Sözler ve Alıntılar
Tanzimattan Sonra Aşırı Batılılaşma* Şerif Mardin
Halkın ahlâki çöküntüyü Batılılaşma ile bir tutması da bir raslantı değildir. Osmanlı İmparatorluğu'nda XIX. yüzyılda ve XX. yüzyılın başlarındaki yeniliğe karşı hareketlerin hepsinde bu ideolojiyi görürürüz.
Bazen üst sınıflar bile bu görüşü paylaşmaktan kaçınamıyordu. Örneğin, Osmanlı İmparatorluğu'nun ciddi bir tehlike ile karşı karşıya olduğu ortaya çıkınca, İttihat ve Terakki Komitesi'nin kadınlara ilişkin bütün ilerici eğilimleri durdu.
Enver Paşa, kızlarını Boğaz'da güneşlenirken gördüğü bir kumandanı Çanakkale'de yerinden aldı ve 1917'de hükümetin teşkil ettiği bir komite, kadın eteklerinin uygun boyu üzerinde ciddi bir tartışmaya girdi.
Sayfa 74
Tanzimattan Sonra Aşırı Batılılaşma* Şerif Mardin
Aşka karşı halkın takındığı tavırdan Yakup Kadri'nin duyduğu hoşnutsuzluk, en iyi "Baskın", adlı hikayesinde belirir. Bunda, bir araya gelen mahalle güruhunun bir dulu, evinde, salt sohbet amacı dışında ziyaret edebilmeye cesaret etmiş olan bir mahalli memuru nasıl linç ettiği anlatılır. Bu hikayenin yayımlanmasından elli yıl sonra, Yakup Kadri hala aynı konu üzerinde yazıyordu. 1957 yılında Ulus gazetesinde yayımlanan bir makalesinde alt sınıflar arasında sevgililere yapılan bu tarz muameleyi Cumhuriyetin bastıramadığına işaret ediyordu. Her gün gazetelerde okuduğu örnekler sonucunda, sevgililerin buluşmasına karşı takınılan tavrın, kendi çocukluğundakinden bile daha geri olduğunu söylüyordu. Aynı derecede garipsediği bir şey de, gazetede okuduğu olayların, muhabirlerin sessiz
onayını almış olması idi.
Sayfa 76