmbikten geçirdiğimiz takdirde çok isabetli çıkarımlarla karşılaşmak mümkün. 100 Temel Eser'e uyarlayan yayınevleri'nin kahir ekseriyeti, tabii olarak; Kadim Türkçe'den "Kurbağaca"ya çevirmek suretiyle yayımladı bu eseri. 78 Basım bir kitap olarak okuma fırsatı bulmuş olmam, elbette aradığım şeyin evrekasıydı.. Birçoğu saçma sapan aforizma olsa da onca saçmalığı neşerederken ki üslup ve dili, pişmanlığa mahal bırakmadı. Keza sadeleştirilmiş halini okumak, Cenap Şahabettin'i "Şiirden ve Kelimeden" ibaret gören biri için, elbette beyhude olacaktı.

Vesselam..

https://caglaninkitapligii.blogspot.com/...leri-aslnda.html?m=1

Aslında bir şair olan Cenap Şahabettin'in "Tiryaki Sözleri" adlı eserini almak için bir kitapçıya girdiğimde eseri çocuk edebiyatı bölümünde bulabileceğimi söylediler. Şaşırdım. Çünkü bu eser, sadece çocukların okuması gereken bir kitap değil. Cenap Şahabettin, eserinde topladığı sözlerle özellikle yetişkinleri düşünmeye davet ediyor.


İşte o meşhur sözlerden beni en çok etkileyenler şunlar: ! YAZININ DEVAMINDA İÇERİKLE İLGİLİ BİLGİLER YER ALMAKTADIR !

"'Şiir sevmem.' diyen şiirden anlamadığını itiraf etmiş olur."

"Yüksek tepelerde hem yılana hem kuşa rastlayabilirsin; fakat biri sürünerek biri uçarak gelmiştir."

"Bir yaştan sonra geleceğin adı 'ömrün sonu' oluyor."

"Çok bilen gibi bilmeyen de affa yatkındır, yarım bilgilerden korkarım."

"Yükü çeken mandanın ses çıkarmayıp da kağnının inlemesi gariptir."

"Hayat hiç şüphe yok ki komedidir, fakat içinde çoğumuz ağlarız."

"Adalet daima kuvvetin taraftarı ve koruyucusudur."

"Boş mide haykırır, derler. Biz de ekleyelim: Dolu ağızların sesi çıkmaz."

"Söylenmemiş fikir yoktur, diyorlar. Bu söz doğru olsa da bundan sonra insanlar sükût edecek değil!.."

"Avâmı ümitli oldukça cemiyet ölmez. En kötü idare, avâmı ümitsizliğe düşürendir."

"Balıklar şüphesiz, kainat sıvıdır, derler. Bizim bilgimiz de belki o derecedir."

"Bazıları sanıyor ki seslerini duyurmak için kavgadan başka çare yoktur."

KAYNAK:

ŞAHABETTİN, Cenap (2005). Tiryaki Sözleri. Haz. Elif Konar. İstanbul: Timaş Yayınları.

Zekâ, hayat tecrübesi, mizah ve bilginin estetikle damıtılması: Tiryaki Sözleri... Bu çarpıcı sözleri okumak, Cenap Şahabettin'in hayata bakışını anlamak kadar kendi hayata bakışınızı da anlamanıza katkı sağlayacak.
Bazen vazife gereği bazen de başka sebeplerle çok yer gezen yazar, tartıştığı kişilere zaman zaman aşırı bir alaycılıkla karşılık verdi. Mizahî bir tavırla verilen bu karşılıkların bir kısmı Tiryaki Sözleri'ne zemin hazırladı. Bu sebeple sözlerin bir kısmı atasözü gibi her durumda geçerli sözler olmaktan uzaktır.

Öğrencilerimin elinde görüp yıllar sonra tekrar okuduğum bir derlemeydi.Öğrencilerim pembe kilitli defterlerine içinde geçen cümlelerden bir kaçını yazıp defterlerini güzelce kilitleyip saklıyorlar.Çocukken en küçük cümle bile sizde büyük bir yankı oluşturabiliyor.Ve Tiryaki Sözleri de çok büyük bir yankı onlar için.

"Tiryaki Sözler" kitabı Türk Edebiyatı'nda büyük yeri olan Servet-i Fünun döneminin şair ve yazarlarından Cenap Şahabettin tarafından 1918 yılında yazılmış olup içerisinde 1817 söz bulunmaktadır. Bu kitap aynı zamanda Cenap Şahabettin'in bir ömür boyu topladığı ve kaydettiği sözlerden oluşuyor. Genel olarak sözlerin konusu: Zekâ, hayat tecrübesi, mizah, bilgi, musiki, toplum...

İki üç saate okuyup altını çize çize bitirdiğim muhteşem düşündürücü ve didaktik aforizmalara sahip olan, özlü sözler üzerine okuduğum kitaplar içerisinde ilk 5'e rahatlıkla girebilecek bir kitap. Hayata ve kendinize dair çok güzel alıntılar barındırıyor içerisinde. Bunun gibi temel kitaplar mutlaka kütüphanenizde bulunmalı. Bir solukta okuyacağınız Türk edebiyatında bilgi dolu nadide eserlerden biri.

Keyifli okumalar...