Bu kitap, 1918 yılında Sırp-Hırvat-Sloven Krallığı olarak kurulan, İkinci Dünya Savaşı döneminde Alman ve İtalyan işgaline uğrayan ve iç savaş yaşayan, 1946 yılında yeniden Josip Broz Tito tarafından yeniden kurgulanan Yugoslavya'nın yüzyılın sonunda neden dağıldığı sorusuna cevap aramaktadır. Her şeyden önce belirtilmesi gereken husus şudur: Yugoslavya yapay bir devlet idi. Her ne kadar Güney Slav Uluslarının bütünlüğü gibi bir proje gündeme gelmiş olsa da bir Yugoslav üst kimliği yaratılamamıştır. Ne Slav kökenli halklar, ne ötekiler hiçbir şekilde alt kimliklerinden vazgeçmemişlerdir.
İkinci olarak, Yugoslavya coğrafyası tarih boyunca bir azınlıklar mozaiği görünümündedir. Eski Yugoslavya'da çoğunluk oluşturan Güney Slav halklarının dışında onlarca dil, din, mezhep, etnisite farklılığı bulunmaktadır. Devletin baskıcı niteliğinin güçlü olduğu dönemlerde bu durum sorun yaratmamıştır. Buna karşılık özgürlüklerin nispeten genişlediği dönemlerde, azınlık sorunları her düzeyde kendini göstermiş ve yer yer denetim altına alınamaz hale gelmiştir.
Üçüncü olarak belirtilmesi gereken husus şudur: Milliyetçilik, Yugoslavya'da yaşayan halkları geçmişten günümüze derin biçimde etkilemiştir. Slav kökenli olanlar ve diğerleri komünizm döneminde bile bir şekilde milliyetçi taleplerini ortaya koymuşlardır. Sırplar, ülke genelinde hâkimiyet kurmayı hedefleyen tahakkümcü milliyetçiliğe yönelirken, Katolik olan geleceğini Avrupa'da gören Hırvatlar ve Slovenler, ayrılıkçı milliyetçiliği benimsemişlerdir. Bosna Hersek'de Müslüman olmak, hem dini inancı, hem de diğerlerinden farklılığı öne çıkaran unsurdur. Kosova'da yoğun biçimde bulunan Arnavutlar kendilerine haksızlık yapıldığı düşüncesi ile hareket ederken, Makedon milliyetçiliği Balkan Savaşları esnasında Yunanistan ve Bulgaristan tarafından belli bölümleri işgal edilen Tarihsel Makedonya'yı canlandırma ütopyasına yönelmiştir. 1980'lerin ikinci yarısında Sırbistan'da devlet başkanlığı görevini üstlenen Slobodan Miloseviç'in Kosova sorununu nedeniyle Sırp milliyetçiliğini tahrik etmesi, ülke genelinde alt kimliklerin öne çıkması ve ayrılıkçı eğilimlerin güçlenmesine neden olmuştur.
Eski Yugoslavya'nın niçin parçalandığını tüm çıplaklığı ve perde arkası ile ele alıp inceleyen bu çalışmanın, uluslararası ilişkiler öğrencileri başta olmak üzere, bölgeye ilgi duyan herkese yararlı olacağına inanıyoruz.
