O ölümü, daha Vardar kapısından çıkarken göze almıştır. Onun hüznü ölüm korkusundan değil, evindekilerin, annesinin, kendisi için neler düşüneceğinden geliyordu.
O Müslüman halkların hürriyeti için gerçekten mücadele verdi. Popüler olma hırsı da onu aklı başında insanların cesaret edemeyeceği bir maceraya sürülüyordu.
Teşkilat-ı Mahsusa Ermenilerin Rusya içinde ayaklanmalarını, Rusya'ya karşı ihtilalci bir tavır almalarını istiyordu. Ermeniler Çarlık Rusya'nın yanında Osmanlı'nın yenilmesi için ellerinden geleni yapmışlardır.
İstanbul'a gelen Enver Bey, oraya subaylar gönderilmesini teklif ettiğinde İstanbul'da hiç kimse bunun fayda getireceğini düşünmedi. Enver'in Trablus'a cihat için gitme ısrarını gören devlet, bu harekatın başarısızlıkla sonuçlanacağını düşündüğü için ona sadece beş bin cüneyh(dirhem) para verdi.
Edirne'ye ilk giren kuvvetlerinin başında Enver Beyin ismi ağızdan ağıza dolaşıyor, herkes hürriyet kahramanı, Derne zaferinin galibini, bir de Edirne kurtarıcısı olarak alkışlıyordu. Fakat Enver Bey hastaydı.
- Enver Paşa, maalesef Enver Bey'i katletmiştir! Tıpkı Viyana'ya giren I. Napolyon için bestelediği senfoniyi cenaze marşıyla bitiren Beethoven gibi...
Yalnız bunların yanında her fani gibi onun da hataları vardır. Nizamlara, kanunlara uymayan, ferdi hareketleri seven onu, iyi bir örnek olarak da göstermeye imkan yoktur.
İdealist İttihat ve Terakkici gençler, Enver'in şahsında kendilerini büyük bir hayale kaptırmışlardı. Bunlar İttihad-ı İslam'ı pekala mümkün görüyorlardı. Babıali baskınından sonra bunlara Eşref Kuşçubaşı, kardeşi Sami Kuşçubaşı da katılmıştı.
Enver Paşa, 54 çete savaşına girmiş ve hepsini kazanmıştır. Yukarıda da belirtildiği gibi bir kere de yaralanmıştır. Temmuz 1906'da 250 kişilik bir Bulgar çetesinin ilk gün 52'sini, ikinci gün 85'ini temizlemiştir.
Ermenilerin sözde soykırım olarak tüm dünyaya kabul ettirmeye çalıştıkları 24 Nisan 1915 tarihi, Ermeni çetecilerin önde gelenlerinin Osmanlı Devleti tarafından tüm vilayet ve mutasarrıflıklardan tutuklanmalarının istenmeleri tarihidir.