Türk İnkılabına Bakışlar

Peyami Safa’yı Türk edebiyatına ve Türk düşünce hayatına atan sebep ne ise ona minnet duyuyorum. Çok güçlü bir kalem Safa. Türk İnkılabına Bakışlar ise öyle bir günde sindirilecek bir kitap değil. Hayran olduğum kısımlar çok fazla ama ben Garp ve Şark medeniyetlerini incelerken aslında İslam’ın ve Türklerin Avrupa kafasını oluşturup sonra tam tersi istikamete yol almasına değindiği kısımlara ayrı bir özen gösterdim. Buralar hem felsefe hem de sosyoloji alanları için kıymetlidir. Herkesin gözden kaçırdığı ayrıntıları, Fatalizm’den tutun, Hristiyanlığın mistisizmine kadar kitaba öyle bir yerleştirmiş ki az lafla çok iş diye buna denilir. Türk İnkılabına duyduğu o eşsiz güven ve Alman-İtalya olduğu iddia edilen sistemimizi açıklayışı o kadar güzel ki başa lafa lüzum kalmıyor. Enver Paşa’nın tabu haline geldiği şu dönemde okuyacaklar görecektir ki, Mısır fethi diye giderken Arabistan’ı da kaybettiğimizi, Sarıkamış’ın askeri bir başarısızlık ve felaket olduğunu da yüze vurmaktan kaçınmamış.
Ayrıca Osmanlı’nın son dönemlerinde kopan üç büyük cereyanı sebepleriyle, kendi ağızlardan kaideleriyle açıklamış. Türkçülük, İslamcılık ve Garpçılık hakkında fikir sahibi olmak isteyenler için gayet güzel bir eser bu. Efendim, Peyami Safa, romanlarıyla dertten derde sürüklese de fikriyatıyla bir parça yüzümüzü güldürdü. ^^

Yazar kitabına Osmanlı'nın son döneminde devleti kurtarmak için ortaya atılan Türkçülük, Osmanlıcılık ve Garpçılık fikirlerini tahlil ederek onların zamanla nasıl işlevsiz hale geldiğini anlatarak başlamıştır. Daha sonra Batı ile Doğu arasındaki maddi ve manevi gelişmişlik farkının sebeplerinin tarihini incelemiştir. Son olarak Türk inkılabının nevi şahsına münhasır olduğunu ne Sosyalist bir hareket ne de kapitalist hareket olmadığını anlatmaya çalışmıştır. Yazar, M.Kemal Atatürk'ün dediği gibi Türk İnkılabının "milliyetçilik ve medeniyetçilik" üzerine tesis edildiğini savunmaktadır.

Peyami Safa'nın okunması gereken kitaplarının başında gelmelidir. Neden mi? Eğer sizde tıpkı bir batılı gibi giyinip,bir batılı gibi yaşadığınız halde bir doğulu gibi düşünüyorsanız sebebini toplumumuzun ve diğer toplumların kökeninde yatan değişimlerde aramalısınız. Bu kitap aradığınız cevaplar için yeterli mi? Hayır asla yeterli değil. Zaten diğerleri de tek başına yetmeyecek. Ama bu değişimlere Peyami Safa gibi bir üstadın kaleminden bakmak, her zamanki gibi size büyük katkılar sağlayacaktır. Özellikle "Step ve Site" başlıklı makalesini tavsiye ediyorum. Şunu da unutmayalım batıya kendi ellerimizle verdiğimiz hakiki aydın kafasını onlardan almamıza gerek yok biz bunu yeniden başarabiliriz. Ancak tek yapmamız gereken sözde ve görüntüde değil özde aydın olabilmek, toplumun değerlerini ve dengelerini yerle bir eden kişiliksizlere aydın sıfatını yakıştırmamak.