Ziya Şakir'in Edirne Savunması Anıları
KolektifQuotes
14 Şubat 1913
Siperlerden çıkıp karargâha geldiğimiz zaman öğrendik ki, kaç gündür kuru ekmek ile bazen zeytin bazen de peynir yediğimiz için, son günlerde sırf askerin midesine sıcak bir şey girsin diye peynir suyu ile at etinden kavurma yapmışlar.
Daha karavananın buram buram tüten dumanlarını görür görmez neşemizden sarhoş olmuştuk ve o sarhoşlukla da karavanada ne varsa tıka basa midemize doldurmuştuk. Fakat iki saat geçmeden hepimizde dayanılmaz bir ıstırap başladı. Karargâh, adeta bir koleralılar kampı halini aldı.
Zavallı askerler çadırdan boşanmış, her biri bir çalının dibinde. Sert bir kuzey rüzgârı esiyor. Ortalığı kırıp geçiriyor. Müthiş bir kuru soğuk da caba. Böyle bir havada çalı diplerinde şiddetli bir buruntudan kıvrım kıvrım kıvranmak o kadar feci bir şey ki...
Buna sebep, paslı teknelerde kalan pis peynir suyu ile at etinden yapılmış ve küflenmiş kavurma. İşte, yemek diye yediğimiz “özel” leş gıdası.
Yakıt Sıkıntısı Başladı
6 Kasım 1912
Hava sıcaklığı düştükçe düşüyor. Bu sabah termometre sıfırın altında 3 dereceyi gösteriyordu. Çarşılarda ne mangal ve ne de maden kömüründen eser kaldı. Belediye deposunda bulunan bütün petrollere de müstahkem mevki levazım müdürlüğü el koydu.
Bununla birlikte, Yahudi bakkallar ellerindeki petrollerin de askeriye tarafından ele geçirileceğini bildikleri için onları derhal paraya çeviriyorlar. Petrolün çift tenekeli sandığını gizlice 70-80 kuruşa satıyorlar.
Edirne civarındaki araziyi iyice tanımak için Taştabiye civarındaki taşocaklarında bir Bulgar kurmay miralayının altı ay amelelik ettiğini işitmiştim. Edirne sokaklarını tamamen öğrenmek ve mesafeleri tespit etmek için de yine yüksek rütbeli bir kurmay subayının yıllarca boza sattığını da işitmiştim. Fakat bunlara inanmak istememiştim. Ama şimdi karşımdaki Bulgar yüzbaşısının biraz gurur ve biraz da alay ile kımıldayan dudaklarındaki ifadeyi görür görmez işittiklerimin doğru olduğuna derhal hükmettim.
Öteden beri mülkiye ile askeriye arasına girmiş olan uyuşmazlık birçok felakete sebep olmuştu. Bu zihniyet; Bulgar eşkıyanın her tarafı yakıp kavurmasından, kan ve ateşe boğmasından daha tehlikeliydi Fakat her iki taraf da bu yürekler acısı duruma ve felakete zerre kadar önem vermemiş, hiçbir zaman hiçbir işte birbirlerine yardım etmemiş ve destek olmamışlardı. Nitekim bir jandarma müfrezesinin kuşatma altında olmasına rağmen kumandasında 200 bin kişilik bir kuvvet bulunan “Yüce Mareşalliğin”, ölüme mahkûm olan zavallı jandarmaları kurtarmak için en küçük bir girişimde bulunmaması, cidden acınacak bir durumdu.
Müslüman ve Türk köylerine yapılan saldırılar sıklaşmıştı. Saldırıya uğramadık köy, yakılmadık çiftlik kalmamıştı. Ele geçirdikleri Müslüman kadınlarının, kızlarının ve hatta erkek çocuklarının önce ırz ve namuslarını ayaklar altına alıyorlar, sonra da o bedbahtları vahşi bir şekilde öldürüyorlardı.
Daha karavananın buram buram tüten dumanlarını görür görmez neşemizden sarhoş olmuştuk ve o sarhoşlukla da karavanada ne varsa tıka basa midemize doldurmuştuk. Fakat iki saat geçmeden hepimizde dayanılmaz bir ıstırap başladı. Karargâh, adeta bir koleralılar kampı halini aldı.
Zavallı askerler çadırdan boşanmış, her biri bir çalının dibinde. Sert bir kuzey rüzgârı esiyor. Ortalığı kırıp geçiriyor. Müthiş bir kuru soğuk da caba. Böyle bir havada çalı diplerinde şiddetli bir buruntudan kıvrım kıvrım kıvranmak o kadar feci bir şey ki...
Buna sebep, paslı teknelerde kalan pis peynir suyu ile at etinden yapılmış ve küflenmiş kavurma. İşte, yemek diye yediğimiz “özel” leş gıdası.
Balkanlar’daki çatışmalarda diri olarak ele geçirilen komitacılardan elli kişiye çeşitli mahkemeler tarafından idam cezaları verilmişti. Fakat Sultan Hamid, bütün idam mahkûmlarına yaptığı gibi, bu elli Bulgar’ın idam cezalarını da ömür boyu hapse çevirmiş ve onları Trablusgarp’ın güneyindeki Fizan kasabasına sürgün etmişti. Meşrutiyetin ilanının ardından bu cezalar da kaldırıldı. Elli mahkûm önce Trablusgarp’a ve sonra Selanik’e getirildi. İstedikleri yere gitmekte serbest oldukları kendilerine bildirildi