Çocuğun ahlak yapısını bir gün tamamen ihmal edersek, o zaman makine kadar gaddar ve merhametsiz, kindar ve hürmetsiz olarak yetişecek gençliğin karşısında, büyük din ve ahlâk dahimiz Mehmet Âkif'in şu acıklı hitabı, ister istemez dudaklarımızdan fışkıracaktır:
"Bırak tahsili evlâdım, sen ilkin bir hayâ öğren!"
Biz, tahsilden önce hayâyı pek iyi bilen, kendini bilen, cesur, fedakâr, vatansever, imanlı bir nesle ilk öğretimin kutsal kapısını açmak zorundayız.
Sayfa 128 - DergahKitabı okudu
Haksızlığa Karşı İsyan
Ferdi olarak yaşamasını bilen insan, isyana âşıktır, hakkın çiğnendiği yerde, haykırmak ister. Halka sevimli görünmesini bilen zâlime karşı dikelmek onca hakikî cihaddır. Haksızlığa karşı isyan halinde o, Allah'a yaklaştığını hisseder, benliğinde ilâhî bir temasın varlığını duyar. Hayatî menfaatler, kibirler ve istiğnalar uğrunda değil de, sade hakkın yaralandığı yerde içimizden Allah'a doğru yönelen bu isyan, ahlâk hâdisesini ortaya koyucudur.
Sayfa 48 - Dergâh YayınlarıKitabı okuyor
“Menfaat yaşamak ister, ahlak yaşatmak ister; bir arada asla barınamazlar.”
Sayfa 198 - Dergâh YayınlarıKitabı okudu
Dostum! İlk önce kendini düzelt. Ondan sonra insanlara, felsefenin yola koyduğu bir adam göster.
Körlere, topallara acıyorsun. Niçin kötü insanlara acımıyorsun?
Erdemli adam, başkalarına iyilik yapmak için yaşadığını düşündükçe, kendinde ebedi olmak isteyen bir varlığın çiçeklendiğini duyar; kendinden çıkar ve ruhu ile âleme yayılır.
Bedenine ve menfaatlerine bağlı bütün isteklerden sıyrılınca insan erdemli olur. Onda üzüntü ve acılar da kalmaz. Çünkü isteklerin doyuma ulaşmayışı acı doğuruyor. İstekler yok olunca acı konusu kalmıyor. Böylelerinde ihtiras ile bencil istekler bulunmadığından kimseye fenalık yapmıyorlar; onlar erdemlidirler. Erdemliliğini bilmek de mutluluk getirir.
Kendinde bir ıstırabı gezdiren insanın zorla eğlenmeye çalısmasının beyhude olduğu bilinmektedir.
Edep, ruh değerlerini vücuda üstün tutnaktan doğar.
En çok utanmasını bilen, kendi ruhuna en fazla saygı duyan insandır.
Ancak toplumun fertte tanımadığı değerleri kendinde yaşatmaya çalışmak, insanı küçük ve kötü bir ruh haline sürükler. Buna kibir denir. Kibir, ruh yapısı boş ver insanlara sevgisi az olanların kendilerinde birtakım değerler uydurmaya zorlanmalarıdır.
Saygıyı duyan insanın asıl kendi ruhunda büyüklük yaşanmaktadır. Saygısı ne kadar çok ise insan o kadar büyüktür. Büyük ruhlar, büyük saygıların barındığı yerdir.
İslâm dünyasında asırlardan beri, ilme dinsizlik, medeniyete gâvurluk, hakikate şekavet, insanlık düşüncesine imana hiyanet diyen meflûç denecek kadar çürümüş bir zihniyet hâkim olmaktadır.
• Ahlak Nizamı,
Nurettin Topçu
Bu milleti kurmuş olan, onun ahlâk ve vicdanını yoğurmuş bulunan İslâm dininin ihyâsı, kalkınmamızın belki en esaslı şartıdır.
Sayfa 27
