*****
Dil, onsuz bilimsel ilerlemenin düşünülemediği bir sosyal kurumdur
*****
Sayfa 137 - İnsan YayınlarıKitabı okudu
*****
İnsan tabiatının bazı eğilimlerine müracaatla akla yatkın bir şekilde açıklanamayacak olan pek az olay tasavvur edebiliriz. Fakat olabilecek herşeyi açıklayabilen bir metod, hiçbir şeyi açıklamaz.
*****
Sayfa 137 - İnsan YayınlarıKitabı okudu
*****
Comte ve Mill, ilerlemenin insan tabiatının kanunlarına indirgenebilen şartsız veya mutlak bir trend olduğuna inanıyorlardı.
*****
Sayfa 136 - İnsan YayınlarıKitabı okudu
Milletler veya hükümetler veya piyasalar gibi kollektif varlıklara ilişkin bireyselci ve kurumsalcı modellerimizin, bilimsel ve endüstriyel ilerleme gibi sosyal hareketlerin olduğu kadar, siyasi durumların da modelleriyle tamamlanması gerekecektir.
*****
Sayfa 134 - İnsan YayınlarıKitabı okudu
Evrim Bilimsel bir kanun değil !
Evrensel hipotez dediğimiz şey, -mesela, çeşitli cinsler ve türler arasındaki bazı benzerliklere ilişkin bir biyolojik ve paleontolojik gözlemler kalabalığının, ilgili formların ortak bir soydan geldikleri varsayımıyla açıklanmasıdır. Her ne kadar kalıtım, farklılaşma (segregation) ve mutasyon kanunları gibi bazı tümel doğa kanunları onunla açıklanma imkânı buluyor ise de bu hipotez bir tümel (universal) kanun değildir. O daha çok tikel (tekil veya spesifik) bir tarihî önerme karakterine sahiptir. ("Charles Darwin ile Francis Galton'un dedeleri aynıydı" şeklindeki tarihsel önermeyle aynı konumdadır, o.)
Sayfa 107 - İnsan YayınlarıKitabı okudu
Evrimcilerin, evrimi "geleneksel düşünceye karşı cesur ve ihtilalci bir meydan okuma" olarak karşılayan duygusal tutumlarını paylaşmayan herkesten cehalet taraftarı (obscurantist) diye şüphe etme eğiliminde olmalarından gözüm biraz korktuğu için, burada modern Darwinizmde ilgili olguların en başarılı açıklamasını gördüğümü söylemem iyi olacaktır. Evrimcilerin duygusal tutumlarının güzel bir örneği, C.H. Weddington'un "Evrimin yönünün iyi olduğunu, düpedüz o iyi olduğu için, kabul etmeliyiz" şeklindeki ifadesidir. Bu, aynı zamanda Profesor Dernal'in Darwinci tartışmayla ilgili aşağıdaki aydınlatıcı görüşünün hâlâ geçerliliğini koruduğu gerçeğini sembolize eden bir ifadedir: "Bilim, haricî bir düşmanla, yani kiliseyle savaşmak zorunda kalmış değildi; kilise bilim adamlarının kendi içlerindeydi."
Sayfa 107 - İnsan YayınlarıKitabı okudu
Evrim Teorisi !
Son zamanlardaki tarihselcilik modası yalnızca evrimcilik modasının bir parçası olarak kabul edilebilir. Evrimcilik ise, öyle bir felsefedir ki, etkisini büyük ölçüde, yeryüzündeki çeşitli bitki ve hayvan türlerinin tarihine ilişkin parlak bir bilimsel hipotez ile tesadüfen yerleşmiş bir dini inancın da bir parçasını oluşturan daha eski bir metafizik teori arasındaki bir dereceye kadar sansasyonel çarpışma ya borçludur.
Sayfa 107 - İnsan YayınlarıKitabı okudu
Marx, bir iyimserdi ve belki de (Spencer gibi) tarihselci bir ahlak teorisinin taraftarıydı. Bundan dolayı da onun ütopyacı projesi, durdurulmuş bir toplumun değil, gelişen yahut "dinamik" bir toplumun projesiydi. O hiçbir siyasi veya iktisadi zorlama tanımayan bir ideal ütopyada devletin ortadan kalktığı, herkesin kabiliyetlerine göre serbestçe İşbirliği yaptığı ve bütün ihtiyaçlarının karşılandığı bir ideal durumda doruklaşacak bir gelişmeyi haber vermiş ve aktif bir biçimde onu kolaylaştırmaya çalışmıştı.
Sayfa 77 - İnsan YayınlarıKitabı okudu
*****
Herhangi bir teknolojinin en karakteristik görevlerinden biri de neyin gerçekleştirilemeyeceğini göstermektir.
*****
Sayfa 70 - İnsan YayınlarıKitabı okudu
Halbuki şuan yapay embriyo üreterek belalarını arıyorlar
*****
Benim teknolojik yaklaşım hakkındaki ana düşüncem belki de şu şekilde ifade edilehilir: Sosyoloji (ve hatta belki de genel olarak sosyal bilimler) "Newton'unu veya Darwin'ini" değil, Galileo'sunu veya Pasteur'ünü aramalıdır.
*****
Sayfa 69 - İnsan YayınlarıKitabı okudu
Kant
"Her merak dürtüsüne kapılmak ve araştırmaya olan ihtirasımızın, yeteneğimizin sınırlarından başka birşeyle sınırlanmasına izin vermemek: Bu, zihnin bilginliğe (scholarship) yakışmayan bir oburluğunu gösterir. Ancak bilgeliktir (wisdom: hikmet, irfan, akıl) ki, boy gösteren sayısız problem arasından çözümleri insanoğlu için önemli olanları seçip-alma meziyetine sahiptir. "
Sayfa 66 - İnsan YayınlarıKitabı okudu
*****
Tarihselci hatta daha da ileri gidebilir ve benimsenecek en makul tutumun, Kişinin kendi değerler sistemini, kapıya dayanıp zorlayan değişmelerle uyuşacak şekilde ayarlaması olduğunu ekleyebilir.
*****
Sayfa 64 - İnsan YayınlarıKitabı okudu
*****
"Tarihselci, sosyal gelişmeyi yalnızca yorumlayabilir ve çeşitİi yollardan ona yardımcı olabilir; halbuki onun asıl söylemek istediği, hiç kimsenin onu değiştiremeyeceğidir "
*****
Sayfa 62 - İnsan YayınlarıKitabı okudu
Ne eylemsizliği, ne de gerçek kaderciliği benimsemesine rağmen tarihselcilik, kapıya dayanan (impending) değişmeleri değiştirme girişimlerinin beyhude olduğunu anlatır: Kaderciliğin özel bir türü, tarihin trendlerine ilişkin bir kadercilik bu.
*****
Sayfa 62 - İnsan YayınlarıKitabı okudu
Mümkün mü ?
Gerçekte bazı etkili tarihselci yazarlar, içinde insani işlerin akıl yoluyla planlanabileceği bir özgürlük ülkesinin geleceğini iyimserlikle haber vermişlerdir. Ve onlar, insanların şu anda içinde acı çektiği zorunluluk ülkesinden akıl ve özgürlük ülkesine geçişin akıl tarafından değil -mucizevi bir şekilde- katı zorunluluk tarafından, boyun eğmemizi öğütledikleri tarihsel gelişmenin kör ve amansız kanunları tarafından gerçekleştirileceğini söylerler.
Sayfa 61 - İnsan YayınlarıKitabı okudu