Yalnızız
8.8
3.314 Kişi
11,4bin
Okunma
3.343
Beğeni
91,4bin
Gösterim
416 sayfa ·
Tahmini okuma süresi: 11 sa. 47 dk.
Basım
Türkçe · Türkiye · Ötüken Neşriyat · Eylül 2019 · Karton kapak · 9789754370577
Diğer baskılar
Peyami Safa'nın son romanı Yalnızız, engin ruh tahlilleri ve kendi türünde açtığı çığırla onu yalnızca Türk edebiyatının değil, Dünya edebiyatının zirvelerine taşımış şaheseridir. Peyami Safa'nın diğer bütün romanlarında olduğu gibi Yalnızız romanında da doğu-batı, madde-mânâ, ruh-beden, idealizm-materyalizm gibi ikilemler üzerinde durularak, aynı evde yaşadıkları hâlde birbirlerinden oldukça farklı mizaç, düşünce ve insan ilişkilerine sahip aile fertleri üzerinden ruhunu arayan bir toplum resmedilir. Bireysel ve toplumsal kimliklerimiz arasında, bilhassa Batılılaşma hareketlerinden sonra ortaya çıkan uyumsuzluğun yarattığı sıkıntılar, kalabalıklar içinde milyonlarca "yalnız"ın peyda olmasına sebep olmuştur. Yalnızız; sıra dışı kurgusu ve bir üst kurmaca metin olarak romanda kendine yer bulan ütopya ülkesi Simeranya ile yarım asırdır Türk edebiyatının en çok okunan ve sevilen romanlarının başında geliyor.
4 mağazanın 9 ürününün ortalama fiyatı: ₺20,71
Puan ve İncelemeler
8.8
10 üzerinden
3.314 Puan · 579 İnceleme
416 syf.
·
6 günde
Simeranya Kaşifi: Samim
★ Peyami Safa'nın 1950 yılında Yeni İstanbul gazetesinde tefrika edilen ve üç ana bölümden oluşan Yalnızız; isminden anlaşılacağı üzere bir arada yaşamasına rağmen kendi içinde 'yalnız' kalan, baskı altında ve dar bir alana hapsolmuş roman kahramanlarının hikayesini anlatır.
★ Meral, gizlice görüştüğü Samim'in, ağabeyi Ferhat’ın ve sonunun annesi gibi olmaması için sürekli uyaran babasının baskıladığı çemberde hapsolmuş bir hayatı yaşar. Abisi Ferhat, nişanlısı Selmin’den ayrılmasının ve onunla dört aydır görüşmüyor olmanın açmazı içinde hapsolmuş bir hayatı yaşar. Karakterinde bağımsızlık inadı olan Selmin, Ferhat’tan ayrılmış olmasının yanında annesi Mefharet’in bitmek bilmeyen şüpheleri ve baskısı altındadır. En ince ruh meteorolojisi, neşe anları pek kısa süren Mefharet, kızı Selmin’in gayrimeşru ilişki sonucu hamile kaldığı şüphesiyle ve oğlu Aydın’ın hastalığı sebebiyle kendi kendine hayatı zindan eder. Her şeyden haz alan Besim rahat yaşama alanınında ablası Mefharet’in evhamlarından, kuruntularından, aşırıya kaçan şüphelerinden ablasının davranışlarını sürekli idare etmeye çalıştığı bir hayatı yaşamak zorunda kalır.
★ Kendi dünyalarına çekilmiş olan bu kişilerin yaşadıkları ruh çatışmaları beraberinde yalanı, şüpheyi, korkuyu, güvensizlliği ve aldatmayı getirir. Bu nedenle roman kahramanları içinde bulundukları durumdan daha iyi olan bir dünyaya kaçmayı düşünerek kurtuluşu ararlar. Meral ve Selmin daha iyi yaşam koşullarına sahip olacakları Paris'e gitmeyi arzularken; mutluluğu sadece maddede arayan insanların dünyasından memnun olmayan Samim ise kendine bir düşler ülkesi/ütopya inşa eder. Ve bu dünyaya 'Simeranya' adını verir.
« Bir yerde yolunda gitmeyen bir şeyler varsa orada ütopik arayışlar ortaya çıkar. »
★ Peyami Safa da 'Yalnızız' romanında roman kahramanı Samim üzerinden "Simeranya" adını verdiği dünyayı inşa ederek iç dünyasının kapılarını açmış, ideal yaşama alanını oluşturmuş, dünya meselelerine çözüm üretmeye çalışmış ve Samim'e kendinden yüz elli yıl sonraki bu dünyayı tasavvur ettirirken yaşadığı toplumun tenkidini de başarıyla yapmıştır.
Bu nedenle Yalnızız romanında çok etkilendiğim 'Simeranya' üzerinde durmaya karar verdim. Peyami Safa'nın fikirlerinden ve muhayyelesinden doğan bu düş ülkesini şimdi birlikte ziyaret edelim. :)
★ Samim'in ütopik dünyasının okuyucuya yansıması, ablası Mefharet ve kardeşi Besim'in hatıra defterini gizlice okuması ile başlar:
« Simeranya'yı -ilk kez rüyasında- bir sonbahar akşamında, bir yelkenli ve bir kılavuz eşliğinde ziyaret eder. Simeranya'ya girerken 'iç okuması- fizyonomi ve tavır yoklaması' yapılır. Karşı kulede yanacak olan kırmızı ışık ülkeye kabul edilmediğini, yeşil ise kabul edildiğini gösterir. Kabul edilmesi, eski dünya hislerinden kurtulması ile mümkün olacaktır.» (s.29)
★ Samim’in canı sıkıldığında veya insanlardan kaçmak istediğinde Simeranya'yasına sığınır. Onun için burası kaçıp sığındığı bir liman, yalnızlığını unuttuğu bir sığınak, her şeyin çözümün olduğu bir ülkedir. Böylece Samim'in parça parça ütopik dünyasından söz etmesi ile okuyucunun gözünde 'eğitim, bilim, ekonomi, çalışma hayatı, mülkiyet, sağlık, aşk, giyim ve moda' gibi konuları içeren ütopik dünya canlanmaya başlar.
• Simeranya'da Eğitim:
Simeranya pedagojisi, insanın bütün hayatında öğrendiği şeyleri ancak kendi istediği zaman ve kendi araştırmaları neticesinde öğrendiğini bilir. Eski dünyada, okullarda çocuklara ve gençlere öğretilen şeylerin, belli yetenek ve ihtiyaçları karşılamadıkça, hayatta hiçbir işe yaramadığı anlaşılmıştır. Bu nedenle mektep yoktur. Sınıf, kürsü, ders programı, nutuk söyler gibi ders veren öğretmen ve profesör yoktur. Her seviyeye göre okuma salonları, laboratuvarlar, atölyeler, müzik, tiyatro, sinema ve spor evleri vardır. Her yaşta insanlar bunlara devam edebilir. Merak ettikleri her konuyu kendileri araştırabilirler. Çocuklar ve gençler için, kılavuz öğretmenler vardır. (s.38)
• Simeranya'da Meslek/ Çalışma Hayatı:
Simeranya'da insan bir makina adam ve bir otomat değildir, yeteneklerini serbestçe gelişmesine her yaşta ve her meslekte imkan verilen manevi bir şahsiyettir. Mesleğini değiştirme hakkı vardır. Bunun için yetenekleri belirleyen mükemmel testler vardır. İş hayatındaki davranışlarına bakılır. Öğleye kadar isterlerse geceleri nazari araştırmalar ve incelemeler yaparlar. Ve zorlama yoktur. (s.40)
İşsizlik yoktur. Sermaye sahibi tarafından istismar edilmek yoktur. Herkesin kendi liyakatine göre bir mülkiyet vardır. Fakir, bugün dünyamızda olduğu kadar fakir değildir; zengin de prensler sınıfının şımarık çocuğu değildir. Kazanç farkı ayarlanmış ve azalmıştır.
Çalışmamak yasaktır. Her gelir üretimde sermaye hizmetini göstermeye davet edilir. Bankalardaki servetin yüzde sekseni asıl ve yedek sermayelerdir. Şahsi servetler belli bir sınırı aşmaz. (s. 78)
• Simeranya'da Sağlık:
Her hastalık önce ruhta başlayıp sonradan vücuda sirayet etmiş bir isyandır. Yani hastalık, çok defa kaderin aksiliklerine karşı ruhun ve onun peşinden vücudun isyanıdır. Bu nedenle Simeranya'da her türlü hastalığın sebebini önce hastanın hayatında ve ruhunda ararlar. Çok defa bu hastalığın arkasında hiçbir çaresi olmayan çaresizlikler ve hayat aksilikleri bulunur: Ümitsiz bir aşk, çok sevilen birinin ölümü, namus lekesi, vicdan azabı gibi çaresizlikler... İşte o zaman, hastayı kaderinin aksiliklerine uyum sağlayacak bir ruh tedavisi başlatılır ve mucizesini verir.
Simeranya'da derin bir sükûn ve tevekkül havası vardır. Herkes hastalanmadan önce hayatın çaresizlikleri önünde sinirlenmemeyi, isyan etmemeyi öğrenir. Herkes ruh sağlığının yollarını bilir ve hastalandıktan sonra, kendi kendisine, isyandan tevekküle giden yolu açacak telkinlerde bulunur.(s. 66 - 67)
• Simeranya'da yalan söylemek lüzumsuzdur. Anlaşılmıştır ki bu, tabiatın ve hayatın içindeki zıtlıkları barıştırmayan insanların bir görünüş ahengi yaratmak için kutuplardan birini örtmek ihtiyacıdır. Bu zıtlıklar ortadan kalkar ve uzaklaştırılırsa yalana lüzum kalmaz. (s.64)
• Simeranya'da Moda:
Giyimde cildi koruyan ancak güneş utraviyole ışınlarından mahrum etmeyen, vücuda yapışık, ince ve şeffaf bir kumaş kullanılır. Bu da insanı süs ve çizgi yalanından kurtarır. (s.118) Moda bir sınıfın estetiği halinden çıkıp bütün bir cemiyetin malı haline gelir ve derece derece herkesin yaratıcılık hissesini taşır. (s.119)
• Simeranya’da bir de 'Aşk Enstitüsü' vardır. Samim, Meral’e duyduğu sevginin niteliği üzerinde düşünürken kendini yine hayalen Simeranya’da bulur. Kılavuzu onu yepyeni caddelerden geçirerek, bir bahçe içinde bambaşka mimari ile yapılmış 'aşk enstitüsü'ne götürür. Kılavuzu, Samim'e yüksek sesle düşünmesi gerektiğini söylerek onu yalnız bırakır. Ertesi gün yaşlı, ciddi ve sevimli bir meselenin incelendiğini ve tipik bulunduğunu söyler. Hadiseyi eski dünya psikologlarının yaptığı gibi sadece psikoloji ilminin ışığında aydınlatmak mümkün değildir. 'Samim, eğer problemi bu bakış açısıyla ele almazsa sevgilisinin “küçücük bir his yalanıyla bütün varlığın zıtlık prensibi arasındaki münasebeti” kavraması mümkün olmayacaktır. Kısacası; Simeranya’da aşk, herhangi bir hastalık gibi insan problemlerinin bütünlüğü içinde incelenir ve tedavi yolunun arandığı izlenimi verilir.' (s.56)
★ Böylece romanın olay örgüsü içinde serpiştirerek verilen bu düşüncelerle ideal yaşama alanı Simeranya belirmiş olur. Kitabın son kısmına geldiğimizde Samim yalnızlık dramımızdan nasıl kurtulacağımızı da şu cümlelerle verir:
" Bizim ebedi kalmaya namzet tarafımız herkese, her şeye, her zamana, her mekana şâmil (kapsayan) ve Allah'a bağlı olan bu 'şuurüstü' ruh bölgemizdir. Onu geliştirdiğimiz nispette yalnızlık dramımızdan kurtuluruz. Herkesle, her şeyle, her zaman ve her mekânla, nihayet Allah'la bereber - bir seviyede değil, birlikte- oluruz." (s. 374)
#133715838
• Samim'in 150 yıl sonra gerçekleşeğini düşlediği Simeranya'nın gerçekleşmesini umut ederken her şeyin daha kötüye gittiği dünyada birgün Simeranya'da buluşmak dileğiyle...
" Arşı geç, ferşi atla, sidreyi aş,
Gör ne var maverada ibrethiz."
( Zaman ayırdığın için ve katkılarından dolayı çok teşekkür ediyorum. Sıfır Virgül Beş ;)
OKUYACAKLARIMA EKLE
416 syf.
·
6 günde
Bir yalnızlık senfonisidir yaşam!
Peyami Safa denilince birçoğumuzun aklına ortaokul ve lise yıllarında okuduğumuz “Dokuzuncu Hariciye Koğuşu” gelir. Bir de dizi filmi çevrilen “Fatih Harbiye” adlı romanı. Onun “Matmazel Noraliya'nın Koltuğu" ve “Yalnızız” gibi dünya klasikleri arasında yer alabilecek eserleri ise maalesef daha az tanınıyor. Ben onun adının, bu eserlerindeki psikolojik tahlilleri ve ruhsal çözümlemeleriyle Stefan Zweig ve Dostoyevski gibi büyük ustalarla birlikte anılması gereken isimlerden biri olduğunu düşünüyorum.
• • •
Bu duyguyu “Yalnızız”ı okurken bir kez daha tüm boyutlarıyla yaşadığımı söylemeliyim. Gerçekten de Stefan Zweig, nasıl “Sabırsız Yürek”te teğmen Hofmiller’in hikâyesi üzerinden “acımak” duygusunun resmini çekiyorsa, o da Samim ve Meral’in hikâyesi üzerinden “yalnızlık” duygusunun resmini çekiyor. Dostoyevski, nasıl “Karamazov Kardeşler”de bir baba ve oğullarının hikâyesi üzerinden insanın varoluşu, din, ahlâk, inanç, ateizm, nihilizm, hedenoizm gibi birçok konuyu sorguluyorsa, o da Samim, Besim, Feriha ve Meral gibi karakterleri üzerinden benzer sorgulamaları yapıyor. Özellikle farklı huy, mizaç ve kişiliğe sahip karekterlerin hikâyeleri üzerinden doğu-batı, madde-mana, ruh-beden, aşk-nefret, idealizm ve materyalizm gibi konuları sorgulayarak toplumun yaşadığı buhranı anlamaya çalışıyor.
• • •
Peyami Safa, yalnızca yaşananları sorgulamakla kalmıyor, Thomas More’un “Utopia”sında olduğu gibi Samim’in kaleme aldığı “Simeranya”sıyla o dönem insanı ve toplumunun içine düştüğü ruhsal bunalımdan çıkabilmesi için eğitimden sağlığa kadar yaşamın tüm alanlarını kapsayacak bir reçete sunuyor. O, bu reçetesinde insanın yalnızca para, mal, mülk gibi maddi şeylerle mutlu olamayacağını, aynı zamanda yaşamın anlamını keşfedip ruhunu manevi değerlerle doyurduğunda huzura kavuşabileceğini dile getiriyor. Safa bu yönüyle, yalnızca iyi bir hikâye ve roman yazarı değil, aynı zamanda çok iyi bir düşünce insanı olduğunu gösteriyor bizlere. Öyle ki yaptığı psikolojik ve ruhsal çözümlemeleriyle bir psikolog; toplumun içine düştüğü buhranı anlatmada bir sosyolog; “Simeranya”sında ortaya koyduğu düşünceleriyle de bir filozof gibi duygu ve düşüncelerini ortaya koyuyor.
• • •
Doğrusu “Yalnızız”ı okurken anladım ki insanın asıl yalnızlığı, kalabalıkların içerisinde, ailesinde, anlaşılmadığında ve kimsesiz kaldığında yaşadığı bir duygudan öte kendine olan yalnızlığıymış. Ruhun bedenle, zihnin kalple, duyguların düşünceyle buluşamamasının yalnızlığıymış. İnsanın tüm bu yönleriyle yaşadığı yalnızlığının bir gurbete dönüşmesiymiş. İşte bu yalnızlık insanı ruhen, kalben ve zihnen yıpratıp psikolojik ve ruhsal hastalıklara yol açabiliyormuş. Aslında her insan, çevresinde sevdiği insanlar bulunsa da doğduğu günden yaşama veda ettiği güne kadar bir ömür boyu yalnızmış. Önemli olan insanın bu yalnızlığıyla barışık yaşaması ve yalnızlığını üretkenliğe dönüştürebilmesiymiş. İşte bu yalnızlık insanın özgürlüğüymüş.
• • •
Nitekim Safa, insanın bu kendi yalnızlığına ve gurbetine son verebilmesi için kitabın sonunda Samim’i hayalen konuşturuyor ve tüm insanlığa, “Bırak şu maddeyi, boğ şu ölçü dehanı, doy şu fizik ve matematik tecessüsüne, kov şu kemiyet fikrini, dal kendi içine, koş kendi kendinin peşinden, bul onu, bul kendini, bul ruhunu, bul, sev, bil, an, gör, kendi içinde gör Allah’ını. Kendine dön, kendine bak, kendine gel…” sözleriyle etkileyici ve sarsıcı bir şekilde sesleniyor.
• • •
Velhasıl, bir şüpheyle başlayan “Yalnızız”ın hikâyesi, şüphenin karakterlerle etkileşimiyle sürüyor ve bu şüphenin bir gerilime dönüşüp çözümlenmesiyle de sona eriyor. Gerçekten de eser, kurgusu, karakterleri, psikolojik tahlilleri, sosyolojik ve felsefi çözümlemeleriyle muhteşem bir eser. Yazıldığı dönemdeki dil muhafaza edilmesine rağmen okurken insanı yormuyor. Eserin, aynen “Kramazov Kardeşler”de olduğu gibi insanlığın birçok meselesini sorgulayarak gözler önüne sermesiyle herkesin kendine göre bir şeyler bulabileceği bir başyapıt olduğunu düşünüyorum. O nedenle bu etkileyici eseri tüm okurlara mutlaka ama mutlaka okumalarını tavsiye ediyorum.
• • •
Kitabı okurken ne hikmetse Sezen Aksu’nun “Yalnızlık Senfonisi”* yankılandı durdu kulaklarımda. Kitabı bitirene kadar tekrar tekrar dinleyip durdum.
Anladım sonu yok yalnızlığın
Her gün çoğalacak
Her zaman böyle miydi bilmiyorum
Sanki dokunulmazdı çocukken ağlamak
Alışır her insan, alışır zamanla kırılıp incinmeye
Çünkü olağan yıkılıp yıkılıp yeniden ayağa kalkmak
Keyifli okumalar dilerim!
.........................................
*youtu.be/kRcITnEyRiM
OKUYACAKLARIMA EKLE
416 syf.
·
3 günde
·
10/10 puan
Tanıdık Bir Yüz: Aynadaki Yalnızlık
Kimileri sevdiğinden aldığı samimi ve sıcak bir öpücük ile uyanır,
Kimileri neşe dolu bir günaydın mesajıyla,
Kimileri kedisinden veya köpeğinden gelen masum bir merhaba ile uyanır.
Ama ‘’gerçek’’ yalnızlar hayatın bile terk ettiği kimsesiz bir tokat ile kendine gelir ve perdeyi aralayıp güneşi selamlar.
Peki ya sen? Ben? Biz? Bizler nasıl uyanıyoruz? Daha doğrusu uyuyabiliyor muyuz?
Zatım, usta Peyami Safa ile 25 yaşımda (çeyrek asır yani, böyle deyince çok yaşlı duruyor…) ‘’Yalnızız’’ romanı vasıtasıyla tanıştım. Bu kitap benim ilk (ve tabii ki son olmayacak) Safa romanım, kendisinin ise son romanı. Bu ikilik bile bende tuhaf hisler oluşturuyor. Kendisini bu kadar geç keşfettiğim için açıkçası bir miktar pişmanım, çok miktar müteessirim. Kuşkusuz yerli edebiyat dünyamızın en ehemmiyetli kalemlerinden birisi kendisi. Antrparantez, siyasi görüşünün ne olduğu, kiminle kalem kavgası ettiği umrumda değil, ben bir yazarın edebî kişiliği ile ilgilenirim. Başka bir deyişle bir yazarın ‘’şucu, bucu’’ olması, benim edebî zevkimin önüne set çekemez.
Yalnızız, beni ilk cümlesinden son cümlesine kadar kendine hayran bıraktı. Okurken adeta sürükleyici bir film seyrediyormuşum hissine kapıldım ve elimden bırakamadım. Safa’nın karakterleri aracılığıyla yaptığı ruh çözümlemeleri ve toplumun mecbur kıldığı ‘’toplumlar içerisindeki yalnızlık olgusu’’ karşısındaki duruşu sizi okuduğunuz kitaba eminim ki kilitleyecek ve bir şeyleri sorgulamaya itecektir.
Yalnızız’ı okurken yaptığı ruh çözümlemeleri ve psikolojik tahlilleriyle ünlü ‘’ruh ustası’’ Fyodor Dostoyevski tadı aldım eserden. Safa, Dostovari incelemelerle, hatta daha da zengin ifadelerle, kahramanların sancılı ve elemli iç dünyalarına yolculuk yaptırıyor bize. Ruhsal ve tinsel ögeleri, maddesel biçimde, yani somut dünyamızla harmanlayarak ele alması ve önümüze büyük bir ustalıkla servis etmesi, anlatmak istediklerini de haliyle anlaşılır ve berrak kılıyor. Tabii ki yazıldığı dönem gereği (1951) birçok yabancı ve eski Türkçe kelimelerle karşılaşabiliyoruz. Mefhum, müsavi, müphem, istidat, istihza ve müstebit bunlardan sadece birkaçı. Ben hobi olarak, bir kitap okurken mutlaka yanımda bir not defteri bulundurur ve anlamını bilmediğim kelimeleri veyahut önemli şeyleri not ederim. En son haliyle de bilgisayarımda temize çekerim. Yani bu kelimelerden gözünüz korkmasın, kesinlikle metni anlaşılmaz kılmıyor. Bu konuda anlaşalım.
Ne karakterlerden, ne olay örgüsünden ne de motiflerden bahsedeceğim bu sefer. Her bir düşünceyi, olayı, karakteri, temayı özümseyerek, romanın iç dünyasına girip orayı keşfederek sizin okumanızı istiyorum. Pişman olmayacağınızı bildiğim için yapıyorum bunu. Karanlık ve korkunç yalnızlığımızı bize harikulade şekilde anlatan ve hissettiren bir kitap. Sadece bunu söyleyebilirim size. Ayrıca şu dizeler de resmen kitabı anlatır nitelikte:
‘’Çın çın ötüyor yüreğimin kökünde şu dünyanın ıssızlığı
Tanrı kimsenin başına vermesin böyle bir yalnızlığı!’’ – Yaşar Kemal
Başka bir konuya daha değinmek istiyorum… Şayet yazarımızın adı Peyami Zweig olsaydı ve 2 tele’den başlayan fiyatlarla 50-60 sayfalık kitaplar yazsaydı, sanıyorum ki çok satılanlar listesinden indirmezdik kendisini. Yanlış anlaşılmasın, bunları Zweig’ı kötülemek için söylemiyorum aksine Safa güzellemesi yapıyorum. Gereken değeri vermiyoruz kendisine, edebiyatımıza. Bu profil bu saatten sonra Safacı’dır… Umarım en kısa zamanda bu kitabı edinip, okuyup, okutturursunuz.
Şu sözlerle mevzubahis incelemeyi sonlandırmak istiyorum, aslında pek de inceleme sayılmaz da -‘’his paylaşımı’’ demek istiyorum buna-
Yalnızız, aynı evin içinde birbirine yalnız olanların, toplum içinde cemiyete yalnız olanların, aynaya baktığında kendine yalnız olanların romanı.
Keyifli okumalar.
OKUYACAKLARIMA EKLE
414 syf.
--- Yalnızım, evet, herkes yalnızdır, yalnızız.---
TÜRK EDEBİYATI İÇERİSİNDE EN BEĞENDİĞİM İLK 10 ESER İÇİNDESİN
Neden mi? Başlayalım o halde.
Peyami Safa'yı herkes sevmez. Bunu hala anlayabilmiş değilim. O kadar dergi alıyorum yahu dedim ben neden hiç kapakta bir 'Peyami Safa' göremedim bugüne kadar? Nedir bu ön yargı?
Hep aynı yüzler dönüp dolaşıp karşımıza çıkarken neden bu muhteşem yazar, bu muhteşem eser hiç dillendirilmiyor? Sağa yatkın oluşu, siyasi tercihleri ve ağır eleştirileri onun mükemmele yakın olan ( özellikle bu eserinde) yazarlığını nasıl gölgeleyebilmiştir? Ufak bir araştırma yaparsanız eğer yaşadığı dönemdeki söylemlerini bulabilirsiniz ve sanılanın aksine doğuyu da batıyı da gayet net anlamış bir insan olduğunu görebilirsiniz. Ben incelememi hiç hazzetmediğim bu konudan uzaklaşarak esere yoğunlaşmak istiyorum.
YALNIZIZ ; yoğun melankoli, dram, trajikomik ve tabi ki yalnızlık içeren bir eser. Hah tam aradığımız. Ne kadar da biz!
Samim, eserin baş kahramanı. " Simeranya " adlı ütopik bir şehir hayal ediyor ve kitabını yazıyor. Aşık. Çocuğu yaşındaki Meral'e. Belki de çocuğu. O da muamma. Adam bir göz kırpmadan, bir nefes alışından, diz oynatışından senin içini dışını, düşündüğünü düşünmediğini, yaptığını yapacağını anlayabiliyor. Allah'ım erkeğin fazla zekisi de başa bela. Zavallı Meral ne yalan söylese inandıramıyor. Bir örnek vereceğim. Meral kızımız aşırı Paris düşkünü. Toplum tarafından dışlanmış ve 'orospu' olarak yaftalanmış yakın arkadaşı Feriha tarafından kandırılıp, Paris'e götürülmek, zengin ve yaşlı bir koca bulup zevk-i sefa sürmek peşindeler. Samim durur mu? Ah içinde ne fırtınalar kopar bu Samim'in. Meral ona yaptığı bir kaçamak hakkında yalan söyledi ve bir yalanından bakın ne ihtimaller kurdu Simeranya Kral'ı:
“Bazı incelikleri feda edilmesi pahasına, bu arzuları saymaya çalışayım:
1. Bütün şanslarını denemek imkânını veren bir hürriyete kavuşma arzusu,
2. Kendi kendisinin tam ölçüsünü bulma arzusu,
3. Kendi kendisini değiştirme arzusu,
4. Muhitini değiştirme arzusu,
5. İnsan temaslarını zenginleştirmek arzusu,
6. Tecrübelerini zenginleştirmek arzusu (Hadise olarak),
7. Kireçlenmiş itiyatları kırıp yeninin meçhulüne yönelen ruhta yaratıcı hamlelere
serbest zemin hazırlamak arzusu,
8. En son haddinde iyi giyinip güzelliğinin azamisini kendi kendisinin hayranlığına arzetmek arzusu (Narsizm),
9. Başkalarının arzusunu son haddine vardırmak arzusu,
10. Kendi nefsine karşı bir şahsiyet ve irade zaferi kazanıp aşağılık duygusundan kurtulma arzusu,
11. Bu zaferi başkalarına da göstermek arzusu,
12. Aşka ve benden gelen tesirlere isyan ve mukavemet imkânlarını çoğaltan yeni alaka ve cazibe merkezleri bulmak arzusu,
13. Bu uzaklaşmanın ben de uyandıracağı ıstıraptan acı ve heyecan duyma arzusu,
14. Aynı zamanda benim ıstırabımdan keyif duyma arzusu(Sadizm),
15. Benimle mücadelesinde sırf mücadele zevki duymak arzusu,
16. Kendi nefsiyle mücadelesinde sırf mücadele zevki duymak arzusu.
Şimdilik hatırıma gelenler, bunlar. İkinci Meral’in birinciye karşı sık sık yaptığı ruh baskılarında bu arzuların bazıları hâkim.”
!:..1!:1.11.!. Ben hata verdim arkadaşlar. Sizi bilmiyorum.
Diyeceğim o ki; psikolojik tahlil deyince Peyami Safa ve Yalnızız diyorum.
Eleştireceğim bir konu kadına olan bakış. Kitapta kadın kahramanların hemen hepsinin paraya düşkün, alık, ahlaksız, aptal bir yansıması var gibi geldi bana. Erkekler son derece akıllı iken; hayatı zevkten ibaret gören, Batı aşığı, değerlerini unutmuş bir kadın göstermeye çalışmış Peyami Safa.
.
.
Kişisel Not:
Bu kitabı okurken sürekli iç sesimi dinledim. Samim'in düşündüğü her şey ne kadar doğru idi. Kalbimde olduklarını bilmediğim bir çok şey gün yüzüne çıktı. Tahayyül edemediğim şeyleri düşünmeye cesaret ettim. Çünkü Peyami Safa şöyle demişti: 'Kalbin tüm meseleleri yalnız kalpte halledilir. '
Kitabı okumak aklımda yokken ( bu ikinci okuyuşum oldu. Özlemişim. iyi ki), C.Asya ' nın etkinliği ile okumuş oldum. Kendisine teşekkür ediyorum :)
.
.
Son söz:
--- Yalnızım, evet, herkes yalnızdır, yalnızız.---
Sevgiyle kalın :)
OKUYACAKLARIMA EKLE
416 syf.
·
14 günde
·
Puan vermedi
Merhaba. Peyami Safa'dan Yalnızız kitabı hakkında konuşmak istiyorum. Yıllar önce "Dokuzuncu Hariciye Koğuşu" yazardan okuduğum ilk kitap idi ve pek sevmemiştim diye hatırlıyorum. Ama Yalnızız kitabı ile beni gerçekten mest etti. Müsadenizle yazara biraz övgüler yağdırmak istiyorum. :)Şunu söylemeliyim ki hem olay örgüsüne hem edebiyata, tasvire, tahlile doyduğum bir kitap oldu. Bir yazar olarak olması gereken her şeyi vermiş bu kitaba Safa ve benim için önemli olan şey ise yazarın üslubunun dünya görüşü açısından benim edebi zevkimin önüne gecmemesiydi. Kitabın içeriğinden söz edecek olursam; biraz saskin başlamıştım açıkçası (spoiler vermemek adına nedenini söylemiyorum) yazardan böyle bir içerik ve başlangıç beklemiyordum ama neyse ki sizler tarafından " bırakma " diye uyarıldim ve devam ettim bunun için teşekkür ederim:) öncelikle kitap karakterlerinin hepsinde bir tedirginlik ve gerginlik mevcut ta ki kitabın en başından sonuna kadar. Bunun yanında ağır bir melankoli seyrediyor. Herkesin kafasında tonlarca soru işareti ve karışıklık...ama bunu en fazla yaşayan iki karakter var; Meral ve Samim. Olaylar daha çok ikisi arasında dönüyor ve ikisini de çok sevdim. Samim son derece akıllı, olgun nerede nasıl davranması gerektiğini bilen, zihninde "Simeranya" adında bir dünya yaratan ve onu kitap haline getiren yaş olarakta olgun, Meral'e aşık bir adam. Meral ise tam tersi. Yaşı çok genç, aklî bir karış havada, Türk toplumu ahlak yapısına uymayan davranışlar sergileyen, ruhsal sancıları olan bir genç kadın ve kendisi Samim'i sevip sevmeme konusunda kararsız hayatında ki her konuda olduğu gibi:) Aslında Safa Meral ve Samim üzerinden(ya da diğer karakterler) "insan"dan bahsediyor. İnsanin her halinden...yalanından, dogrusundan, iyisinden, kötüsünden, sevincinden,üzüntüsünden, kararsızlığından, netliğine...her türlü halinden. Her bir karakterine bu özelliklerden ve daha fazlasından vermiş ve bu doğrultuda ruh analizlerini öyle derinlemesine ve isabetli tahlil etmiş ki oldukça keyif verici, merak uyandırıcı bir okuma oldu Benim için. Spoiler vermeden kısaca söyleyeceklerim bu kadar. Okumadıysanız şiddetle tavsiye ederim. Kitapla kalın.
Dipçe: Kafama takılan iki şey var.
1. Samim, Meral ve Necile üçlüsünün arasında ki ilişkinin net durumu?
2. Yazar yarattığı kadın karakterleri kötü huylu yansıtmış hep. Sanki hepsi yalancı ya da ahlaka aykırı davranışlar sergiliyorlar?
OKUYACAKLARIMA EKLE
416 syf.
·
4 günde
·
9/10 puan
Ah Simeranya...
Telegram grubumuzla değerlendirmesini yapacağımız bu kitabı kendim keşfedip okumak isterdim. Fakat maalesef grupta seçilen kitap olduğu için okumuş bulundum. Ve iyi ki okudum diyebileceğim kitaplar arasında yerini aldı dersem mübalağa yapmış sayılmam.
Peyami Safa'nın okuduğum ilk romanı ama kesinlikle son romanı olmayacak.
Bu kitap bizlere insanların birbirine nasıl yabancılaştığını ve nasıl yalnızlaştığını anlatan bir roman olmakla beraber, insanı, gerçek bir insan gibi doğrularıyla, yanlışlarıyla, gerçekleriyle, yalanlarıyla, çelişkileriyle, tutarsızlıklarıyla, kararsızlıklarıyla resmeden bir eser olduğunu söyleyebilirim. Resmeden dedim çünkü; kitabı okurken olaylar, mekanlar, kişiler âdeta bir film gibi gözümde canlandı. Fakat kitabı okurken bir soruyu birçok kez zihnimde geçirmek zorunda kaldım.
İnsanlar neden bu kadar kötü? İşte bu soru...
Her şeye sahipken daha fazla şey ister daha fazla ve daha fazla... Daha fazla isterken daha fazla kaybeder ve daha fazla yalnızlaşır. Ve dönüp ardına bakınca kaybedecek hiçbir şeyi kalmadığını anlar. Ve yapacak tek bir şey kalır. Ölmek!..
Psikolojik tahlillerini okurken ise aklıma eskiden Türk Edebiyatı'na karşı kişisel ön yargım geldi. Kitapta sürüklendikçe Peyami Safa, benim düşüncemin ne kadar aptalca bir fikir olduğunu anlatırcasına kalemini kağıdıyla temas ettiriyordu âdeta. Temas etmeye devam ediyordu, bir daha ve bir daha tokat gibi yüzüme vuruyordu. vuracaktı vurmaya devam edecekti belki Peyami Safa belki de Peyami Safa gibi yazarlar.
İncelememi ise şu ana kadar okuduğum en iyi roman olan "Kinyas ve Kayra'dan" bir alıntıyla bitirmek istiyorum.
"Sorarlarsa, "Ne iş yaptın bu dünyada?" diye, rahatça verebilirim yanıtını: "Yalnız kaldım. Kalabildim! Altı milyar insanın arasına doğdum. Ve hiçbirine çarpmadan geçtim aralarından..."
----
Bir de son olarak Yaşar Kemal'in "Yalnızlık" şiirinin linkini paylaşıp bitireyim.
youtu.be/Un1mIYNJZnE
OKUYACAKLARIMA EKLE
451 syf.
·
8 günde
·
Puan vermedi
Kitabı okurken Samim'in müthiş çıkarımlarını hayranlıkla izledim.(İzledim diyorum bazen okumanın yerine kullandığım bir kelime çünkü gözümde canlandırdığım karakterler adeta film sahnesi gibi kafamda şekilleniyor :D) Okuru derinden etkileyen psikolojik izlenimler romana anlamlı ve bilgilendirici bir hava katmış. Peyami Safa, Samim aracılığıyla ruh tahlillerine başvurmuş ve çeşitli karakterler üzerinden betimlemeleri ile okurun gözünde insan tipolojisini canlandırıyor.
İki benlikten bahsedilmiş kısaca iyi ve kötü yani birisi arzuladığımız sonu iyi olmasa da bazı şeyleri yapmaya devam ettiğimiz diğeri de yaşadığımız andaki gerçek benliğimiz. (Kitapta daha ayrıntılı bilgi verilmiş) (Meral üzerinden anlatılmış)
En sevdiğim karakter Besim oldu. Midesine düşkün alaycı mizahkar bir karakteri var ve romanda sempatiklik oluşturmuş. Samim karakteri de daha ağırbaşlı, mantıklı bir tip. Meral, ikinci benliğine kapılıp paris aşkıyla yanıp tutuşan yoldan çıkmaya müsait bir karakter. Mefharet her an çıldırabilen bir anne rolünü güzel üstlenmiş :D bu gibi birçok karakteri psikolojik olarak irdelemiş ve romana güzel yansıtmış Peyami Safa.
Kitapta Peyami safanın ütopyası Samim üzerinden Simerenya ya değinilmiş. Bundan yüz elli yıl sonraki dünya. Daha çok ruhun manalarıyla ilgilenen bir dünya. Orada her şey Samim'in istediği gibi hayalini kurduğu yer..
Kitap bittiğinde hala kafamda kalan bazı sorular oluştu. Hatta düşündüğüm gibi sonuçlanmasını da bekledim (meral, Samim ve necile arasındaki gerçek ilişki neydi acaba)..
Şuuraltı bilincimizde gerçekleşen ve psikolojik olarak bizi etkileyen olaylar gerçekte de birşeyleri doğuruyor mu? Rüyalarımız gerçeği ne derece yansıtır. Bu konuları da bağdaştırarak ele almış. Psikolojiyi daha çok araştırmaya da teşvik ediyor bir bakımdan.
Güzel bir romandı okuyacaklara keyifli okumalar:)
OKUYACAKLARIMA EKLE