devlete, orduya bağlılığı ve soyluluğu aşık olduğu kıza kavuşmaktan bir adam öne koyan pyotr andreyiç'in kazak isyanıyla imtihanını anlatan puşkin eseri.
en aklımda kalan yeri o meşhur düellodur. belki de puşkin'in kendisinin de düello sonucu ölmesinden olabilir. puşkin de pyotr andreyiç gibi şiddete eğiliminden ya da barbarlığından değil, kitaptaki gibi sevdiği kadın için, ağırına giden bir durumda dövüşmeyi bilmediği halde onurunu korumak için düello etmiştir. bu belki de soyluluğun gerekliliğidir.
kitapta da aslında iki rakip arasında kavga veya nefret belirtilerine rastlanmaz.
bir kere grinev'in sevdiği kadın için içine girdiği olaylar takdire şayan. aynı şekilde, ürkek, korkan, utangaç, taşralı bir kız olan maria ivanovna'nın çariçe'ye kadar çıkıp hakkını araması da öyle.
fakat hikayeyi hikaye yapan pugacev'dir. pugaçev'in grinev ile diyalogları, "artık geri dönemem, yola çıktım bir kere" demesi, kendisine yapılan iyiliğe bu denli ahd-i vefa göstermesi, kendisinin cahil, kaba bir isyancı olduğunu değil, bilakis hisli, fakat idealist, büyük ölçüde maceraperest, fakat en önemlisi ezilmiş bir taşralının göstereceği reflekslere sahip olması, onun planlı bir eylemci olduğunu ortaya koyar.pugaçev'in çariçe'ye bağlı olan asker ve halk yığınlarını katletmesi gözardı edilirse -nasıl edilecekse?- kendisi sadece taşra insanında görülebilecek bir duyarlılığa sahiptir.
Aleksandr Puşkin
