Zihin, küçük devrelerin etkinliğinin anlık örüntüler oluşturmak için büyük ağlar üzerinde organize olmasıyla ortaya çıkar. Örüntüler beynin dışında, bedende ya da dış dünyada yer alan şeyleri ve olayları temsil eder ancak bazı örüntüler beynin diğer örüntüleri işlemesini temsil eder. "Harita" terimi kimi çok kaba kimi incelikli, kimi somut kimi soyut olan bu temsili örüntülerin tümü için kullanılabilir. Özetle beyin etrafındaki dünyanın da haritasını çıkarır, kendi yaptıklarının da haritasını çıkarır. Bu haritalar zihnimizdeki imgeler olarak deneyimlenir ve imge terimi de yalnızca görselleri değil; işitme, dokunma gibi duyular ya da iç organlar gibi her türlü duyusal kökenin imgesini de ifade eder.
Evrim ve kişinin yaşamı açısından bakıldığında, bilen olmak adım adım gerçekleşir: ilkben (İng. protoself)* ve ilkel hisleri, eylemle yönetilen çekirdek benlik ve son olarak da sosyal ve ruhsal boyutları bir araya getiren otobiyografik benlik.
* -ç.n. Protoself, Antonio Damasio'nun bilinç kuramında tanımladığı üç benlik katmanından ilkidir. Pek çok türde ortak olan bu bilinçsiz katmanın görevi organizmanın homeostazını (özdengesini) etkileyen fiziksel değişiklikleri algılamak ve anbean kaydetmektir.
Canlı bir hücrenin hayatta kalması için ne gerekir? En basit ifadesiyle, derli toplu bir yuva ve dışarıyla iyi ilişkiler gerekir, bu da yaşamın sunduğu sayısız sorunun düzgün bir şekilde yönetilmesi demektir.
Yaşamın tarihinde bilinçli zihinlerin ortaya çıktığı koşulları ve özellikle insanın geçmişinde nasıl geliştiğini anlamak bu bilinçli zihinlerin ürettiği bilginin ve tavsiyelerin niteliğini öncekinden daha bilgece yorumlamamızı sağlar.
(…)
Bilinçli zihnin ardındaki düzenekleri açıklamak benliklerimizin her zaman güvenilir olmadığını ve her kararı denetlemediğini ortaya çıkarır. Ancak hakikatler bilinçli düşünme yeteneğimizin efsane olduğu yanılgısını reddetme yetkisi de verir. Bilinçli ve bilinçdışı zihin süreçlerini açıklamak bilince dayalı becerilerimizi güçlendirme olasılığını artırır. Benlik yardım almadığında yanlış yönlendiren benliğin karşısına çıkabilecek iki özel araç olan düşünce ve bilim macerasının kapılarını açar.