Sözler ve Alıntılar
Milletler Cemiyeti rejiminde var olan Daimi Adalet Divanı benzeri bir denetim mekanizması BM için de kurgulanmıştır. Merkezi Lahey’ de bulunan Divan, BM nezdinde yargı makamıdır. Genel Kurul yasama, Güvenlik Konseyi yürütme ve Adalet Divanı yargı benzerliğini düşünürsek BM’nin bir devlette bulunması gereken organların benzerlerini kendi sistemi için oluşturduğunu görebiliriz.
Dora
İkinci Dünya Savaşı sonrasında savaşın galibi olan ülkelerden ABD’nin San Francisco eyaletinde 1945 yılında toplanan konferans sonrası imzalanan kurucu andlaşma ile BM kurulmuş ve faaliyete başlamıştır. BM tıpkı halefiyet anlaşması yaptığı Milletler Cemiyeti gibi küresel ölçekte dünya barışının sağlanması ve güvenliğin tesisi edilmesi amacıyla yola çıkan bir uluslararası örgüttür.
Dora
Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT)
Dünya devletler tarihi açısından 8 Aralık 1991 oldukça önemli bir gündür. Bu tarihte İkinci Dünya Savaşı’ndan o güne kadar iki kutuplu dünya siyasetine yön veren kutuplardan birisi olan SSCB resmen sona ermiştir. SSCB’nin yıkılması ile pek çok devlet bağımsızlığını kazanmıştır. SSCB’nin sona erme fermanı olan 8 Aralık 1991 tarihinde başka bir gelişme daha yaşanmıştır: Sona eriş üzerinden kurulan yeni bir başlangıç olan Rusya ve Ukrayna Devlet Başkanlarının ön ayak olduğu Minsk Anlaşması ve 21 Aralık 1991’de Estonya, Letonya, Litvanya, Ukrayna ve Gürcistan hariç tüm eski Sovyet Cumhuriyetleri tarafından imzalanmasıyla Bağımsız Devletler topluluğu kurulmuştur.
Dora
SSCB’nin efsane olan ordusu Kızıl Ordu bütün cumhuriyetlerden katılımla oluşturulmuş büyük bir orduydu. SSCB yıkılınca ordu paylaştırtılmış ancak ordu disiplini de yok olmuştur. Rusya hızlı bir şekilde kendi ordusunu tekrar kurarken diğer bağımsız devletler bu konuda geride kalmışlardır. BDT bu görevi de üzerine alarak güvenlik-askeri işbirliğini de tesis edecektir. Zira bağımsızlığını ilan eden devletlerin hemen hepsi bir şekilde kendisini çatılmaların anlaşmazlıkların ortasında buluvermiştir.
Dora
Uluslararası örgütlerin organlarına katılım bütün üye devletleri için istenen bir husustur belli şartlar altında o devletlerin temsilcileri organların faaliyetlerinde üye devletleri temsil etmektedir. Ancak BDT organlarında üye devletlerin kimisi temsil edilmekte kimisi temsil edilememektedir. İsteğe bağlı bırakılmış biri durum vardır. Bu farklı uygulamalar bize “ne o, ne bu” diyemediğimiz bir gri alan bırakmaktadır. Tanımda yaşanan bu zorluk tanımlamada sui generis uluslararası örgüt kavramını kullanmamıza neden olmaktadır.
Dora
Sui Generis
“Sui Generis” kavramı Türkçede kendine özgü, nevi şahsına münhasır anlamlarına gelmektedir. Net bir tanımı yapılamayan, belli oranlarda her gruba uyabilen durumda bulunanları tarif etmek için kullanılan bir kavramdır. Kendine özgü özellikleri olan ve başka bir örneği olmayan nesne ya da olayları anlatmak için kullanılır. Hukukçuların sıklıkla kullanmaktan geri durmadığı bu kavram, daha çok hangi hukuk dalına ait olduğu belli olmayan kavramlar için kullanılır. Örneğin, siyasi partilerin kamu tüzel kişiliği mi yoksa özel hukuk tüzel kişiliği mi olduğu belli değilken Yüksek Mahkeme kararlarında siyasi partilerin Sui Generis özellikte yapılar olduğunu ifade etmiştir.
Dora
BM, 1945 yılında kurulduğu kabul edilse de Birleşmiş Milletler ifadesi ilk defa 1942 yılında ortaya atılmıştır. İkinci Dünya Savaşı’nın taraflarından olan Mihver ülkelerine karşı savaşmakta olan 26 ülkenin temsilcileri bir bildirge imzalamışlar ve bu bildirgeye “Birleşmiş Milletler Bildirgesi” ismi verilmiştir.
Dora