Ziya Gökalp'in makalelerinden oluşan bu eserinde öncellikle İslamlaşmak, Muasırlaşmak, Türkleşmek kavramlarını tanımlayarak bu kavramları sosyolojik bir derinlikle ele almaktadır. Türkçülerin gayesinin muasır bir İslam Türklüğü olduğununu vurgulamaktadır. Türk toplumunda uygulanmakta olan eğitim ve terbiyenin temelinde bu üç kavramın olması gerektiğini savunur. Milliyet kavramının ilk olarak gayr-ı müslümlerde daha sonra Araplar ve Arnavutlarda ortaya çıktığını vurgulayarak Tanzimatçıların Osmanlı milliyeti fikrinin böylece çöktüğünü göstermiştir. Türk milleti ve Türk vatanınından söz ettikten sonra Türk vatanı neresidir sorusuna hafızalara kazınan şu dizelerle cevap vermiştir:
Vatan ne Türkiye'dir Türk için ne Türkistan;
Vatan büyük ve müebbet bir ülkedir: Turan!
Kitapta ifade ettiği Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak kavramları hakkındaki düşüncelerini şu söylemiyle netleştirmektedir:
Bir Türk babası, çocuğunun Türkçe konuşmamasına, Türkçe okuyup yazmamasına, Türk tarihini bilmemesine rıza gösteremez. Aynı zamanda İslam itikat ve ibadetlerini bilmemesini, İslam tarihinden bihaber kalmasını da tasvip edemez. Bu baba, çocuğunun Türk ve İslam olarak büyümesini istediği gibi muasır bir insan olarak yetişmesini de arzu eder. o halde bizim için tam bir terbiye üç kısımdan mürekeptir: Türk terbiyesi, İslam terbiyesi, Asır terbiyesi.
Türk milliyetçiliğinin temelini oluşturan fikirleri, kültür ve medeniyet kavramları ile ilgili görüşleriyle edebiyata damgasını vuran Ziya Gökalp her daim okunmalıdır. İyi okumalar dilerim...
