Heyecansızlığın sebebi...
Ya bu hayata doydum,
Ya da duygularımı kaybettim,
Ya da huzurun menbaıları gaybe karıştı...
İnsanların heyecanla ve mutlulukla karşıladıkları şeyler bana sıradan geliyor artık. Ve bu benim huzurumu kaçırıyor.
İnsanlar yazarlarla ve eserlerle karşılaştıklarında edeplerinden dolayı konuşamayıp diyeceklerini karıştırırlarken, (arkadaşımın da tabiriyle) ben askerden arkadaşmış gibi konuşuyorum. Yazdıklarıma kıymet verip buraya kadar okuyan muhterem, belki bu anlattıklarım sana güzel bir şeymiş gibi gelebilir; fakat değil. Bunu bil...
Hastalıktan önce sağlığın,yaşlılıktan önce gençliğin, zenginlikten önce fakirliğin değerini bil ki bunlar kıymet bilinmeyen şeylerdir.Zira bir anda bunlar alınır.Çünkü bunu veren almasınıda bilir...
Bil ki kıymet ve ehemmiyet, kemiyette ve adet çokluğunda değil.
Sevenlere
Sevilip de seviliyorsan
Kıymet Bil İşte o an
Özleyip de özlüyorsan
Şükret işte o an
Bekleyip de bekleniyorsan
Kapıyı çal, çal işte o an.
Ey kâfirlerin çokluklarından ve onların bazı hakaik-i imaniyenin inkârındaki ittifaklarından telaşa düşen ve itikadını bozan bîçare insan! Bil ki:
Kıymet ve ehemmiyet, kemiyette ve adet çokluğunda değil. Çünkü insan eğer insan olmazsa şeytan bir hayvana inkılab eder. İnsan, bazı Frenkler ve Frenk-meşrepler gibi ihtirasat-ı hayvaniyede terakki ettikçe daha şiddetli bir hayvaniyet mertebesini alır. Sen görüyorsun ki hayvanatın kemiyet ve adet itibarıyla hadsiz bir çokluğu varken, ona nisbeten insan gayet az iken, umum enva-ı hayvanat üstünde sultan ve halife ve hâkim olmuştur.
İşte muzır kâfirler ve kâfirlerin yolunda giden sefihler, Cenab-ı Hakk'ın hayvanatından bir nevi habîslerdir ki Fâtır-ı Hakîm onları dünyanın imaratı için halk etmiştir. Mü'min ibadına ettiği nimetlerin derecelerini bildirmek için onları bir vâhid-i kıyasî yapıp âkıbette müstahak oldukları cehenneme teslim eder.
Mesnevi[Y] - 159
