Kapitalizm Zaferini İlan Etmeden Önce Nasıl Savunuluyordu?

Tutkular ve Çıkarlar

Albert O. Hirschman
Hangi toplumsal düzen hem güçlü bir biçimde çeşitli sorunları çözeceği beklentisiyle uygulandığının hem de açık ve korkunç bir biçimde başarısız olduğunun bilinci karşısında uzun süre varlığını sürdürebilir?
... yalnızca kendi çıkarımız tarafından yönlendirilen akıl olmalı hareketlerimizin temel ilkesi.
Reklam
Adam Smith
“…zenginlik peşinde koşmamız ve yoksulluktan kaçınmamız büyük ölçüde insanoğlunun duyguları nedeniyledir. Şu dünya­daki bütün çaba ve koşuşturma ne içindir? Açgözlülüğün ve hır­sın, zenginlik peşinde koşmanın, gücün ve üstünlüğün amacı nedir? ... Bütün farklı sınıflardan insanlarda görülen bu çaba ne­reden kaynaklanır ve insan yaşamının durumumuzu iyileştirmek adını verdiğimiz o yüce amacıyla sağlanmak istenen yarar ne­dir? Görülmek, ilgilenilmek, anlayışla bakılmak, halimizden memnun olmak ve değerimizin bilinmesidir bundan sağlamaya çalıştığımız. Bizi ilgilendiren rahatlık ya da zevk değil, göste­riştir.
İnsanların büyük çoğunluğunun yaşam şartlarını iyileştirmek için öngördüğü ve arzuladığı yöntem servet artırımıdır. En ka­ba, en bariz yöntem budur... Adam Smith
Spinoza’ya göre, insanların doğaları tutkular tarafından harekete geçirilme dere­celerine göre birbirinden farklılık gösterir ve insan tutkular ta­rafından harekete geçirildiği oranda değişken ve tutarsızdır.
İnsanların tutkular nedeniyle birbirlerine yaşattıkları acıları ve kar­gaşayı gökten zembilleinmiş bir otoritenin bastıracağı düşüncesi­ne bel bağlamak, bir anlamda o sorunları çözmek yerine göz ardı etmek anlamına geliyordu.
Reklam
Gurur, kıskançlık ve açgözlülük, insanların yüreğini tutuşturan üç kıvıl­cımdır. Dante
..bir günahın başka günahları engellemesi düşüncesi ilgi çekici.
İnsanların niyetlerini anlamak için en doğru kural davranışları­nın ardındaki en yaygın güdü olan çıkarlarını incelemektir.
Hükümdarlar uyruklarına hükmeder, çıkar da hükümdarlara. (Les princes commandent aux peuples, et l'interet commande aux princes.)
Reklam
"maddi zevk alışkanlığı aydınlanma ve özgürlük alışkanlığından çok daha hızlı oluşur”
mümkün değil miydi?
Tutkular arasında ayrım yaparak ateşe karşı ateşle savaşmak - görece daha zararsız bir kısmını kullanarak daha tehlikeli ve yıkıcı başka bir gruba karşı denge kurmak, hatta belki tutkuları böyle iç çatışmalarla, böl ve yönet yöntemiyle zayıflatmak ve evcilleştirmek mümkün değil miydi?
kötü olmamak onların çıkarınadır.
Talihimiz varmış ki tutkular insanları kötü olmaya itebilecekken, kötü olmamak onların çıkarınadır. Montesquieu, Kanunların Ruhu
Resim