ü
Üreme ve Cinsellik
0 üyeTakip
Spermatofor
Erkeğin, genellikle incelikli aşk oyunları
eşliğinde dişinin yanına bırakarak bir hediye
gibi sunduğu bir sperm paketidir. Dişi bunu
kabul edebilir de etmeyebilir de. Daha çok
semenderler ve kelerler tarafından kullanılır;
böcekler ve örümcekler tarafından da
beğenilmektedir.
(Bariz neden dışında) neden cinsel ilişkiye giriyoruz?
Hiç kuşku yok ki seksin bariz bir işlevi vardır: Evrimin hammaddesi olan çeşitliliği sağlamak. Genetik bilginin değiş tokuşu ve yeniden birleştirilmesi, türlerin adaptasyonuna yardımcı olur. Ayrıca, bir popülasyonda yararlı genlerin yayılmasını ve zararlı olanların ortadan kalkmasını da sağlayabilir.
Eşeyli/Eşeysiz Üreme
Ne var ki sağduyuya dayalı bu çıkarımla ilgili büyük sorunlar bulunuyor. Birincisi, seks fena halde verimsizdir. Kendinizi klonlamak çok daha mantıklıdır. Klonlama, sekse kıyasla çok daha fazla yavru üretir; bu da, aseksüel türlerin, aynı kaynaklar için rekabet eden çok daha fazla yavru üreterek, çiftleşen türlerin hızla yok olmasına yol açmalarına neden olur.
Eğer eşeysiz üreme bu denli muhteşemse, neden ökaryotların büyük bir çoğunluğu, en azından yaşamlarının bir döneminde eşeyli ürüyor? İşte bu sorular seksi, biyolojinin en büyük muammalarından biri haline getiriyor.
Mitokondri & Seks
Mitokondri, seksin günümüzde neden hâlâ avantaj sağladığını da açıklar. Mitokondri genomu hayati genleri kodlar ama kendi başına hiçbir şey yapamaz. Örneğin, protein üretmek ve DNA'sının kendini eşlemesini sağlamak için çekirdek genomuna gereksinim duyar. Bu nedenle, hücrenin iki genomu arasındaki yakın işbirliği, hücre işleyişi, özellikle de kritik öneme sahip enerji üretimi işlevi açısından yaşamsal önem taşır.
İşte seks, bu işbirliğini garanti altına alır. Mito-
kondri genomu, çekirdek genomundan daha yüksek oranda -memelilerde yaklaşık 10 kat- mutasyon biriktirir ve böylece iki genom arasındaki uygunluk giderek bozulur. Bizler ve mitokondrilerimiz, giderek birbirimizden ayrılırız ve bu, mitokondrilerin bir kusuru olmasına rağmen ceremeyi biz çekeriz. Seks,
mitokondrilerin gereksinimlerine daha uygun yeni çekirdek geni kombinasyonları yaratarak bu uyumsuzluğu giderir.
Amiplerden İnsanlara Seks
En basit ökaryotlar olan amiplerde seks şöyle gerçekleşir: Amip önce genomunu ikiye ayırır, ardından kendisi de her kısımda bir genom parçası olacak şekilde ikiye bölünür.
Daha sonra bu yarım amipler, başka yarım amiplerle birleşerek yeni bireyler meydana getirirler. İlk seks bu şekilde gerçekleşmiş olabilir.
Aslında hâlâ da kabaca aynı şekilde yapılmaktadır. Eşeyli üreme, bir genomun ikiye ayrılması ve bir başka bireyin yarım genomuyla birleşerek, tam bir genom oluşturulmasından ibarettir. İnsanlar ve diğer birçok hayvan türü bunu, iki farklı cinsiyete sahip bireylerle gerçekleştirirler. Her iki cinsiyetin yarım genomları, çiftleşme eylemi sayesinde birleşir.
Travmatik dölleme
Bazı böceklerde, solucanlarda ve deniz salyangozlarında erkek, cinsel organıyla dişinin karnını yarıp spermlerini doğrudan buraya bırakır. Bu yöntemin en zalim örneklerinden biri, dişisini bu iş için özelleşmiş, iğneye benzer bir organla sekiz kez delen Harpactea sadistica adlı örümcekte görülür.