İlim alanında, fikre , mütalaaya hücum etmek, ne kadar lüzumlu ve faydalı bir iş ise, şahsa en küçük bir taarruz bile en abes bir harekettir . Büyük bir acze delâlet eder.
DİNÎ MESELELERDE ÖLÇÜLÜ KONUŞMAK
Eşref Edib
...din derslerinin mekteplerden kaldırılmasından, bütün dinî müesseselerin kapılarına zincirler
asılmasından, camilerde hıfz-ı Kur'an'la meşgul olanların cürm-i meşhûd ile suçlandırılmasından, lâiklik nikahına bürünerek müslümanların
ibadetlerine (ezanlarına, tekbirlerine, Kur'an
okumalarına) müdahale edilmesinden, din
kitaplarında Kur'an Diliyle ve Kur'an Yazısıyla
âyetlerin kaldırılmasından, Kur'an Lisanıyla 'Allah u Ekber ' diyenlerin üç ay hapse mahkûm edilmelerinden, Halkevlerine dinî eserlerin
girmesi[nin ] yasak edilmesinden, dinin teâlî ve inkişafı için dinî cemiyetler kurulması[nın] menolunmasından memleket ne gibi faydalar gördü?
Elmalılı Hamdi Yazır ise, bu projenin hem çeviri, hem de tefsir kısmını deruhte etmek suretiyle üzerine düşen vazifeyi yerine getirmiş ve nitekim eser de 1935-1938 yılları arasında neşredilmiştir. Ancak Elmalı 'nın meydana getirdiği bu eserin bilhassa çeviri kısmı, beklenenin tam aksine çıkmıştır. Elmalılı'nın Türkçesini takdir yetkisi olanların da teyid edecekleri üzere, kendisinin çeviri kısmında kullandığı Türkçe ile, diğer kısımlarda kullandığı Türkçe birbirinden farklıdır ve bunun nedeni de Âkif'in gerekçesiyle aynıdır. Çünkü diğer yazılarında yok denecek kadar devrik cümle kullanan Elmalılı, bir yandan mânâyı fevkalâde özenle korumaya gayret ederken, diğer yandan çevirisinde mebzul miktarda devrik cümleler kurmuş, âdeta okuyuşu kolaylaştıracak unsurlara riâyet etmekten alabildiğine kaçınmıştır. Nitekim çevirisindeki söz dizimini ve sözcük seçimlerini tetkik edecek olanlar, bu teshirimizi teyid edecek bir neticeyle karşılaşacaklardır.
(*Bu konudaki misâllere kolay ulaşabilmek bakımından bkz. Elmalılı Hamdi Yazır, Hak Dini Kur'an Dili: Kur'an-ı Kerim ve Meali, (Haz. Dücane Cündioğlu), İstanbul, 1993)
Tefsir kısmına ve özellikle Tefsir'in o muhteşem mukaddimesine gelince, Elmalılı merhum, ilmî dirayetinin yanı sıra siyasî dirayetini de tebarüz ettirmekten aslâ çekinmemiş ve "Hâşâ Türkçe Kur'an!" şeklinde sarf ettiği bir ifadenin mukaddimeden çıkarılması istendiğinde, bu isteği kabul eder görünüp bilâhare daha ağırını yazmıştır: "Türkçe Kur'an mı var behey şaşkın!?"
Elmalılı, a.g.e., 1/15, İstanbul, 1935