t
Türkçe
Türk adı altında Anadolu'ya gelip yerleşen Selçuk oğulları burada büyük bir devlet kurunca hayat şartları gittikçe değişmeye başlamıştı. Zaman geçtikçe, devlet teşkilâtı büyüdükçe İslâm tesiri çoğalınca yeni bir aristokrasi başlamış, hükümdarlar Sultan unvanını almış, vezirler büyük rütbe ve unvanlar almaya başlamışlar, ilim dahi İslâmlık tesiri altında kalmaya başlamıştı. Bundan dolayı hükümdar sarayında siyaset dili resmen Acemce olmuş, Türkçe avam dili olarak kalmıştı. Türkçenin bu suretle ikinci plâna düşmesi, devlet mekanizmasını işleten memur ve şehirli sınıfının oluşması ülkede büyük bir ikilik vücuda getirmişti. Köyde kalan Türk ile şehirdekinin dili, zevki, müziği hatta ahlâk ve adetleri dahi bütünüyle ayrılmış âdeta millet içinde millet oluşmuştu. Bundan dolayı Türk dili, Türk müziği, Türk ahlâkı köyde kalmış, şehirde ise Doğunun özellikle Arap ve Acem'in tesiri ile yeni bir dil, yeni bir müzik ve yeni bir topluluk kurulmuştu. O hâlde Türk köyde kalmış, kozmopolit camia da şehri işgal etmişti. Bu büyük ayrılık neticesinde köylü şehirliyi, şehirli de köylüyü sevmez, anlamaz, bilmez, tanımaz olmuş ve sonunda tahkir etmiştir.
Sayfa 33Kitabı okudu
Umami, “hoşa giden tat” anlamına gelir. Umamiyi dilimizde beşinin tadını beğenmek olarak algılarız.
Sayfa 29 - TÜBİTAK yayınlarıKitabı okuyor
1. tekil şahıs
2. tekil şahıs
3. tekil şahıs.
Bu üç farklı şahıs kullanımın işleyişini gösteren,anlatan kitaplar var mı? Önerilerinizi bekliyorum.
Gülücük, öpücük, karardı, sarardı (ses olayları)
GÜLÜCÜK
Bu kelimede hangi ses olayı var? Önce ekine ve köküne ayıralım. Gül-ü-cük diye mi ayıracağız? Eyleme küçültme eki getirilir mi? Örneği yok bunun. Olmadı bu. Azıcık, daracık gibi örneklerde kelimenin kökü isim. Gülücük kelimesinin kökü eylemdir. Haydi, tekrar düşünelim. Gül - ü (ş) - cük şeklinde olabilir mi? Kelimeye -üş eki (isim-fiil) getirilmiş. Sonra küçültme eki gelmiş. Dolayısıyla -ş ünsüzü düşmüş. Burada ünsüz düşmesi örneği vardır.
ÖPÜCÜK
Üstteki "gülücük" örneğinde olduğu gibi bu kelimede de ünsüz düşmesi vardır. Öp-üş-cük şeklinde ekine ve köküne ayırırsak yine -ş ünsüzünün düştüğü gözüküyor.
SARARDI
Bu kelimede hangi ses olayı var? Sarı bir renk adı. Kökü sarıdır. Ekine ve köküne ayıralım. Sarı-ar-dı şeklinde olur. Renk adı yapım eki alıyor ve isimden fiil yapılıyor. Türetilirken ünlü düşmesi söz konusudur. (-a ünlüsü düşmüş)
KARARDI
Üstteki "sarardı" örneğinde olduğu gibi bu kelimede de türetme sırasında ünlü düşmesi vardır. Kara-ar-dı şeklinde ekine ve köküne ayırırız. Üstteki örnekle aynı şekilde -a ünlüsü düşmüş.
Evimiz, ocağımız ve yurdumuz olan Türkçemizin üzerine ne kadar ciddiyetle ve ne kadar hassasiyetle eğilirsek yaşamdan o kadar tat alacağımıza hepimiz emin olmalıyız.
*Yağız Gönüler
Sayfa 96Kitabı okudu
