Artık sığırımız montofon veya Holstein, tavuğumuz leghorn veya newhempsire, domatesimiz lucy veya fantastic. Kavunumuz, karpuzumuz, salatalığımız hatta ıspanağımız da öyle. Soğan tarlalarımızda dünya devletlerinin tıska ve tohum markaları cenk ediyor. Üveyik buğdayı ekilen kıraçlarımız bile bu modaya uydu ise, şüphesizdir, elmamız da golden delişiyöz veya starting olmalıydı. Oldu da...
Sayfa 61
Önden söz ederek başlayalım
Bence bir sokağında doğup büluğa bile ermeden terk ettiğimiz şehirlerden ziyade, kemiklerimizi kıyamete kadar muhafaza edecek topraklar önemliydi.
Sayfa 16
KÜLTSEL VE TEOFORİK İSİMLER
Pagan dini bölgesel farklılıklar gösteriyor, farklı yerlerde farklı tanrılar ve tanrıçalar kült addediliyor olsa gerektir.
Sayfa 89Kitabı okuyor
Coğrafi Keşifler
Bugün birisine "Büyük Coğrafî Keşifler" hangileridir diye sorarsanız pek değişik cevaplar alabilirsiniz. İyi ve Avrupa tarzı klasik bir eğitim görmüş bir insan bunları 15. yüzyıl sonu ile 16. yüzyılda yapılan ve Afrika, Amerika ve Uzak Doğu'yu AvrupalIlara tanıtan keşifler diye betimleyebilir. Profesyonel bir coğrafyacı size büyük coğrafî keşiflerin halk arasında yukarıda anlatılan şekilde bilinen keşifler olduğunu, ancak bunlara eski çağda yapılmış olanlarla, daha sonra 18. yüzyıla kadar yapılanların da eklenmesi gerektiğini söyler. Eğer Amerikan eğitimi görmüş sol politika sempatizanı birisi ne çatarsanız o da size coğrafî keşif kavramının zırva olduğunu, sözde keşfedilen Afrika, Uzak Doğu ve Amerika gibi yerlerin de "keşfedildikleri" tarihlerde meskûn olduklarını ve bu "keşif" masalının sömürgeci ekonomik düzenin bir uydurması olduğunu söyleyebilir. Ben bu yazımda büyük coğrafî keşifleri profesyonel bir coğrafyacının anladığı şekilde ele alacağım.
Sayfa 38Kitabı okudu
Küresel Isınma Atlantik Okyanusu Akıntılarını Tehdit Ediyor
Yapılan bir araştırmada, Kuzey Atlantik’teki okyanus akıntısının iklim değişiminin sonucu olarak beklenenden daha erken bir tarihte yok olabileceği , bunun da tüm dünyada hava durumu düzenini altüst edebileceği yönünde bulgular elde edildi. Araştırmaya göre tropikal bölgelerdeki ılık suları kuzey bölgelere taşıyan Atlantik Meridyonel Devinim Dolaşımı (AMOC) 2025 ile 2095 arasındaki bir tarihte , en yüksek ihtimalle de 2050’lerde duracak. Florida’dan Kuzeybatı Avrupa’ya uzanan Gulf Stream akıntısını da kapsayan bir akıntılar ağı olan AMOC, mevcut iklimi oluşturan ve devamını sağlayan önemli unsurlardan biri. Bu sistemin çökmesi bütün dünyada sıcaklık ve yağış rejimlerini etkileyebilir.
Sayfa 15Kitabı okuyor
Dörnala gelip Uzak Asya'dan
Akdeniz'e bir kısrak başı gibi
uzanan bu memleket bizim.
- Nazım Hikmet Ran
Siz de farkında mısınız, kent lafının tarihsizliği ve musikiden mahrum oluşu, bana mazisi otuz-kırk seneyi Geçmeyen nevzuhur yerleşim yerlerini hatırlatıyor. Mesela Eskişehir nereden bakarsanız bakınız bir kenttir; ama Kütahya bir şehirdir.
Sayfa 84Kitabı okudu
Kars ve çevresi Türk tarihinin en ilginç bölgelerinden biridir. Kars yaylasının coğrafyasında dahi bu fark görülür. Yazın ortasında, temmuzda yağmur ve serinliğin, tatlı bir meltemin, kış aylarında ise en sert iklimin yaşandığı bir yerdir. Bununla birlikte hayvancılık ve yan ürünlerin elde edilmesinde bugün de seçkin konuma sahiptir.
O, Zahidi atmazdı. Yox. Lazım olsa, özü də döyüşərdi, hətta Dalima məktublarında müharibənin mənasız olduğunu və hər iki tərəfin uduzacağını yazsa belə.
Sayfa 14 - Nebula Publishing HouseKitabı okudu
"İtalya bir Avrupa memleketidir, malum! Fakat İtalya'nın cenubu, hava, ziya, nebatatın cinsi, insan tipi itibarıyla, muhakkak Şimalî Afrika'dan addolunmak lâzım gelir. Arada deniz olmasa, hiç şüphe yok ki Yunanistan'ın, İtalya'nın, Fransa'nın ve İspanya'nın bütün cenup kısımları, Avrupa'nın iklim hududu haricinde kalırdı."
Sayfa 62 - ÇAĞRI YAYINLARI , Baskı: Enes Ofset 2005 İstanbulKitabı okudu
“Napoli’de yaşanır” diyor bir yazar, Roma’da düşünülür, Floransa’da yaratılır.
Sayfa 309Kitabı okudu
Van'a gitmişken Van Gölü'nü görün, çok güzeldir. Özellikle etrafındaki koca koca volkanlar görülmeye değerdir. Volkan demişken Nemrut'u da görün tabii. En son 1443'te patlamıştı, hâlâ her an patlayabilir. Bu volkanlar aktif durumdalar, örneğin Tendürek de aktif volkanlardan biridir.
Sayfa 189
Son söz
Esasında ilk dönem coğrafyacıları, çok yönlü şahıslardır. Coğrafya haricinde de kitaplar yazmışlardır. Öte yandan şunu da unutmamamız gerekir. Anlattığımız müelliflerden bazıları farklı itikada mensupturlar. Meselâ Yakûbî, Şia inancını benimserken; Mesudî, Şiîlik ve Mutezileye mensuptur. Dolayısıyla zikredilen müelliflerin eserlerini okurken, bu yönlerini de göz ardı etmemek gerekir.
Burada anlattığımız âlimler ve eserleri, elbette ilk devir İslâm coğrafyacılarının tamamı değildir. Anlatmaya çalıştığımız, denizde bir damla, yağmurdan bir katredir. Bütün literatürü burada anlatmamız mümkün değildir. Biz, âcizane olarak, sizlere sadece kapı aralamış olabiliriz. Kapıyı geçip engin coğrafyalara adım atmak, sizin uhdenizdedir.
Kaynaklar: Betül Yurtalan, İslam Coğrafyacılarına Göre Mezhepler,
YL. Tezi, Ankara 2015; M. Bahauddin Varol, Endülüs'te Coğrafya ve Coğrafyacılar, İstem, Yıl 7, S. 14, 2009, s. 61-77; M. Faruk Toprak, Yakut El-Hamevi'nin Mu'cemu'l-BulKitabı okudu
