"Sevim Burak" adını ilk defa, üniversite yıllarımda bir arkadaşımın kendisi hakkında sunup yaptığını söyleyip çok ilginç bir anlatımı olduğundan bahsetmesinden sonra duymuştum. Yıllar geçtikten sonra da ara sıra karşıma kendisinin adı çıktı. "Artık okumak farz oldu" diye düşündüğüm zamanlarda, hayatımda okuyacağım en ilginç kitaplardan birini elime aldığımın farkında değildim.

Kitabın tamamlan(a)mamış bir roman olduğunu belirtmeliyim. Sevim Burak, eserlerini genel olarak öykü ve tiyatro alanında vermiş; ancak bu romanı üzerinde yıllardır da çalışmaktaymış. Okumaya karar verirseniz bunu da aklınızdan çıkarmayınız.

Sevim Burak'ın dili gerçekten çok kendine özgün. Anlatımda şiirler, bitmeyen cümlelerin kısa çizgiyle ayrılması, trafik levhalarının sembolleri (kitabın bir arabayla ilgili olduğunu da söyleyeyim), anlatımı eğip bükebileceği her türlü unsur kullanılmış diyebilirim. Sevim Burak eserlerini yoğun bir çalışma içinde yazıp daktilo notlarını da perdelere asar, kelimeleri, cümleleri bulundukları yerlerden kesip yapıştırarak eserlerine son şekli verirmiş. Bu açıdan yaptığı işi çok özgün buldum ve emeğine fazlasıyla saygı duydum. Kendisinin terzilikten gelmesi de belki bu kesip biçmeleri etkilemiş olabilir tabii :).

Ford Mach I, dediğim gibi uzun yılların bitmemiş, bitememiş bir ürünü. Bitmiş olmasını çok dilerdim, Türk edebiyatı bu denli bir metnin son halini hiçbir zaman görmemiştir, bundan emin olabilirsiniz. Konusu ve anlatımı bu denli özgün bir kitap okuduğumu pek hatırlamıyorum. Ford, bildiğiniz üzere bir araba markası. Arabalardan hiç anlamıyorum, bu "Mach" ismi gerçekten var olan bir modeli miydi, ondan emin değilim. Sevim Burak, bu Ford Mach isimli arabaya bir roman yazmış. Bu arabayı çok seven bir kişinin gözünden başlayan roman, daha sonra arabanın bizzat ana kahraman olmasıyla ilerliyor. Romanın ele alındığı dönem, Boğaz Köprüsü'nün yapıldığı yıllarda, hatta günlerde geçiyor: 29 Ekim 1973, Cumhuriyetin 50.yılı. Ana konu araba olmakla birlikte arabaların sembolikleştiği belirli unsurlar var. Her araba birbirine düşman gibi ve belirli zamanlarda Bağdat Caddesi'nde yarışa çıkıyorlar. [Bu "Bağdat Caddesi" kısmında da ufak bir araya girmek isterim: Benim lise yıllarım tam da bu caddede geçti. Okuldan çıkar, sahile atardık kendimizi. İstanbul'un en nezih caddelerindendir. Anlatımda geçen isimleri, cadde cadde, sokak sokak biliyor olmak da beni ayrı etkiledi. İstanbul'un nispeten iyi korunan ender yerlerinden olduğunu görüyorum. Romanda geçen mekanların hemen hemen yarısı halen duruyor bugün: Caddebostan'daki Migros, Bağdat Caddesi'ndeki Divan ve Göztepe benzinlik (evet, İstanbul'da da bir Göztepe var, şaşırmayınız artık buna)]. Arabayı ilk defa bu yarışların birinde gören romanın ana kahramanı arabadan etkileniyor. Bu sırada araba ve yarışların yanında ana kahramanın bilinç akışında okur, kentleşmenin hızlıca artmasıyla dikilen büyük binaların Bağdat Caddesi çevresini eski halinden koparma sürecine şahit oluyor. Araba metaforu üzerinden bir caddenin yozlaşması, kahramanın müteahhitlere ve inşaatlara "düşman" gözüyle bakıp bu arabaya sarılması durumu bana çok özgün geldi. Ana konu bir yerden sonra araba yarışlarına doğru evriliyor gibi görünse de her zaman alttan altta bu inşaatın getirdiği yozlaşma kendisini hissettiriyor. Anlatı ilerledikçe ana kahraman silikleşiyor ve Ford Mach, diğer arabalarla birlikte sahne alıyor. Kendi içlerinde konuştukları kısım beni epey eğlendirdi diyebilirim :).

70'lerin İstanbul'unu yansıtan, dili oldukça ilginç bir yazarın son derece özgün bir eseri. Keşke tamamlansaymış, keşke. Cadde ve sokakları da iyi bildiğimden, arabayla beraber ben de o sokakları gezmiş bulundum. Belki buraları bilmeyen birisini aynı derecede etkilemeyecektir, o yüzden ne kadar objektif düşünebildiğimi bilemiyorum. Sevim Burak'ı tanımanızı, okumanızı kesinlikle öneriyorum.

Kendisinden izin almadım; lakin sorun etmeyeceğini umarak, bu incelemeyi yapmamda kaynak edindiğim Turhan Yıldırım Bey'in Sevim Burak hakkındaki videosunu da izlemenizi öneriyorum (https://www.youtube.com/...4%B1ld%C4%B1r%C4%B1m). Ayrıca kendisine de bu özgün yazarımızdan bahsettiği için teşekkürlerimi sunuyorum.