TEFVİZ ve tevekkül yakın mana taşırlar. Şu var ki, tefviz daha umumidir. Nitekim, " tevekkül tefvizin bir koludur," yahut " tefviz, tevekkülün en ileri şeklidir," denilmiştir.
İbrahim hakkı hazretleri, her kıtasının sonuna,
"Mevlâ görelim neyler,
Neylerse güzel eyler,"
Beytini yerleştirdiği meşhur şiirine, "Tefviznâme" ismini koymuştur. Bu iki mısra, bir bakıma, tefvizin tarifi niteliğindedir.
Tefvizde de tevekkülde olduğu gibi " sebepleri riayet etmek ve neticeyi allah'tan beklemek" esastır. Ancak, tefvîzde sebeplere riayetin, tabiri caizse, tonu ve dozajı tevekküle nazaran daha azdır.
Neylerse güzel eyler
Mânen sevdiğin ve alâkadar olduğun ve perişaniyetinden müteessir olduğun ve ıslah edemediğin şu kâinat, bir Kadîr-i Rahîmin mülküdür. Mülkü sahibine teslim et. Ona bırak; cefâsını değil, safâsını çek. O hem Hakîmdir, hem Rahîmdir. Mülkünde istediği gibi tasarruf eder, çevirir. Dehşet aldığın zaman, İbrahim Hakkı gibi "Mevlâ görelim neyler / Neylerse güzel eyler" de, pencerelerden seyret, içlerine girme.
— Yahu sen Allah de, yola çık. Görelim Mevlâ neyler
Geceyi Fetih süresini okuyup dua ederek kapatiyorum. Ne diyelim: görelim Mevla neyler neylerse güzel eyler 🌼🤲🏻
Filistin dışında hiçbir şey gerçekçi gelmiyor. Görelim Mevla neyler neylerse güzel eyler 📌