Yaratıcı değildi Vâlâ Nurettin. Sanatçı yapıcılığı yoktu, benim açımdan. İyi bir gazeteciydi herhalde. Yazdığı romanların ve piyeslerin kalacağını sanmıyorum. Hoşsohbetti, yumuşak adamdı. Tüm inkârlarına rağmen “yeni şiir”i kabullenmişti sonra. Ataç’a yakın savunucusu olmuştu, yeni şiirin ve yeni sanatın. O kadar ki, aynı sütunlarda kötülediği şairleri, aynı sütunlarda övmüş, göklere çıkarmıştı: Orhan Veli’leri, Oktay Rifat’ları, Melih Cevdet’leri, Rıfat Ilgaz’ları, A. Kadir’leri, Sabahattin Kudret’leri vb. (tevazuya lüzum yok) şiiri bugüne vardıran hepimizi.
Sabahattin Ali’nin ölümünden sonra hiç görmedim kendisini.
Sayfa 1 - VÂLÂ NURETTİN ve ERCÜMENT EKREM TALU
FOTOĞRAF
Dört kişi parkta çektirmişiz
Ben, Orhan, Oktay, bir de Şinasi...
Anlaşılan sonbahar
Kimimiz paltolu, kimimiz ceketli
Yapraksız arkamızdaki ağaçlar...
Babası daha ölmemiş Oktay'ın,
Ben bıyıksızım,
Orhan, Süleyman Efendiyi tanımamış.
Ama ben hiç böyle mahzun olmadım;
Ölümü hatırlatan ne var bu resimde?
Oysa hayattayız hepimiz.
Sere Serpe ya da Bella
Muvaffak Sami Onat’ın Gel gör ki adlı şiir kitabını aldım bir
sahaftan. Kitabın imzalı olmaktan öte bir özelliği daha vardı;
her şiirin bulunduğu sayfaya aynı şiirin daktiloda yazılmış ve
düzeltilmiş hali topluiğneyle iliştirilmişti ve paslanmış iğneler bu
işin yıllarca önce yapıldığının kanıtıydı. Daktiloyla yazılmış sayfaların
arkası boştu, biri hariç; arkasında Orhan Veli’nin Sere Serpe
şiiri vardı, hem de kendi elyazısıyla...
Muvaffak Sami Onat, Orhan Veli’nin arkadaşıdır. Ölümünden
sonra Varhk'ta şairin biyografisini yazan da ondan başkası değildir.
Söz konusu yazıda, Orhan Veli’nin askerlik yaparken kendisine
gönderdiği bir mektuptan alıntılar da yapar Muvaffak Sami.
Bunların en ünlüsü, hemen hemen bütün Orhan Veli biyografilerinde
yer alan şu paragraftır:
“1914'te doğdum. 1 yaşında kurbağadan
korktum. 9 yaşında okumaya, 10 yaşında
yazmaya merak saldım. 13’te Oktay
Rifat'ı, 16’da Melih Cevdet'i tanıdım. 17 yaşında
bara gittim. 18'de rakıya başladım.
19’dan sonra âvarelik devrim başlar. 20 yaşından
sonra da para kazanmasını ve sefalet
çekmesini öğrendim. 25’te başımdan bir
otomobil kazası geçti. Çok âşık oldum. Hiç
evlenmedim, şimdi askerim.
Türk Şiirindeki Yenileşme Hareketi "Garip Akımı"
1941'de liseden arkadaşları Oktay Rifat ve Melih Cevdet ile birlikte, ortaklaşa çıkardıkları Garip adlı şiir kitabına A. Breton tarafından 1924'te kaleme alınmış olan "Gerçeküstücülük Bildirgesi"nden (Manifeste du Surrealisrne) esinlenerek yazdığı imzasız bir önsözle Türk şiirindeki yenileşme hareketini başlattı.
"Şiir Hakkında Düşünceler" başlıklı bu önsöz, aslında 1939-40 yıllarında Varlık'ta yayımladığı "Şiire Dair" başlıklı yazılarını içeriyordu. "Bu kitap sizi alışılmış şeylerden şüpheye davet edecektir" ibaresiyle başlayan kitabın önsözünde ad belirtmeden hem Nazım Hikmet'in toplumcu şiirine hem de simgeci
ve geleneksel hece şiirine karşı çıkan Orhan Veli;
Şiirin "insanın beş duyusuna değil, kafasına hitap eden bir söz sanatı" olduğunu, ölçü ve uyağın şiiri yozlaştırdığını, bunun için şairaneliğe sırt çevrilerek yeni araçlar ve yeni yollarla çoğunluğa seslenmek gerektiğini vurguluyordu.
Konuşma diline yaslanan bu yeni şiir sokaktaki adamın
yaşamına eğilmeli, sözcük hiyerarşisine ve parıltılı sözcüklerin
egemenliğine son vermeliydi.
