Tıpkı her küllenişten doğuşun, koru aleve döndürecek bir ivmeye ihtiyaç duyması gibi, küle dönmüş bir toplumsal rûhun ancak coşku ve neşe ile alevlenebileceği düşüncesi ön planda olunca, törenler, ritüeller, kutlamalar ve bayramlar da doğal olarak bu amaca hizmet etmektedirler.
Sayfa 183
Düşman, politik bir kimliğin tahkim edilebilmesi için temel bir ihtiyaçtır. Toplumsal çatışmaların merkezinde ise kimliğin düşmana karşı korunması fikri yatar.
Sayfa 162
Kolektif bellek, sosyal ve kültürel bir olgu olduğu gibi hem toplumsal hem de zamansal boyutta birleştirici ve bağlayıcıdır. Zira bellek, geçmiş olayların zihinde yeniden canlandırılması değil geçmiş ile şimdinin dinamiklerini birleştiren, esnek bir süreçtir. Bu yüzden de toplumsal bellek hem geriye hem ileriye doğru iki yönde işler ve sadece geçmişi kurgulamakla kalmaz, aynı zamanda şimdinin ve geleceğin deneyimlerini de organize eder.
Sayfa 161
Tıpkı bir bireyin yaşam öyküsü gibi, toplumların da hikâyeleri vardır ve bu hikâyelerin kırılma noktalarının olumlu veya olumsuz referanslarla belirlenmiş olması, ulusun genel karakterini etkiler.
Sayfa 144
Lozan Antlaşması'nın Psikopolitik İşlevi
Kimliklere ilişkin tehdidin artmasına paralel olarak kolektif öz doğrulama ihtiyacının karşılanmasına yönelik motivasyonun yükselmesi doğal bir sonuç olduğundan, Lozan Antlaşması'nın en ön plandaki psikopolitik işlevi, ilk kez Rus Çarı Nikolay'ın 1853'te ifade ettiği, "Hasta Adam" stigmasını 20. yüzyılın ilk çeyreğinde parçalayan bir ahit temsilini yüklenmek olmuştur.
Sayfa 136
Tıpkı bireyler gibi devletler ve onları oluşturan insan toplulukları da içinde yer aldıkları sistemin diğer üyeleri tarafından tanınmaya ve saygı görmeye ihtiyaç duyarlar. Sistemden dışlanmak, aşağılanmak, değersiz kabul edilmek, ulusal onuru yaralayan ve o ulusa mensubiyeti olan tüm bireyleri inciten bir durumdur. Bu nedenle uluslararası sistemin eşit statüdeki üyelerinden birisi olarak, bir örgüte kabul edilmek, bir savunma ittifakının parçası olmak, ya da statüko kurucu bir uzlaşma masasının katılımcıları arasında bulunmak, devletler açısından pozitif bir değer algısına sahiptir.
Sayfa 133
Aşağılanmışlığın ardından doğan ulusal narsizmin en bilinen örneği olarak gösterebilecek olan Nazi ideolojisi, düşmanlarla çevrili olma duygusu, ötekilere karşı aşırı şiddete meyil, komplo teorilerine yatkınlık, popülizme destek, bilim karşıtlığını savunma gibi tipik özelliklerin hemen hepsini bünyesinde taşımıştır.
Sayfa 128
Anadolu'nun anavatanlığının belirginleşmesi Anadoluculuk hareketinin de doğuşuna vesile olacaktır. Hareketin ilk tohumları Hilmi Ziya Ülken'e göre 1917'de Türk Ocağı bünyesinde "Büyük Türkçülüğe" karşı "küçük Türkçülük" veya "Türkiyecilik" önerisiyle serpilmiştir.
Sayfa 95
Genç cumhuriyetin kurucuları "vatan" kavramına başka anlam yüklemişlerdir. Onlar için vatan, Osmanlı subayları olarak başlayıp, bağımsızlık mücadelesinin önderleri haline geldikleri bir "direniş ve yeniden doğuş" hikâyesinin yazıldığı, büyük kayıplar ve travmalarla dolu son yüzyılın geçmişe gömüldüğü "bir zafer" alanıdır; düşmanın, işgalcinin def edildiği, "denize döküldüğü" yerdir.
Kısaca vatan, her bir zihin dünyasının ve belleğin kendine göre yansıma alanı bulduğu, travmalarla, anılarla, umutlarla dolu taşıyıcı bir imgedir; kutsal bir emanettir.
Sayfa 87
Şiddetin önüne geçilebilmesi için ve şiddetin tehdit ettiği toplumları demokrasi krizinden kurtarabilmek için fanatık, radikal ve fundamental bağlılıkların aktifleşmelerini engellemek ve pasif durumda kalmalarını sağlamak gerekmektedir.
Aynı zamanda görülmektedir ki, bir kitle hareketi ikna veya zorlama yollarından her ikisini de kullanma imkânına sahipse, genellikle ikinci yolu tercih etmektedir. İkna yöntemi yavaş yürümektedir ve sonucu kesin olarak belli değildir.
Sayfa 139Kitabı okudu
Sadece ikna yoluyla, yaygın ve kalıcı bir örgütlenme kuran bir kitle hareketi hemen hemen hiç yoktur. Koyu bir Hıristiyan olan tarihçi profesör K. S. Latourette şu durumu kabul etmek zorunda kalmıştır: "Her ne kadar İsa'nın ruhu ve silahlı kuvvetler birbiriyle hiç bağdaşmayan zıt şeylerse de ve bu gerçeği kabul etmek her ne kadar nahoşsa da, Hıristiyanlığın ayakta kalmasını çoğu kez silahlı kuvvetler mümkün kılmıştır."
Sayfa 138Kitabı okudu
Fanatizmden şiddet doğduğu ne kadar doğruysa, şiddetin de fanatizm doğurduğu muhtemelen o kadar doğrudur. Çok defa hangisinin önce başladığını anlamak imkânsızdır. Gerek şiddet kullananların gerekse şiddete maruz kalanların fanatik bir düşünce tarzı içine girmeleri mümkündür.
Sayfa 137Kitabı okudu
Yeni bir kimlik arama isteği eşlik etmese bile, sırf benliği reddediş dahi gittikçe artan taklitçiliğe yol açabilir. Reddedilmiş benlik, ayrıksı bir özelliği olduğunu iddia etmez artık ve kopyalama eğilimine karşı gösterilen direnç de böylece ortadan kalkar. Bu durum, belirli bir bireyselliği bulunmadığı için dış etkilere karşı zihinsel savunması bulunmayan küçük çocuklardaki ve farklılaşmamış yetişkinlerdeki duruma benzer.
Sayfa 131Kitabı okudu
Kadınlar için evlenmek, bir kitle hareketine katılmaya benzer imkânlar yaratır; yani onlara hayatta yeni bir amaç, yeni bir gelecek ve yeni bir kimlik (isim) verir. Evde kalmış kızlarla artık evlilikte bir neşe ve tatmin bulamayan kadınların can sıkıntısı, kısırlaşmış ve bozulmuş bir hayatın farkındalığından ileri gelir. Kutsal bir davaya sarılmak, enerjilerini ve varlıklarını bu davanın başarısına adamak yoluyla bu kişiler, amaç ve anlam taşıyan yeni bir hayat bulurlar. Hitler, "boş hayatlarından bıkmış ve aşk ilişkilerinden artık keyif almaz olmuş, maceraya susamış sosyete kadınlarından" tam anlamıyla yararlanmasını bilmiştir.' Bazı büyük sanayicilerin hanımları, daha kocaları Hitler'in ismini duymadan önce onu mali yönden desteklemişlerdi. Miriam Beard, Fransız Devrimi'nden önce, iş adamlarının canları sıkkın eşlerinin oynadığı benzer bir rolden şöyle bahseder: "Bunlar can sıkıntısından harap olmuşlar ve bunalımın pençesine düşmüşlerdi. Yenilik taraftarlarını gönülden alkışladılar."
Sayfa 74Kitabı okudu