Giovanni Sartori, ileri derecede politikleşmiş toplumların ekonomik olarak geri kaldıklarını gözlemleyerek politika büyüdükçe ekonominin küçüldüğünü kaydeder.
Kamusal söylem revaçta olan politik tercihlerin eleştirilmesini dışladıkça bunların yetersizlikleri de zamanla unutulacak, toplum da değişim isteme yetisini yitirecektir.
“İnsanlar o denli basit ve anlık gereksinimlerinin peşinden gitmeye öylesine hazırlardır ki, aldatıcı olan aldatacağı birini hemen hemen her zaman bulur.”
Machiavelli
“Bir şeyin yapılması gerektiğine herkes inanana kadar hiçbir şey yapılmaz; bu safhaya varıldığında da herkes inanalı o kadar uzun bir süre geçmiş olur ki, artık ihtiyaçlar değişmiştir.” -Francis Cornford
Ne var ki gerek Pinokyo gerekse Mavi Peri, yetenekli bir yazarın düşgücünün ürünleridir. İçtensizliğin belirtileri büyüyen bir burun kadar kolayca saptanamaz; saptansa da kolayca yorumlanamaz.