Franz Kafka'nın 1915'te yayımlanan Dönüşüm adlı eseri, edebiyatta alegorinin en başarılı şekilde uygulandığı örneklerden birisidir. Kitap ailesine, iş hayatına ve topluma karşı bir uyanış gerçekleştirerek zihinsel bir "başkalaşım" yaşayan Gregor Samsa'nın kendisini içinde bulduğu durumun bir temsilidir.
Samsa, sevgiden yoksun ve çıkar ilişkisiyle bir arada olan ailesine, sopasını daima sırtında hissettiği otoriter babasına, en ufak bir şevk duymadan tamamen mekanik bir şekilde sürdürdüğü iş hayatına karşı bir uyanış gerçekleştirir. Bu uyanışın getirdiği başkalaşım neticesinde artık bu aile ve iş hayatının bir yabancısı olacaktır. Bu koşullar altında artık kendisine seçim şansı sunulmadan verilen rolleri yerine getiremeyecektir.
Samsa, ailesine ve iş hayatına duyduğu yabancılaşmanın ve rollerini reddetmenin neticesinde artık bir "böcek" gibi görülüp dışlanacaktır. Çünkü o üzerine düşen rolleri yerine getirdiği sürece benimsenir. Aksi durumda onu bekleyen şey dışlanmaktır.
Kafka'nın özellikle otoriter olan babasıyla ilişkisi de bilindiğinde bu eserinde kendi hayatından izler taşıdığı sonucuna ulaşılabilir.
