‘Yüzde doksan isabetli atıştansa sessizlik bin kat yeğdir.’
Zen düşüncesi başından beri sözcüklerin hakikati dillendirmeye yetmeyecek kadar sınırlı araçlar olduğunu vurgulamış, hakikatin sessiz-sözcüksüz aktarımında iki önemli pratiğe başvurmuştur:
benliğin sessizce gözlenmesiyle zihnin düalist sınırlarının aşılmasına, her şeyin olduğu gibi, öylecelikle görülebileceği bir
kavrayışa ulaşmayı hedefleyen sessizce oturma pratiği, zazen ve gene zihnin düalist sınırlarının ve dilin hakikati ifade etmedeki yetersizliğinin üstesinden gelmek için kurgulanmış, ilk bakışta akıldışı (irrasyonel) ve absürt gibi görünen paradoksal dil oyunlarının üzerinde çalışarak tüm biçimlerin ve sınırlamaların ardında yatan biçimsiz ve sınırsız öyleceliğin akıl-üstü (sürrasyonel) bir biçimde kavranması pratiği, koan. Zazen, sessizlikten sessizliğe giden bir yol olarak tanımlanabilirse en meşhur örneklerinden biri “Bir elin sesi nedir?” sorusu olan koanlar için de seslerden sessizliğe giden yol diyebiliriz pekâlâ.
Bazı brahmanlar ve çile dolduran budist rahipler, mutlak doğrular sorunu yüzünden çok tatsız bir tartışmaya girişmişler. Tartışmalar dünyanın sonsuz olup olmadığı, bedenle ruhun birbirinden ayrılıp ayrılmadığı gibi konular üzerineymiş. Her rahip kendine göre yorumlar yapıyor ve seslerini giderek yükseltiyorlarmış. Tartışmayı duyan Budda, onlara şu
Sayfa 104 - Pegem AkademiKitabı okudu
Koan nedir?
Koan: (Çince gong'an: kelime anlamı hukuksal iş, kamusal yargı) Linji okulu Japonya'da Rinzai olarak adlandırılır. Rinzai okulu, pratik düzende deneyim yaşamanın önemine vurgu yaparak, özellikle fiziksel çalışmayı ve koan kullanımını savunur. Koan
paradoksal, mantıkdışı, tuhaf, hatta saçma ifadelerdir. Herhangi bir akıl yürütmeyi yenilgiye uğratan bu meditasyon nesnesiyle birlikte, bilinç alanındaki her şey sorgulanır. Mantıklı düşünceyle cevaplanması mümkün olmayan, yalnız sezgilerle anlaşılabilen hikâye, diyalog ya da sorulara verilen addır. Koan uygulamasını öne çıkartan usta, her öğrenciyi kendi derin doğasını açmaya mecbur eder.
Koanlar, meditasyon teması olarak önerilen bu muammalar, yorum da gerektirmez. Gizli anlamları, keşfedilecek sırları yoktur, geleneksel ölçütleri sarsmaya yönelik olan şey onların anlamsızlıklarıdır. Sorunu çözümlemek, diyalektik bir akıl yürütmeyle çelişkiyi aşmak demek değil, soruyu sorgulamak ve böylece problemi ve her türlü şaşkınlığı ortadan kaldırmaktır. Açmazı geride bırakmak için düğümü çözmektir.
Bir koanla düşünmeden karşı karşıya gelmek, uyanma (satori) çabasını teşvik eder. Çarpıcı bir provokasyon olan koan bir meditasyon tekniğidir. Kuşku uyandırmaya yöneltir. Öğrenci zen koanlarının çoğunun bir dramın bütünü değil, piyesin belli noktaları olduğunu asla unutmamalıdır.
Sayfa 40 - Dost Kitabevi (Kültür Kitaplığı142)Kitabı okudu
Zen Nedir? Zen kavramını anlamak neden zordur?
Zen hakkında konuşmaya başlayan insanların çoğunun yaptığı en temel hata, zen ile ilgili kesin bir tanımlama yapmaya girişmektir. Hatta zen fikrini; bir meditasyon uygulaması, hobi, alışkanlık, inanç sistemi, felsefe, ilahi bir rota, yol gösterici bir ilke olarak tanımlayama çalışmak da doğru
Anlatıbilim Açısından Budist Sinema: Yeni Bir Türe Doğru mu?
Budizm’in sürekli olarak, bir din değil bir felsefe olduğu ileri sürülür. Bireysel düzlemde böyle olabilir, ancak kurumsallaşmış bir ideoloji olması dolayısıyla dinsel niteliği bulunuyor. Budizm, yaşamı acı ile tarifler. Bir tanrı inancı olmayan Budist ideolojiye göre, Buda, insanın içindedir. Bu özellik doğuştan gelir. İçimizdeki Buda kimileri
