Sözler ve Alıntılar
Trabzon/Ganita
‘’MAHALLE-İ KANİTA:
Bu yeni Rum mahallesi adını şehirde bilinen bir Ortaçağ yer adından almıştır. İlginç olan yanı bu adın hemen hemen yüz yıllık bir aradan sonra bu Tahrir Defterinde yeniden ortaya çıkmasıdır. Profesör Anthony Bryer (yazışmalarında) Kanita'yı 1319’da zikredilen Canitu olarak tanımlamış ve bunun onuncu yüzyılda Kanites ailesinin adı olduğunu ileri sürmüştür. Bijişkyan ve Feruhan Bey de bu mahallenin deniz kıyısında olduğunu doğruladıkları ve belirttikleri için biz de bu mahalleyi doğu varoşlarında olarak kabul edebiliriz.’’
Sayfa 83Kitabı okudu
Trabzon Çölmekçi/Çömlekçi Mahallesi
‘’MAHALLE-İ DAFNUNDA:
Dört Tahrir Defterinde de rastlanan bu ada 1523 Defterinden başlayarak mahalle-i Dafnunda nam-ı diğer çölmekçi olarak geçmektedir. Rumca daphnous (Türkçe defne de bu kelimeden çıkmıştır) kelimesinin bir hali olan Dafnunda şehrin doğu varoşlarında deniz kenarında eskiden kurulmuş bir kesiminin adıydı. Yirminci yüzyıl başlarına kadar bölge Rumları tarafından Daphnous adı bilinmekle birlikte, bu bölgenin bilinen adı Çömlekçi mahallesi olmuştur. Çömlekçi hala şehrin bir mahallesi olduğu için Dafnunda'yı da kesinlikle şehrin doğu varoşlarında deniz kıyısına yerleştirebiliriz.’’ (s. 38-39)
Boğaziçi ÜniversitesiKitabı okudu
‘’Şakir Şevket, Maraş ulemasından Osman Efendi'nin 960/1552 yılında Trabzon'u ziyaretinde Trabzon çevresinin hala Hıristiyan ve Rumca konuşan halkla meskûn olduğunu nakleder. Onun vaazları sonunda yörenin Hıristiyanlarından çoğu, hatta papazları bile İslamlığı kabul etmişlerdir. Bugün bile, aradan dört yüz yıl geçtikten sonra, Osman Efendi'nin ya da halk tarafından anıldığı adıyla Maraşlı Şeyh'in türbesi Trabzon ilinin Çaykara kazasında bir ziyaret yeridir.’’ (s. 109-110)
Trabzon'un İslamlaşmasında dışarıdan Türk göçünden ziyade, Rum-Ortodoks nüfusun İslam'ı tercih etmesi önemli rol oynadı (Ermeni ve Katoliklerde ihtida çok sınırlı)
Başta "ispençe" olmak üzere gayrimüslim ahali üzerindeki ağır vergiler, din değiştirmede temel etken oldu.
Fakir Hristiyanlarda ihtida daha fazlaydı (köyler hakkında da fikir veriyor bu istatistik). Bu süreçte derviş ve tekkelerin rolü de önemli, ama sınırlı.