30. LOZAN'DA ÖZELLİKLE İNGİLTERE'NİN KARŞI ÇIKTIĞI EN ÖNEMLİ KONULAR HANGİLERİDİR?
Lozan'da tartışılan konuların hemen hepsi İngiltere başta olmak üzere büyük güçlerin muhalefetine konu olmuşsa da İngiltere görüşmeler sırasında iki konu üzerinde daha fazla durmuştur. Bunlar, doğrudan İngiltere işgali altında bulunan
Sayfa 34 - Bilgi YayınlarıKitabı okudu
Türkiye, Lozan Antlaşması ile imzalanan Boğazlar Sözleşmesi'nin getirdiği kısıtlamalardan dolayı kaygı içindeydi. Zira 24 Temmuz 1923'te imzalanan Lozan Barış Antlaşması'na göre Boğazlar'da asker bulundurmak mümkün değildi. İhtilafın çözümü ve Boğazlar lehine uygulanması Türkiye'nin başkan olduğu bir komisyona aitti ve o yıllarda hatırat yazan asker, sivil birçok memurun da belirttiği gibi Boğazlar'ı korumak; köylü, çoban, işçi görünümlü, tebdil-i kıyafetle gezen askeri birliklerin göreviydi. Dolayısıyla Boğazlar'ın statüsünde değişiklik yapılması teklifi imzacı devletlere duyuruldu. Başta İngiltere ve paralelinde Balkan Antantı Daimi Konseyi'nin de Türkiye'nin teklifini destekleme kararı ile Boğazlar'ın rejimini değiştirecek konferans, 22 Haziran 1936'da İsviçre'nin Montreux kentinde toplandı. Yapılan bir dizi görüşmenin ardından 20 Temmuz 1936'da imzalanan yeni Boğazlar Sözleşmesi ile Türkiye'nin kısıtlanmış hakları iade edildi ve Boğazlar, milletler arası suyolunun tabi olduğu hükümler hariç, Türkiye'nin tam askeri ve idari kontrolüne girdi. Karadeniz'e sahili olan memleketlerin gemilerinin Boğazlardan geçişi ise serbest bırakıldı. (Bahriye gemileri belirli müddet önce bildirerek geçebiliyordu.)
Sayfa 294 - Kronik Kitap 1. BaskıKitabı okudu
Montreux Boğazlar Sözleşmesi'ne karşı çıkan tek ülke Sovyetler Birliği oldu.
Montreux Boğazlar Sözleşmesi Karadeniz'de Sürekli Barışın Anahtarı
Karadeniz ve Türk boğazları, Anadolu jeopolitiğinin yaşamsal parçalarıdır. Her ikisini birleştiren Montreux Boğazlar Sözleşmesi'dir.
Sayfa 16 - Cem GürdenizKitabı okudu
Montreux Boğazlar Sözleşmesi Karadeniz'de Sürekli Barışın Anahtarı
Ancak Karadeniz, Rusya'nın 2014 Mart'ında yaşanan Kırım müdahalesi ile ciddi bir sarsıntı geçirdi.
Sayfa 15 - Cem GürdenizKitabı okudu
Montreux Boğazlar Sözleşmesi Karadeniz'de Sürekli Barışın Anahtarı
Yerkürenin tüm okyanus ve denizlerin kontrol eden ABD deniz kuvvetlerinin serbestçe giremediği tek deniz Karadeniz'dir.
Sayfa 14 - Cem GürdenizKitabı okudu
Montreux Boğazlar Sözleşmesi Karadeniz'de Sürekli Barışın Anahtarı
Hazar ve Orta Asya petrol ve doğalgaz kaynaklarının giderek artan bir oranda dünyaya açılması, Karadeniz'i dünyanın önemli enerji koridorlarından biri haline getirdi.
Sayfa 12 - Cem GürdenizKitabı okudu
Montreux Boğazlar Sözleşmesi Karadeniz'de Sürekli Barışın Anahtarı
Soğuk Savaş sırasında ABD, Karadeniz'e özgür bir şekilde girememenin sıkıntısını her zaman yaşadı.
Sayfa 11 - Cem GürdenizKitabı okudu
Montreux Boğazlar Sözleşmesi Karadeniz'de Sürekli Barışın Anahtarı
Sovyet notaları, emperyal Çarlık Rusyası ile Osmanlı İmparatorluğu arasındaki tarihsel düşmanlığın sosyogenetik mirası ve ABD'nin Sovyet modelindeki komünizmi küresel çıkarları için en büyük tehdit olarak görmesiyle birlesince, Türk halkının çok kısa sürede Avrupa-Atlantik çekim alanına girmesi kaçınılmaz oldu.
Sayfa 11 - Cem GürdenizKitabı okudu
Montreux Boğazlar Sözleşmesi Karadeniz'de Sürekli Barışın Anahtarı
Türkiye, kuzey komşusunun Almanya ile değişen ittifak ve düşmanlık pozisyonlarına rağmen, İkinci Dünya Savaşı'nda aktif tarafsızlık politikasını asla değiştirmeyecekti. Bu uygulamada Montreux Boğazlar Sözleşmesi en büyük can simidiydi.
Sayfa 10 - Cem GürdenizKitabı okudu
Karadeniz'de Sürekli Barışın Anahtarı
Montreux Boğazlar Sözleşmesi, sadece Lozan'ın eksik kalan "deniz" kısmını tamamlamakla kalmamış, aynı zamanda bölgesel ve küresel deniz siyaseti açısından çok yönlü kazanımları tetiklemiştir.
Sayfa 8 - Cem GürdenizKitabı okudu
Montrö Boğazlar Sözleşmesi
Türkiye'ye de değinen Ribbentrop, Molotov'a, Ankara'nın İngiltere ve Fransa'yla savunma antlaşması imzaladığını hatırlattı ve ekledi: " Sovyetler Birliği'nin Montreux Sözleşmesi'nden hoşnutsuz olduğunun farkındayız. Bize de memnun değiliz. " Nazi bakana göre Almanya, İtalya ve SSCB " Sovyetler Birliği'nin Boğazlar ve Akdeniz'e erişim hakkını garanti altına alacak" yeni bir sözleşme kaleme alabilirdi.
Sayfa 213 - KronikKitabı okudu
Zaman zaman basın yayın organlarında ve halk arasında Montreux Boğazlar Sözleşmesi’nin ömrünün 100 yıl olduğuna dair söylentiler ve değişiklik iddiaları gündeme gelmektedir. Kaynağı belirsiz bu söylenti ve iddiaların doğruluk payları Montreux Boğazlar Sözleşmesi’nin 28. ve 29. maddeleri incelendiğinde tartışmaya yer bırakmayacak şekilde açıklığa kavuşturulacaktır. 28. maddeye göre Montreux Boğazlar Sözleşmesi’nin süresi yürürlüğe giriş tarihinden başlamak kaydıyla 20 yıldır. Sözü edilen 20 yıllık sürenin bitiminden iki yıl önce hiç bir devlet bu sözleşmeyi sona erdirme ön-bildirimi vermemişse bu sözleşme bir sona erdirme ön-bildiriminin gönderilmesinden başlayarak iki yıl geçinceye kadar yürürlükte kalacaktır. Ön-bildirimde bulunulması hâlinde Montreux Boğazlar Sözleşmesi’nin tarafları düzenlenecek bir konferansa katılarak yeni rejimi tespit edeceklerdir. Dolayısıyla Montreux Boğazlar Sözleşmesi’nin süresi herhangi bir sona erdirme ön-bildirimi yapılmadığı için 1956 yılında dolmuştur. Bu çalışmayı yaptığımız 2014 yılına kadar da herhangi bir sona erdirme ön-bildirimi yapılmadığı için Montreux Boğazlar Sözleşmesi hâlihazırda yürürlüktedir. Bugün ya da gelecekte taraf devletlerden birinin sona erdirme ön-bildiriminde bulunması hâlinde Montreux Boğazlar Sözleşmesi iki yıl daha yürürlükte kalacak, bu esnada taraf devletler bir konferans düzenleyerek yeni rejimi belirleyeceklerdir.
Türk Dış Politikası, Auzef