Uzun Hikaye

Lirik bir inceleme olsun bari. Şahsen benim ihtiyacım varmış.

Musil’in Niteliksiz Adam’ını okuyorum bu aralar. Nasıl bir zorlanma, anlatamam. Ama okuyacağım. Çünkü ben Musil’i çok seviyorum. Darlandım ya, nefes almak için araya Mustafa Kutlu’yu soktum. Onun Uzun hikaye’sini. Ah ne iyi etmişim. Bu bir masal ki! Ne kadar da bir masala ihtiyacım varmış meğer, başlamamla bitirmem bir oldu.

Bence yok ama, bir kazaya kurban gitmemek için,

"===== Spoiler =======" işaretimizi de koyalım.


Yazar, tıpkı bir film yönetmeni gibi, yazar ya hani, tıpkı daha yeni konuşmaya başlayan bir çocuğun kandırıkcılığıyla aşk masalının ismine “Uzun Hikaye” yi uygun görmüş. Masal olduğu daha başlangıç cümlelerindeki buharlı trenden de belli zaten. Bu devirde buharlı tren mi kalmış? Varmış demek ki. Belki de zihnimizde. Varmış işte. Bir de, nerelisiniz sorusuna “Sevda köylüyüm” demiş ya, masal ya işte, yoksa ilk gördüğü, yeni tanıştığı istasyon şefine “Ama çoook iyi adam” der mi insan. Demiş işte.

Masal işte. İyi mi kötü mü, diye sormaya hacet bırakmadan cevabını vermiş. Çok iyi adam demiş işte. Daha ilk tasvirlerden sonra, masalımızın olmazsa olmazı kötü adamları da boy göstermeye başlıyorlar. Kötüler hayatın her yerinde varlar. Bırakalım sebep sonuç saçmalığını bir kenara, ama yine de takılalım artlarına. Bakalım nerelerine hayatın taşıyacaklar bizi? Bunlar bir dudağı gökte, bir dudağı yerde canavarlar değil, devletin okul müdürü, belediye zabıtası, cumhuriyet savcısı gibi statükodan yana bürokratları değil midir? Öyledirler elbette. Kurdukları düzeni, düzen de düzen deyip, dümeni düzene kırmamak lazım geldiğine inanan, bunun için de en iyisinin hiç konuşmamak, susup oturmak olduğuna kanaatli, en azından inanmış gibi görünenler, işte bu kötü adamlar. Bunlar onlar.

Bir hurda vagon böylemi derlenip toparlanır, böyle mi bir aşk yuvasına çevrilir? Ama bu bir masal ki işte. Masallarda da mı rahat yok? Oğluna, annesiyle nasıl kaçtığını anlattığı bir bölüm var ki, zevkten kıkır kıkır gülmezseniz eğer, masalı yarım bıraksanız hakkınızdır. Bırakamazsınız işte. Çünkü bu bir masal. Ve her yeni başlangıca, ardına aldığı devlet gücüyle engel olan kötüler var hep. Kötüler olmazsaydı eğer, iyiler olur muydu acep? Olmazsaydı kötüler, acı da olmazdı. Acısız hayat yavan mı olurdu yoksa? Galiba öyle. Annenin ikinci doğumda ölümü de, yerleşilen ikinci yerden kaçış da hep onların yüzünden. Allah kötülerin, o kötülerin, onların ellerine düşürmesin. Sağcısı var, solcusu var. Kötü, kötüdür işte.

Tam nefes alamaz hale gelecekken, içimizde söylemeye başladığımız güzel şarkılar eşliğinde aşk yetişiyor imdadımıza. Şarkıların kaynağının aşk olduğunu unutmayın ama. Hem onların hem de biz okurların imdadına aşk yetişiyor. Masalımız başladığı gibi trenle, hem de buharlısıyla devam ediyor yoluna ve eski bir vagonun aşk yuvasına çevrilmesiyle son buluyor. Eskiyen pembe manto ve ayakkabıdan çok güzel bir aşk metaforu var, kaçırmayın derim. Yeşilçam filmi izlemek gibi bir şeydi. Beni çok duygulandırdı.

Her şey gibi sevdanın da bir kanunu var. Ve orada şöyle deniyor, “Sevenleri hiçbir kuvvet ayıramaz.”

Öyle işte. Mustafa Kutlu’nun hiç aşırılığa kaçmadan ama suya sabuna da dokunarak ortaya koyduğu bu aşk masalını sevdim ben.

Ve dostlarım, söylemenin dışında hiç bir zor tarafı olmayan onca yakın yıl sonra, hayatın kimilerine “off ne zor” dedirten hengamesini de atlatıp, üstelik, her bir aşın, “Ben bunların ellerinden çıktım” diyen dört başı mamur bir kahvaltı sofrasında buluşup kalplerindeki gülümseme yüzlerine yansımış bu değerli site arkadaşlarıma yüksek telden bir “Afiyet olsun” demeden geçersem “Yuh bunu da mı görmedin” derler, ya da en azından “Edebiyat ve 1000 Kitap” muhtarlığıma şerh koyarlar. Haklı da olurlar.

Küçük kasabalar, tren istasyonları ve yollarda geçen, hiçbir yere tutunamayan kısa ama aslında upuzun bir hikâye bu…

Bugün film izlemek için film arayışına girmiştim. Karşıma Uzun Hikâye çıktı. Tam izlemeye başlıyordum ki geçen gün kardeşimin elinde bu isimde ki kitabı görmüştüm. Sonra filmi kapatıp kitabı elime aldım başladım okumaya.

Bu kitap "Sinemayı yakıp Münire'yi kaçıran Bulgaryalı Ali'nin destanı." nı ve sonrasını anlatır. Anlatıcımızın babası Bulgaryalı Ali; haktan, eşitlikten bahseden ve gördüğü haksızlık karşısında susmayan biriydi. Ne eşi Münire’nin dayak yemesini ailesinin yanına bırakmış, ne de kendi emeğiyle kurduğu o bahçeyi o müdüre. Yeri gelmiş sosyalist Ali olmuş. Ama kimseye pabuç bırakmamış. Eşini üzmeyen, her işi ona yüklemeyen. Kendi işleri yanında eşine de yardım eden iyi kalpli Adam gibi adam... Eşini de düşünmek lazım. Her şeye rağmen onu bırakmayan, onun yanında olan bir kadın. Bulgaryalı Ali nasıl bir insanmış öyle. Ben çok sevdim. Zorlu geçen yaşamlarını o pozitifliliği ile mutluluğa çevirmişler. Aralarında ki aşk öyle kuvvetli ki her zorluktan sonra biraz daha artmış. Bütün o sürgünler, yolculuklar ve yoksulluk karşısında pes etmemişler. Ye'se, ümitsizliğe kapılmamışlar. Hep bir çıkar yol bulmuşlar. Kendi karamsarlığıma bakınca bu hikâyelerde ki kahramanlara imreniyorum. Kendimce ders de çıkarıyorum. Bana faydası dokunan, böyle olan her kitabı ayrı ayrı seviyorum.
Lakin hikâyemiz böyle mutlu bir seyirde devam etmiyor. Bir olay oluyor. Bulgaryalı Ali ağlıyordu. Ama önlerinde oğluyla yollarda geçecek hareketli günler vardı.

Tek hikâyemiz, tek karakterimiz Ali değil. Bu kısa kitapta daha birçok kişi ve hikâyesini göreceksiniz. Anlatıcının Adı Rıza mı Remzi mi tam hatırlayamadığı istasyon şefi ve acıklı hikâyesi var. Sonra Çerçi Abdullah var. Ardından Arkadaşı Celal'in hastalığı ve onun Ayla'ya olan sevdasının hikâyesi var.

Kitabın içinde particilik kavramı 1 sayfa da mükemmel bir şekilde anlatılmış. O sayfayı not almak lazım. Kitabımız içinde başka kitap isimlerine de rastlıyoruz. Küçük Prens, İlk Aşk, Beyaz Geceler, Şahika, Yeşil yıllar, Çehov hikâyeleri gibi kitap isimlerini gördüm. Hepsi de birbirinden güzel kitaplar. Tıpkı bu güzel kitap gibi… Neşet Ertaş türküsüne dahi rastlıyoruz. Kitapta Saka kuşu ile küpe çiçeğinin yanında karakterlerin bir kısmı jilet gibi takım elbise giyen tipler olması da dikkatime çeken taraflarından

Duygusal bulduğum tarafları var. İlk yaşanan kötü olay beni en çok duygulandıran olay olmuştu. Kitabı bitti. Sıra filminde…

Seninle doğan güldür bu gönül Ah bu gönül şarkıları
Dilimdeki bülbüldür bu gönül Ah bu gönül şarkıları
Dolu sevgi tasında gönül bir gençlik masasında
İkimiz arasında bu gönül Ah bu gönül şarkıları

Yukarıdaki sözler kitabın filmine ait bir soundtrack’ın bir kıtasıdır. Tesadüf o ki filmi kitaptan önce keşfetmişim. Ezbere bildiğim bir senaryo idi. Hep derdim bir daha izlerim bir daha izlerim ama bizim filmlerimiz de iki saatten aşağı değil ki. Öyle sözde kaldı bizim izleme işi. Kitaptan haberim yoktu. Ta ki bir gün “Can Dostum” bana bir okuma listesi hazırlayana kadar.

30 Nisan 2018 Tayfun için okuma listesi. 1- Mustafa Kutlu – “Uzun Hikâye” ve “Ya Tahammül Ya Sefer.” Aynı gün içerisinde satın aldım okumak bu güne nasip oldu. Biraz da okumamamın nedeni bildiğim bir hikâye idi. Keza öyle de devam etti. Artık hem izlediğim hem de okuduğum bir hikâye oldu.

Kitabın konusu Ali Bey ile Münire’nin aşkının anlatılmasıdır. Lakin hikâye öyle ki aşk arasında aşk dağıtıyorlar. Ali’nin aşkı, velinin aşkı, delinin aşkı diye diye diye kitap bitiyor. Geneli acıklı hikâyeler. Lakin yazarın akışı ve konuların ardı ardına birbirini bozmadan sıralanışı okuyucu sıkmıyor adeta onlarla iç içe yaşatıyor bizleri.

Hele ki filmden bir replik var ki sormayın; “Ayakkabılar eskir be Ali'm, her şey eskir. Bak, sen hâlâ sevdiğim adamsın. Sen eskime.” Yok, böyle aşklar artık dedirten cinsten bir replik. Bir de aynı “Can Dost’un” yolladığı kitap arasındaki notuna ilişti gözüm. Deniz Gezmiş’ten bir alıntı yapmış. Der ki; “Aşırı solcudur aşk. Bu yüzden insanların sol yanını hedef alır ve aşk bu kadar solcuyken içinden sağ çıkmak imkânsız…”

Sözün özü “Mustafa Kutlu” kalemi sağlam bir abimiz. “Uzun hikâye ’sini” çok ama çok manalı yazmış ve okunması gereken bir masal olarak bizlere sunmuştur. Okumanızı, sevgiye aşka değer vermenizi canı gönülden isterim….

Bahsettiğim sountrack aşağıdaki video linkinden ulaşabilirsiniz.
https://www.youtube.com/...p;list=RDziUKW1ND2gs

Filmi izlemek isterseniz de
https://www.youtube.com/...L8C3Q5AJg&t=268s

Sevgi ile kalın…

Kelimeler kifayetsiz kaldığında susar ya insan, "Uzun Hikaye"de onun gibi birşey işte. Ciltlere sığacak bir hikayeyi 114 sayfada anlatıp, adına da "Uzun Hikaye" demek her yazarın harcı olmasa gerek. Yine sonunda kavuşmak olmayan, kitap sayfaları arasında başlayıp ahirete kalan yarım bir sevda, hüzzam bir hikaye... "Tirende Bir Keman" hikayesinde olduğu gibi baba ile oğulun benzer sonu...Acılar, aşklar, yolculuklarla yoğrulan göçebe bir hayat, bir yere ait olmadan geçen bir ömür...Olur olmadık yerde boşalan kaderin kurulu yayı... Aşkların ve samimiyetin naylonlaşmadığı zamanlar...Kısacık uzun bir hikaye... Bu kitap hakkında daha bir sürü şey yazarım ama uzun hikaye... Okuyun işte...

Uzun hikayenin filmini de izlemiştim ama sanırım kitap kadar etkilenmemiştim.
ALINTI "Ben o zamanlar onaltı yaşındaydım, lise birde. İnce uzun bir oğlan. Saçlarım kirpi gibi dik duruyor; ne yana ne geriye taranmıyor, beni deli ediyordu."
Böyle başlıyor uzun hikaye..
Hani derler ya hayatımı anlatsam roman olur, bu kirpi saçlı çocuk anlatmış, upuzun bir hikaye olmuş :)

Tavsiyemdir. Özellikle sonu çok çok güzel. Keyifli okumalar :)

Adı uzun hikaye, içeriği, olay örgüsü de öyle ama nasıl 110 sayfaya sığmış anlamadım. Bir solukta okunacak güzel, sıcak bir hikaye.
Ben de çoğunuz gibi Osman Sınav'ın filmini izledikten sonra öğrendim böyle bir kitap olduğunu okumakta şimdi nasip oldu.
Pelvan Sülüman'ın torunu Ali'nin ve oğlunun yollarda, kasabalarda, tren istasyonlarında geçen hayatını yine anlatıcı olarak Ali'nin oğlundan dinliyoruz.

Ben o zamanlar on altı yaşındaydım , lise birde. Saçlarım kirpi gibi duruyor ; ne yana , ne ileriye taranmıyor , beni deli ediyordu .
Babam “ inatsın inat , inatçı adamın saçı yatmaz . Dedene çekmişin besbelli. Keşke annene benzeseydin .” diyordu.

İçinizi saracak sıcacık bir öykü . Hiç bitmesin istedim . Gözyaşlarıyla son sayfayı kapattım. Tavsiye ederim .

Mustafa Kutlu...
Yazdığı kitaplar insanın içine işliyor. Tekrar tekrar okumak istiyorsunuz. Uzun Hikaye yazarın okuduğum dördüncü kitabı ve sanırım en beğendiğim de buydu. Diğerlerini de çok beğendim ama Uzun Hikaye de farklı bi tat var sanki... Eğer Mustafa Kutlu'dan hâlâ okumadıysanız fazla zaman kaybetmeyin derim :)

“Ama solunan hava,yüzülen su,oturup-kalktığın insan, yürüdüğün yol seni değiştirir...” Bulgaristan göçmeni Ali ile oğlunun başından geçen olayların anlatıldığı 115 sayfalık bir uzun hikaye.Çok samimi,akıcı ve abartıdan uzak.Okurken yazarın karşısında oturmuşumda birebir ondan dinliyormuşum hissi verdi bana.Sonuna geldiğimde birşeyler eksik kaldı diye düşündüm nedense.Kitabı okuyanlar az çok tahmin eder neden böyle düşündüğümü...Bu benim okuduğum ilk Mustafa Kutlu eseri.Ve ben çok beğendim.Bence bu kitaba vakit ayırmalısınız. Özellikle dönem hikayelerini sevenlerin beğeneceğine eminim.Keyifli okumalar olsun :)

Sımsıcak bir Anadolu insanı öyküsü. Sn. Mustafa Kutlu kitaplarında Anadolu insanını konu almaktadır. Sn. Kutlu Anadolu insanının tüm yaşayış biçimlerini, duygularını, hislerini, korkularını, ümitlerini, mutluluklarını, sevinçlerini, kederlerini ve kültürel ve toplumsal yanlarını o kadar güzel incelemiş ki hikaye ve romanlarından bunu çok rahat görebiliyoruz. Betimlemeler, tasvirler, olayın anlatılışı ile kendinizi o hikayenin yaşandığı dönemde hissediyorsunuz, kitabın son sayfasını çevirirken bir bakıyorsunuz kitabınız sona ermiş.
Tavsiye ediyorum, adı uzun ama kendisi kısa hikayeyi muhakkak okuyun filminide izleyebilirsiniz :)

Uzun hikaye okuduğum ilk Mustafa Kutlu kitabıdır. Yeri ayrıdır bu nedenle.
İçinde tren geçen hikayeleri, şiirleri hep sevmişimdir. Kitabın kapak resmindeki tren ve çocuk resmi sevgimin başlıca nedenlerindendir. Dahası Mustafa Kutlu, tren demez hiç. Tiren diyerek o soğuk kelimeyi daha çok bizden Anadou'dan kılar.

Uzun Hikâye, Göçmen Ali ve onun eser boyunca adını öğrenemediğimiz,
oğlunun başından geçen olayları anlatan Zamanın Türkiye’sinin fotoğrafını güzel yansıtan bir Mustafa Kutlu öyküsü. İnatçı bir oğul ile Bulgaristan göçmeni ve adı sosyaliste çıkan bir babanın öyküsü.
Mustafa Kutlu, bir otobiyografi havasında anlatıyor hikayeyi. Kahramanımız kendisi midir bilinmez ama yer yer hayatından izler taşıdığı bilinir.

Gittikleri her kasabada ya bir siyasi olay ya bir aşk macerası ile son bulan ve yine yollara düşme vaktinin geldiği yolculuklar, kapak resmi en çok bu kısımlarda canlanıyor gözlerimin önünde. Kara tren dumanlarını çıkartarak yol alırken ayrılık yeni bir hikayeye doğru yol alıyor. Yine yol göründü diye düşünen oğula güzel bir sürprizi var Mustafa Kutlu’nun.

Feride..
Elinde kasımpatılarla Küçük Kitapçı’ya gelen yeşil gözlü Feride.
Uzun Hikaye burada başlıyor benim için..
Feride’nin başını kaldırıp gözleriyle buluştukları an, kahramanımızın zihninden geçenleri okuyorum ve aşkın bu güzel haline, saf haline imreniyorum:
Gözlerinin yeşilinde kahverengi menevişler varmış meğer..

Benim en kıymetli öykülerimdendir. Kavuşmanın, aşkın ve sevdanın sadece bedenle değil ruhla alakalı olduğunu düşünenlerdenim çünkü.
Bir daktilo, mızıka, yeşil gözlerinde kahverengi menevişlerle Feride ve içli bir Neşet Ertaş türküsü.
Alın size uzun bir hikaye..

114 sayfalık kısa ama tüm duyguları içinde barındıran "Uzun Hikaye" ...
Başladığı gibi bitirmek istiyor insan sıkılmadan , merakla...
Burgaryalı Ali ve oğlunun hikayesi .Eşini ikinci çocuğunun doğumunda kaybediyor.
Hep haktan yana ve hakkını almaktan bunun için yapmadığı şey kalmıyor Burgaryalı Ali'nin."Particilik" adlı yazısı yüzünden tutuklanıyor. Ve kitapta 'parti' kavramını mükemmel anlatmış. ( sayfa 86-88)
Yollar , tren , kasaba hep bir yolculuk ...Meyus ve yeise düşmemek adına.

Bir de aşk var tabi Ali ve eşi Münire'nin (babası vermeyince kaçırıyor .) Ne kadar zor durumda olsalar da hiç şikayetçi olmuyor Münire her daim sevgi ve fedakarlıkla sürüyor ilişkileri .Oğlu Mustafa 'nın Feride 'ye olan aşkı 'da ailesi yüzünden karşılıksız kalıyor .(Feride ile küçük kitapçıda tanışıyorlar.İsminden dolayı Reşat Nuri Güntekin'in "Çalıkuşu " romanını hediye ediyor. Ve kitap arasına koydukları kağıtlar ile mesajlaşıyorlar) ve Feride'nin "Bizim sevdamız artık ahirete kalmıştır , böyle bilsin." mesajı , babasının yokluğunda artık kasabada kalmak istemiyor. Ve İstanbul'a yolculuk başlıyor..

Tıpkı babasının yaşamı gibi bir hayata adım atıyor oğlu Mustafa. O mızıka , o daktilo ...

Saka kuşu ve küpe çiçeği, unutamayacağım ayrıntı.

Sıra filminde , umarım kitaptaki duygular yeterince yansıtılmıştır. ️️