Âdettir gerekmez mâluma ilâm
Taklide günaydın, asıla selâm
Ne ki hınzırlık var hâsılıkelâm
Biz ne bilek beğim, böyükler bilir.
Malum ilme tabi değildir.
İlim maluma tabidir.(kural)
Kader-kaza konusundan
alıntılar
Apenas sale el sol y tu te vas corriento
sé que pensarás que esto me está doliendo
Yo no estoy pensando en lo que estás haciendo
si somos algo Maluma
Kader ilim nevindendir. İlim maluma tabidir.
Sayfa 19Kitabı okudu
İlim [bilgi], maluma [bilinene] tabidir; şu anlamda ki, ilim ve malum, birbirine mutabıktır. Bu mutabakatta asıl konumunda olan, ‘malum’dur [bilinen nesne]. Çünkü ilim, malumun gölgesi; ona dair bir aktarımdır. Dolayısıyla Allah’ın, belirli bir vakitte gerçekleştirdiği âlemi o vakitte gerçekleştireceğine dair bilgisinin tahakkuku, ancak ve ancak âlemi belirli bir vakitte gerçekleştirmesi yönünden âlemin de kendinde böyle olması durumunda mümkün olur. [Yani âlem, zaten o vakitte gerçekleşecekse, Allah’ın bilgisi de buna uygun olarak tahakkuk eder; zira ilim maluma tabidir] . Bu ikisi arasındaki durumun [ilişkinin] tersi olması düşünülemez. Açıktır ki; mesela atın duvar üzerindeki [kazınmış] suretinin bu özel yapıda ve şekilde olması ancak ve ancak atın kendinde böyle olması sebebiyledir. Aksi halde [gerçekte] atın bu yapıda olması, onun duvar üzerindeki bu kazınmış suretinin böyle olması sebebiyle olur [ki, bu, saçmalıktır]. Allah’ın belirli bir vakitte gerçekleştirdiği âlemi o vakitte gerçekleştireceğine dair bilgisi, hiçbir şekilde onun zorunlu olarak böyle olmasında ya da aksinin imkânsızlığında etkili değildir. Dolayısıyla bu bilgi, belirli bir vakitte gerçekleştirdiği âlemi o vakitte gerçekleştirmesine yönelik olarak Allah’ın iradesinin taallukunu gerektirmez.
Hocazâde Muslihuddin Efendi
