Zaniyeler
Salahaddin EnisUzun yıllar gazetecilik yapan, çeşitli romanlar yazan ancak yazdıklarının çok azı günümüze ulaşabilmiş Salâhaddin Enis’in Zaniyeler romanı, bir dönemin İstanbul’unda savaş zenginlerinin hayatlarına odaklanıyor. Natüralist roman geleneğinin izlerini taşıyan Zaniyeler’de hızlı yükselişler, ahlaki çöküşler ve savruluşlar eşliğinde insan hayatlarındaki facialara tanık oluyoruz.
“... Zâniyeler romanının yeniden basılması çok yerinde olur. Çünkü bu romanın Birinci Dünya Savaşı İstanbul’unun sorumsuz, yozlaşmış, zenginlik bezgini yüksek sınıf kesitli olması yanı sıra, günün gözde edebiyatçılarının iç yüzlerini yansıtan özel bir değeri de var. Romandaki kişilerden bazılarının (Yahya Cemal, Cemal Tahir, Rifat Melik vb. gibi), Yahya Kemal, Celâl Sahir, İzzet Melih vb. oldukları anlaşılıyor. Bu cesaret, Salâhaddin Enis’in niçin sonralara geçmesinin, günümüze gelmesinin önlendiğini, bir tür unutturulmaya mahkûm edilişini de aydınlatıyor...”
Behçet Necatigil
222 sayfa · İlk Yayın Tarihi: Ağustos 2004
Yorumlar ve İncelemeler
2 Dünya savaşı sırasında hayat kadınlarının gözünden İstanbul’u , İstanbul’un ileri gelenlerini anlatıyor. Bol ışıklı evler ardındaki pislik yuvalarını okudukça oralarda bizzat kendiniz varmışsınız gibi oluyor. Sadece erkeklerle değil kadın kadına münasebetlerde anlatıyor. En önemlisi paşaların, albayların nice saygılı meslek erbablarının düştükleri sefil hayatı yansıtması. Savaşta yaralanan, ölen askerlere karşı İstanbul’da keyif süren yüksek tabaka. 
Salahaddin Enis 
Zaniyeler
Yazar Hakkında
Salahaddin EnisYazar · 13 kitap
Gürcistan Atabek Hanedanı soyundan Jandarma Albayı Ahmed Enis Bey’in oğludur. Babasının jandarma subayı olması nedeniyle çocukluğu Anadolu'nun çeşitli yörelerinde geçti. Küçük yaşta edebiyatla ilgilenmeye başladı. I. Dünya Savaşı'nda askere alınınca hukuk öğrenimini yarıda bırakmak zorunda kaldı, yedek subay olarak İstanbul'da görev yaptı. Heyet-i Âyan katipliği ve Seyr-i Sefain İdaresi Neşriyat Müdürlüğü yaptı.
Salahattin Enis 1912'de Tanin'de gazeteciliğe başladı. İkdam, Payitaht, İleri, Vakit, Son Saat, Cumhuriyet, Son Posta gibi gazetelerde düzelticilik, yazarlık, yazı işleri müdürlüğü görevlerinde bulundu. Fağfur, Şair, Nedim, Şebap, Düşünce dergilerinde yayımladığı hikayelerde doğalcı akıma bağlı göründü; toplumsal sorunların ortaya konması gerektiğine inanan yazılar yayımladı. Mütareke döneminde Kaplan adlı çok saldırgan, on beş günlük edebiyat dergisini çıkardı. Derginin başlığındaki "sert ve serbest sözlü edebi-içtimai mücadele risalesidir" sözleri derginin tutumunu ortaya koyuyordu. "Çingeneler" adlı hikayesi yüzünden kovuşturmaya uğradı.
Öykü ve romanlarında genellikle I.Dünya Savaşı yıllarındaki İstanbul'un yozlaşmış çevrelerini konu aldı. Başlıca romanları arasında Neriman (1912), Zaniyeler (1923, 1989), Sârâ (1926), Cehennem Yolcuları (1926), Orta Malı (1926), Ayarı Bozuklar (1926), Endam Aynası (1927) sayılabilir. 1918-24 yıllarında yazdığı hikayelerinin on üç tanesinin toplandığı Bataklık Çiçeği (1924), konuları, kişileri, gerçekçi-doğalcı gözlem gücü, canlı, akıcı anlatma tekniği ile dikkati çekti. Yapıtları açık saçıklıkla suçlandı. En tanınmış romanı olan ve günlük biçiminde yazılan Zaniyeler, aşırı karamsarlığı bir yana bırakılırsa, Türkiye'nin I.Dünya Savaşı yıllarındaki toplumsal yaşamını canlandıran güçlü romanlarından biridir.
