h
His ve İdrak
1 üyeTakip
HADDİNİ BİLMEK ŞARTIYLA...
"İçimizde öyle bir doyma ve kanma duygusu var ki, onu doyuran ve kandıran şeye hakikat diyoruz. Halbuki hakikat, bizim duyduğumuzdan mücerret ve müstakil olmak gerek. İşte bu mücerret ve müstakil anlam, yine içimizde, fakat saklanmış olması lazım... His sultan, akıl vezir... Haddini bilmek şartıyla!"
Sayfa 370 - Büyük Doğu Yayınları
BÂTINÎ İDRAK EDİCİ KUVVETLER...
Bâtınî idrak edici kuvvetler: İdrak eden, ancak hıfzedemeyenler... Hıfzeden, ancak akledemeyenler... Hem idrak edip, hem de tasarruf edenler. İdrak eden kuvvetler, "sûreti idrak edenler ve mânâyı hıfzedenler" olmak üzere ikiye ayrılırlar. İdrak edici kuvvetler, ya doğrudan doğruya-vasıtasız idrak ederler veya başka bir idrak edici kuvvet vasıtasıyla idrak ederler
Sayfa 406 - XXIX. NYMPHA-HÜRMÜZ, -BATINÎ İDRAK EDİCİ KUVVELER-, İBDA Yayınları
BATINÎ İDRAK EDİCİ KUVVELER: VEHİM...
_ "(...)Kuvve-i Vehmiyye: Her şeyi ihatâ eden hayâl genişiliği içinde, her şeye sirayet edebilir, ilmin ortasına konmuş ve cüz'i mânâların idrakine yarayan kuvvet. duyularla hissedilen şeylerden, duyularla hissedilmeyen cüz'i mânâlar çıkarmak. İnsanda bulunan bu kuvvet, insanda hakikate aykırı ve gerçek dışı şeyleri de kabule zorlar; mesela aklı, tahayyül edilemeyen ve hıfzedilmemiş eşyanın varlığını kabule zorlar. (Kâinatın hep var kalacağını kabul, maddenin sonsuz oluşu gibi)… Bir yön ve mekân belirtmeyen "aklî cevher-ruh"un varlığını kabul etmeme gibi... Kâinatı kuşatan bir boşluğun varlığını kabul ettirmeye çalışmak gibi... Bir meselenin ispatına dair deliller getirilirken, hüküm ve başlangıcı kabul ettiği hâlde, çıkan neticeye karşı olmak gibi... Bazı görüş sahipleri, kuvve-i veymiyye'nin, hayvanî (hayatî) fiil ve işlerin çoğunun ondan sadır olduğu bir kuvve olduğunu söyler; ve onun cüz'i hükümlerinin mantıkî bir faslı olmadığını, bunların tahayyülî hükümler olduğunu..."
Sayfa 404 - 405 XXIX. NYMPHA-HÜRMÜZ, -BATINÎ İDRAK EDİCİ KUVVELER-, İBDA Yayınları
HİSS-İ MÜŞTEREK ve BİNTASYA...
- " (...)İhsaslar bir şey yollamadan, 5 hasse (duyu) nun idrak edebileceği bir şey yoktur; bu zâhiri idrak edicilerde bulunan kuvvenin birleşmesi HİSS-İ MÜŞTEREK, bunlarla ilgili veya ilgisiz mânâların değerlendirildiği içyüz ise, "bâtınî idrak edici kuvvetler" olarak, ruhun emrinde ve beyinde yer tutuyor. hiss-i müşterek'in iç yüzü BİNTASYA.
Sayfa 407 - XXIX. NYMPHA-HÜRMÜZ, -BATINÎ İDRAK EDİCİ KUVVELER-, İBDA Yayınları
RUH-HİSS-i MÜŞTEREK ve KUVVE-İ VEYMİYYE...
Ruh, BİNTASYA, HİSS-İ MÜŞTEREK, KUVVE-İ VEHMİYE... Ruh, terkib ve tafsil ettiği sûretleri "hiss-i müşterek", terkib ettiği mânâları ise "kuvve-i vehmiyye" aracılığıyla yapar. Sûret ile mânâ arasındaki fark birincinin ilk önce zâhirî hissin hiçbir müdahalesi olmaksızın "bâtınî" his tarafından idrak edilmesi, ikincinin ise "duyularla hissedilen cüz'i şeylerden, duyularla hissedilmeyen cüz'i mânâları idrak"tir
Sayfa 406 - XXIX. NYMPHA-HÜRMÜZ, -BATINÎ İDRAK EDİCİ KUVVELER-, İBDA Yayınları