Akış
Ara
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol
Kral Öldü, Yaşasın Yeni Kral
Her şeyin ortasında, tahta çıkmış Güneş oturur. Tapınakların bu en güzelinde, bu ışık saçıcıyı her şeyi aynı anda aydınlatabileceği daha iyi bir yere yerleştirebilir miydik? Ona, haklı olarak, Evrenin Işıldağı, Zihni ve Yöneticisi denir; Hermes Trismegistos ona Görülür Tanrı adını verir; Sophokles'in Elektra'sı ise ona her şeyi gören der. Güneş böylece, çocuklarını, çevresinde çemberler çizen gezegenleri yöneten bir kral gibi tahtında oturur.
Bütün bunlar doğru olsa bile bize mutlu bir yaşam yolunda yardımcı olmazlar; biz ait olduğumuz insan soyunun doğası konusunda cahilken ve nereden geldiğimizi ya da nereye gittiğimizi bilmez ya da bunu önemsemezken, hayvanların, kuşların, balıkların ve sürüngenlerin doğasını tanımanın bize ne yararı olacaktır ki?
Reklam
Newton uzayı fiziksel açıdan yansızdır. Bir kütlenin uzay da konumlanması ve uzay boyunca devinmesi gerekir; ancak uzayın belli bir bölümü ya da devinimin belli bir yönü kütle üzerinde hiçbir etki yaratmaz. Uzay tüm kütleler için atıl bir dayanaktır. Bütün yerler ve bütün yönler diğerleri gibidir. Modern terminolojide, uzay homojen ve her yönde izotroptur; "tavanı", "tabanı", "doğusu", "batısı" yoktur.
Görünüşte geçici olan bir uyuşmazlığı kaçınılmaz bir çatışmaya dönüştüren şey nedir? Bir kuşağın hayranlıkla, ustalıklı, esnek ve karmaşık olarak tanımladığı bir kavramsal taslak sonraki bir kuşak için nasıl yalnızca anlaşılmaz, muğlak ve hantal olabilir? Bilimciler kuramlara çelişkilerine rağmen niçin tutunurlar, tutundukları kuramlardan niçin vazgeçerler? Bunlar, bilimsel inancın anatomisine ilişkin sorunlardır.
Takımyıldızları öğrenmek bir haritaya aşinalık kazanmak gibidir ve amaç aynıdır: takımyıldızlar gökte yol bulmayı kolaylaştırır. Takımyıldızları bilen biri "Cygnus"da (Kuğu) olduğu bildirilen bir kuyrukluyıldızı kolayca bulabilir; onun yalnızca "gökte" olduğunu biliyor olsa, kuyrukluyıldızı bulamayacağı neredeyse kesindir. Ancak, sürekli devinim halinde oldukları için, takımyıldızlara dayanan harita alışılmadık bir harita olsa da biçimlerini ve göreli konumlarını koruyup tümü birlikte devindiklerinden, devinim bu haritaların yararlı olduğu gerçeğini değiştirmez. Kuğu içindeki bir yıldız her zaman Kuğu'nun içinde olacak ve Kuğu, Büyükayı’dan her zaman aynı uzaklıkta kalacaktır. Ancak ne Kuğu ne de Büyükayı gökte uzun zaman aynı konumda kalır. Dönen bir plağa yapıştırılmış bir harita üzerindeki kentler gibidirler.
Kant, önsel düşüncelerimizin duyu verilerinden bağımsız olduğu ve gördüğümüz şeyleri belirlediği şeklindeki tezine “Kopernik Devrimi” adını verir. Kant bununla, Kopernik’in dünyanın güneş çevresinde döndüğünü belirten önermesini kasteder. Bu devrim sonucunda hiçbir şey değişmemiş, ama gene de her şey değişmiştir. Ya da Kant’a özgü terimlerle anlatırsak, duyu verilerimizi üreten nesnel dünya değişmemiş, ama onun bizdeki önsel kavramı tepetaklak olmuştur. Bunun etkisi çok büyük olmuştur. Modern insanı ortaçağdaki öncüllerinden ayıran şey, Kopernik devrimini kabul etmesidir.
Sayfa 186
Reklam
On yedinci yüzyılda patlak veren Bilimsel Devrim ile birlikte, giderek daha fazla bilimsel gözlem İncil’deki hikayeyle çelişmeye başladı. Güvenilirliği, bir dizi keşif sayesinde yavaş yavaş sarsılıyordu. Kopernik Devrimi İncil’deki her ifadenin kelimesi kelimesine yorumlanmayacağını gösteren ilk gelişmeydi.
185 öğeden 111 ile 120 arasındakiler gösteriliyor.