Osmanlılar ile Sovyetler Birliği'nin kaderinin karşılaştırılmasında milliyetçilik ve liberalizmin şiddetli gücü, ideolojilerin iflası, politik yapıların çöküşü gibi ideolojik ve politik konulara dikkat çekilmektedir. Tüm bu konularda Ruslar da, Türklerin geçtikleri yollardan geçmişlerdi ve şanslı olsalardı onlar da milli tarihlerinde yeni bir sayfa açacak bir Mustafa Kemal Atatürk bulabilirlerdi.
Sayfa 362Kitabı okudu
Çünkü bu ülkede sanatla, kitapla, kültürle ilgilenen ve daha güzel, daha adil bir dünya yaratmak isteyen milyonlarca kişi, sürek avlarıyla sistemli olarak yok edildi, tutuklandı, hayatın dışına sürüldü.
Bu arada milliyetçilik ve din kasvesine bürünmüş kişiler örgütlenerek ülkeyi soydu, çok büyük güç ve parasahibi oldular; eline kan bulaşmış katiller, siyasette yüksek mevkilere tırmandılar, saygı gördüler; kısacası Türkiye iyi evlatlarını boğan, kötüleri ise ödüllendiren bir ülke olarak bugünlere kadar geldi.
Sayfa 13Kitabı okudu
Milliyetçilik
En değersiz gurur, milli gururdur. Bu, onunla gurur duyandaki bireysel özelliklerin yoksunluğunu ele verir. Çünkü insan neden milyonlarca insanlarla paylaştığı bir özelliğe tutunma gereği duyabilir ki başka türlü? Dikkate değer kişisel niteliklere sahip olan, sürekli göz önünde bulundurduğu ülkesinin hatalarını açıkça görebilecektir. Ama dünyada gurur duyabilecek hiçbir şeyi olmayan her zavallı aptal gurur duyabilmek için son çare olarak ait olduğu ülkesi ile gurur duyar.
Her memlekette milliyetçilik o memleketin kendine mahsus şartları içinde gelişmiş ve bir memlekette aldığı şekil çok defa bir başka yerdekiyle ihtilâf veya tezat halinde görülmüştür.
