Türk Şaman Mitolojisinin Teonimleri
Fuzuli BayatSözler ve Alıntılar
Gök Tengri kelimesiyle ilgili
Eski Türkçedeki sema anlamındaki tengri kelimesinin normal, görünür gökyüzünün aksine maddi olmayan bir gökyüzünü simgelediği aşikardır. Hiçbir kaynakta, sözlü anlatılarda Tengri'nin görünümü hakkında bilgi verilmez. Burada "gök" kelimesi kutsal, ilahi anlamında olmalıdır ki gök (kök) epitetinin bir ata (kök at), tekeye (kök teke), boğaya (kök ögüz), geyiğe (kök geyik), kurda (kök börü) vb. hayvanlara ve hatta millete (Gök/Köktürkler) verilmesi bunların renk tonu ile alakalı olmadığı, ancak Tengri'ye, yani ilahi bir varlıkla ilişkilendirildiğini göstermektedir.
Yaktınız içimizi ey kadınlar
Geleneksel şamanist inanca göre ateş ruhu canlı bir varlıktır ve çoğu durumda bir kadın olarak düşünülür.
Hem tanrı hem tanrıça olarak Ülgen
Ülgen'in gelişim evrelerinde onun bazı Altaylı kavimlerce erkek görünümünde düşünülmesi, androjenliğin parçalanmasıyla ilgilidir. Bu nedenle de o, şaman mitolojisinde hem eril hem de dişil Tanrı olarak bilinir. Nitekim Teleütlere göre Ülgen kadındır. Tanrıça'dır. Buryatlar da ona Ülgen Ehe (Ana Ülgen, Toprak Ana) derlerdi.