Samkhya'da yaratılış Puruşa yani her şeyden azade, özgür olan ve uzak olan saf Bilinç ile Prakriti, saf Madde, Doğa'nın bir araya gelmesi ile oluşur. Daha sonra ortaya Mahat, evrensel zekâ ve ardından Ahamkara, Ayrıksı-Benlik çıkar. Ardından evrenin tüm kumaşını dokuyan “3 Nitelik” yani 3 Guna; Sattva, Rajas ve Tamas olarak kendi içlerinde mevcut dengelerini bozarak, dağılır ve tüm yaratılışı ortaya çıkartır. Bunlardan Rajas yani “hareket” ilkesi, “saflık ve aydınlık” prensibi olarak canlılar dünyasını yaratan Sattva ile cansızlar dünyasının prensibi “karanlık, atalet” niteliği olan Tamas arasındaki dinamiği yaratır. Sattva'dan canlılar dünyasının elementleri Manas (zihin), Jñanendriya (beş duyu organı) ve Karmendriya (5 eylem organı) ortaya çıkarken Tamas'tan beş element (toprak, su, ateş, hava, uzay/boşluk) ve 5 ince, latif element (koku, tat, biçim, his ve ses) tezahür eder.