Darwin’in söylediği gibi, doğal seçme bir türde onun zararına bir yapı türetmez. Burada, nice olursa olsun, bir çelişki vardır. Darwin bu çelişkiyi de eşeysel seçmeyle açıklar.
Darwin’e göre eşeysel seçmenin işleyebilmesi için algısal ve zihinsel yetilerin belirli bir düzeye yükselmiş olması gerekir. Böcekler, balıklar, sürüngenler, kuşlar, memeliler bu yetileri bakımından eşeysel seçmenin işlemesine uygun durumdadır.
Doğal seçme ile eşeysel seçmenin farkları şöyle sıralanabilir:
Doğal seçme dış koşullarla ya da başka organik varlıklarla ilişkili bir varolma savaşına dayanır. “Eşeysel seçme (...) aynı eşeyin bireyleri arasında, genellikle erkekler arasında, öbür eşey için yapılan savaşa dayanır.” Eşeysel seçme “belirli bireylerin aynı eşeyden ve türden başka bireylere karşı yalnız üreme bakımından üstünlüğüne bağlıdır.”
Böylece, ilk yumurtlayacak dişiler en çekici erkekleri seçerler. Bu da, kuşaklar boyunca, erkeklerin bezeklerini, ötüşlerini ve davranışlarını geliştirip onları daha alımlı kılar.
Geyiklerin çoğunda erişkin erkeklerin görklü boynuzları vardır. Her yıl dökülüp yeniden çıkan bu boynuzlar, çiftleşme mevsiminde en gösterişli durumdadır, erkekler için bir albeni ve dişiler uğruna birbirleriyle dövüşürken kullandıkları bir araçtır. Boynuzlar düşmanlara karşı savuttur, ama yalnız bu amaçla var olsalardı hiç dökülmemeleri, üstelik çok dallı ve dolayısıyla az etkili değil, tek uçlu ve çok etkili olmaları gerekirdi. Daha ufak yapılı olan dişi geyikler boynuzsuzdur. Erkek tavuskuşunun örtü tüyleri ve kuyruk telekleri olağanüstü güzel renkli ve desenlidir. Erkek dişiye kur yaparken kuyruğunu kaldırır, kuyruk teleklerini ve tüylerini yelpaze gibi açıp sergiler. Dişi tavuskuşu gösterişsiz ve kahverengidir. Erkek tavuskuşunun renkleri, dişininkilerintersine, düşmanlarının gözünden gizlenmeye uygun değildir. Bülbülün erkeği çok güzel şakır, oysa dişisi yalnızca cikleyebilir. Çiftleşme mevsiminde şakıyıp duran erkek bülbül, yerini yalnız dişiye değil, düşmanlarına da belli eder.
Türlerin Kökeni’ne yazdığı girişin sonunda, doğal seçmeyi değişiklik geçirmenin biricik değil, en önemli yolu saydığını belirtir.